پرواز همای: اپرای حلاج داستان حق‌جویی و حق‌گویی تا پای چوبه‌دار است

پرواز همای، خواننده، چکامه‌سرا و آهنگساز ایرانی که طی روزهای آینده اپرای «حلاج» را در تالار وحدت به صحنه می‌برد در گفت‌وگو با پانا درباره این اجرای تازه گفت: این اپرا دومین باری است که در تهران به صحنه می‌رود؛ نخستین بار در تابستان ۹۷ در مجموعه سعدآباد ایوان عطار به صحنه رفت که با استقبال بسیار خوبی مواجه شد. طی ماه‌های اخیر این کار را در شهرستان‌های سراسر کشور به صحنه بردیم و امروز در انتهای تور کشوری بار دیگر در تهران و این بار در تالار وحدت از ۳ تا ۹ بهمن‌ماه به صحنه می‌رود.

وی درباره همکاران خود در این پروژه گفت: خودم علاوه بر آهنگسازی و سرودن متن ایفاگر نقش منصور حلاج هستم و دوست عزیزم محمدحسین صفری نقش «شبلی» صوفی قرن سوم همعصر حلاج را ایفا می‌کند.

سرپرست گروه مستان درباره اشعار به‌کار رفته در متن اپرای حلاج گفت: علاوه بر اشعار خودم از سروده‌های مولانا، عطار و حافظ نیز استفاده کردم.

سازنده اپرای حلاج درباره اجرای جدید این اثر گفت: در اجرای تالار وحدت یک سری تغییرات در فضای کلی کار نسبت به اجرای سعدآباد شاهد هستیم. امروز هم مشغول نصب دکور و انجام آخرین تمهیدات فنی در تالار وحدت هستیم تا با آمادگی کامل روز پنج شنبه ۴ بهمن به صحنه برویم.

همای با اشاره به داستان زندگی حسین منصور حلاج عارف و شاعر قرن سوم هجری گفت: اپرای حلاج داستان زندگی و شهادت ادیب و سراینده‌اى بزرگ حسین منصور حلاج است که مبارزه‌اى ملى و ایدئولوژیک و عارفانه را بر علیه خُرافه‌ها، تندروى‌ها و فساد و نابرابرى‌های زمان آغاز مى‌کند. مبارزه حلاج به ذائقه صوفیان و خلفاى بغداد خوش نمی‌آید که به دستگیری او منجر می‌شود. هشت سال او را از زندانى به زندان دیگر بردند و سرانجام به اتهام دروغینِ «ادعای ربوبیت» محاکمه و محکوم کردند. نخست دست‌هایش را بریدند و سپس پاهایش را و سپس زبانش را و در آخر به دارش آویختند و پیکرش را سوختند و خاکسترش را بر باد دادند.

وی درباره سوابق اپرایی خود گفت: همیشه در کنار موسیقی ایرانی، اجراهای اپرایی و ارکسترال هم قطعا جزیی از برنامه های من و گروه مستان طی سال‌های فعالیت در عرصه موسیقی بود. طی سال‌های اخیر سه اپرا را با آهنگسازی خودم به صحنه بردم. اولین اثر اپرای «موسی و شبان» بودکه در سال ۲۰۰۸ در سالن کنسرت «والت دیزنی» لس آنجلس به صحنه رفت. سپس اپرایی به نام «عشق و عقل و آدمی» ساختم که در انگلیس و بلژیک و آلمان و کانادا اجرا شد و درباره جنگ بین عقل و عشق در درون انسان از کودکی تا پیری است. کار سوم همین اپرای »حلاج» است که نام اولیه آن «رقص بر روی دار» بود که خوشبختانه در سراسر ایران به صحنه رفت و بازخورد خوبی از مخاطبانمان گرفتیم.

پرواز همای در پایان حلاج خود را چنین توصیف کرد: اپرای حلاج داستان حق‌جویی و حق‌گویی تا پای چوبه‌دار است. حلاج داستان همه حقیقت‌جویان عالم است که حتی به بهای جان از عقیده خود دست نکشیدند. «گفت آن یار کزو گشت سردار بلند/ جرمش این بود که اسرار هویدا می‌کرد». کسانی که مانند قطره‌ای خود را تابع موج حقیقت می‌کنند و از خود چیزی ندارند جز جانی، که آن هم به جانان پیشکش می‌شود. «چون دوست آمد پیش من، شد عشقبازی کیش من/ چون عشق او شد خویش من، از خویش بیزاری کنم».

وی ادامه داد: عطار در تذکره‌الاولیا داستان منصور حلاج خصوصا صحنه شهادت او را بسیار زیبا و تکان‌دهنده توصیف می‌کند که سعی کردم از نگاه عطار الهام بگیرم.

گفت‌وگو: عاطفه بزرگ‌نیا