نادره ترکمانی: آموزش و پرورش یک بار برای همیشه به اختلاف نظر با سینماگران خاتمه دهد

نادره ترکمانی فیلمساز کودک و نوجوان در گفت‌وگویی با خبرنگار فرهنگی پانا با موضوع «ارتباط متقابل سینما و آموزش‌وپرورش» با بیان اینکه در دهه‌های اخیر رابطه محکم و دوستانه‌ای میان دستگاه تعلیم و تربیت کشور و پیکره سینما، خصوصا سینمای کودک و نوجوان، برقرار نبوده است، گفت: امر تربیت در عصر حاضر از سینما جدا نیست. سینما مدیایی است که مفاهیمی همچون سرگرمی و یادگیری در کنار هم در آن جلوه پیدا می‌کند، اما آموزش و پرورش ما بخش «سرگرمی» را چندان قبول ندارد و تنها به بخش «آموزش» آن هم بر اساس کتاب درسی تاکید دارد؛ یعنی انتظار آموزش‌وپرورش از سینما در حد تولید و نمایش فیلم‌های آموزشی است.

آموزش و پرورش خلاف اصول و سیاست‌های خودش عمل کرده است

ترکمانی در واکنش به اینکه آموزش‌وپرورش یکی از دلایل حمایت نکردن از بعضی آثار سینمای کودک و نوجوان را مغایرت داشتن این آثار با اصول تربیتی و بدآموزی عنوان کرده است، می‌گوید: اتفاقا در این مورد من با آموزش و پرورش کاملا موافق هستم. فیلم کودک و نوجوان باید با رعایت اصولی خاص ساخته شود. نه تنها حرکاتی مثل سیگارکشیدن، حتی مناسبات و روابط انسانی و کلامی نیز باید با رعایت این اصول نشان داده شود؛ چون بچه‌ها ذهن تیزی دارند و حرکت و کلام و مناسبات را به سرعت یاد می‌گیرند و تقلید می‌کنند. بنابراین ما باید بهترین آموزنده باشیم و از ارائه هر تصویر منفی که منجر به بدآموزی می‌شود پرهیز کنیم؛ اما مسئله این است که آموزش و پرورش طی سال‌های اخیر خود عملکردی خلاف این اصول داشته است؛ یعنی مدارس گاهی دانش‌آموزان را به تماشای فیلم‌هایی برده‌‌اند که دقیقا مغایر با این سیاست‌ است. فیلم‌هایی مثل «رسوایی» یا «ملک سلیمان» که بدآموزی داشته‌اند، یا مناسب سنین کودکی نبوده‌اند، یا با صحنه‌هایی نامناسب (مثلا صحنه جن) باعث وحشت بچه‌ها شدند.

چرا شخصیت خاله سوسکه در هیچ سکانسی نماز نمی‌خواند

کارگردان فیلم «خاله سوسکه» افزود: اگر به عملکرد آموزش‌وپرورش در سال‌های اخیر نگاهی بیندازیم می‌بینیم از بسیاری فیلم‌های فیلمسازان خوب ما حمایت نکرده و درعوض کودکان را به دیدن فیلم‌های نامناسب برده است. مثلا به خاطر دارم که بعد از اکران فیلم خاله سوسکه به دفتر تکنولوژی آموزشی رفتم و خواستم علت نداشتن پروانه حمایت آموزش‌وپرورش را جویا شوم. پاسخی که به من داده شد این بود که چرا شخصیت خاله سوسکه در هیچ سکانسی نماز نمی‌خواند؟ من نمی‌دانم به این انتقاد چه جوابی بدهم.

آموزش‌وپرورش به این نتیجه رسیده که سینما یکی از ابزارهای تاثیرگذار در پرورش نسل آینده است

وی به برخی تغییرات فکری ایجاد شده در آموزش‌وپرورش طی سال‌های اخیر اشاره کرد و گفت: آموزش‌وپرورش با برگزاری جشنواره فیلم رشد و ساختن بعضی فیلم‌ها خود به این نتیجه رسیده که سینما بخشی از تربیت و آموزش و یکی از ابزارهای تاثیرگذار در پرورش نسل آینده است. بنابراین این جدایی و تضاد میان بدنه سینما و دستگاه متولی تعلیم و تربیت نباید ادامه پیدا کند. این دو باید زیر سقف واحدی بنشینند و آرای خود را مطرح کنند.

ترکمانی تاکید کرد: به جای اینکه همیشه فیلمسازان از آموزش‌وپرورش گله‌مند باشند و آموزش‌وپرورش از فیلمسازان ناراضی باشد پیشنهاد می‌کنم هردو بیایند و دیدگاه‌‌های خود را به اشتراک بگذارند تا در نهایت به مفاهمه و دیدگاه مشترک برسند. این دست‌یافتنی است.

معلمان می‌توانند با دیدگاه‌های خود راهنمای سینماگران باشند

کارگردان سینمای کودک و نوجوان ایران با تاکید بر اهمیت عملکرد آموزش‌وپرورش کشور گفت: بخش مهمی از عمر کودک و نوجوان ما در آموزش‌وپرورش سپری می‌شود. ما در آموزش‌وپرورش معلمان دلسوز و توانمندی داریم که می‌توانند با دیدگاه‌های خود راهنمای سینماگران باشند. آنها می‌دانند نیاز روز قشر کودک و نوجوان چیست.

خود من اولین نفری هستم که برای گفت‌وگو با آموزش‌وپرورش پیش‌قدم خواهم شد

وی با پرداختن به ضرورت ایجاد تفاهم میان دو بخش سینما و آموزش‌وپرورش خاطرنشان کرد: اگر آموزش‌وپرورش تصمیم بگیرد چنین نشستی با فیلمسازان سینمای کودک داشته باشد، خود من اولین نفری هستم که پیش‌قدم خواهم شد. چون عقیده دارم آموزش و پرورش باید یک بار برای همیشه به این اختلاف نظر خاتمه دهد و سازندگی همیشه در فضای تفاهم و همفکری و همگرایی اتفاق می‌افتد نه اختلاف نظر و تضاد و تفرقه. من به عنوان فیلمساز گرچه انتقاداتی به آموزش و پرورش داشتم، بسیار مشتاق رسیدن به این مفاهمه هستم چون اگر ما به این تفاهم نرسیم، در واقع فضا و بازار را به صدها محصول جذاب وارداتی واگذار کرده‌ایم.

کارگردان «گورداله» اضافه کرد: البته منظور من این نیست که همه محصولات خارجی بد هستند، ولی چرا زمانی که می‌توانیم محصولی بسازیم که نماینده فرهنگ و اندیشه و تاریخ خودمان باشد این کار را نکنیم و بچه‌های ما مصرف‌کننده محصولات دیگران باشند؟

ترکمانی در پایان از دستگاه تعلیم و تربیت خواست از محصولاتی که پیام‌آور عشق و دوستی و محبت هستند حمایت کند و افزود: این نیاز روز جامعه است و درسی است که بچه‌ها باید یاد بگیرند تا آن را در زندگی شخصی و روابط آینده خود به کار گیرند.

گفت‌وگو: عاطفه بزرگ‌نیا