مهدویان، کارگردان فیلم: ساخت «لاتاری» در خارج از کشور تجربه‌ای سخت و وحشتناک بود

محمد حسین مهدویان کارگردان جوان دهه شصتی که در چند سال اخیر با دو فیلم «ایستاده در غبار» و «ماجرای نیمروز» نگاه‌ بسیاری را به خود معطوف کرده است، در جشنواره فجر امسال با فیلمی متفاوت تحسین‌کنندگان خود را غافلگیر کرد. فیلم «لاتاری» که داستانی امروزی از آدم‌های معمولی را روایت می‌کند که به ضرورت حوادث لباس قهرمانان برتن می‌کنند البته قهرمانانی نه از جنس «بتمن» که از جنس «حاج کاظم» و «بلوچ». اکران نوروزی فیلم «لاتاری» که از چهارشنبه هفته جاری آغاز می شود، دستمایه‌ای شد برای گفت‌وگو با محمدحسین مهدویان کارگردان و نویسنده این فیلم.

فیلم‌های قبلی شما به نوعی روایتگر بخشی از تاریخ کشور هستند و «لاتاری» داستان امروز است. این تجربه را چطور می‌بینید؟

شاید بیشترین سوالی که از من پرسیده می شود این است که چرا درباره دهه‌هایی فیلم می‌سازم که متعلق به زمان خودم نیست و تجربه شخصی از آن ندارم. اگر این درست باشد، پس تازه‌ترین کار من طبیعی‌تر است. کار من فیلم‌ ساختن است و هر موضوعی که بتوان به واسطه آن علاقمندان سینما را درگیر کرد می‌تواند سوژه باشد. موضوع این فیلم هم برایم جذاب بود و تصمیم گرفتم تجربه متفاوتی را داشته باشم. «لاتاری» در روایت و شکل فیلمسازی برای من تجربه تازه‌ای بود، اما مولفه‌هایی را که پیش از این در همه آثارم داشتم در این فیلم هم لحاظ کردم.

یعنی ساخت فیلم با موضوع روز راحت‌تر است؟

ساخت فیلم با موضوع روز در مقایسه با دیگر فیلم ها آسان‌تر است. فیلم برداری در خارج کشور برای ما مشکلاتی به همراه داشت اما پلان‌هایی که در تهران گرفته شد این باور را در ما ایجاد کرد که ورود کردن به زندگی آدم‌های عادی و فیلم ساختن از آن راحت‌تر از فرآیندی بود که در ساخت دو فیلم قبلی تجربه کردیم.

به نظر من برای فضاسازی یک فیلم خوب باید دو کار انجام می‌شد، روایت درست داستان و شکل‌دهی به ویژگی‌های احساسی آن؛ همچنین باید زمینه فیلم به لحاظ زمان، مکان و پوشش بازیگران تحت کنترل باشد؛ ولی ما تمام انرژی‌مان را صرف شکل دهی به بخش حسی و عاطفی داستان کردیم.

احتمالا بعد از «ایستاده در غبار» و «ماجرای نیمروز» تماشاگران خط فکری خاصی را در آثار شما دنبال می‌کنند که با دیدن «لاتاری» کمی شگفت‌زده خواهند شد.

اگر دیدن دو فیلم قبلی این باور را در آنها به وجود نیاورده است که من به سینما فکر می کنم پس «لاتاری» نیز این تفکر را ایجاد نخواهد کرد.

تجربه تولید فیلم در خارج از ایران را چطور دیدید؟

ساخت و تولید فیلم داخل ایران بسیار راحت‌تر از خارج است، ساخت «لاتاری» در خارج از کشور تجربه‌ای سخت و وحشتناک بود، زیرا صحبت کردن به زبان غیرمادری و ارتباط گرفتن با مردم دشوار است.

آیا بهتر نبود از یک بازیگر حرفه‌ای برای نقش مقابل ساعد سهیلی استفاده می‌شد؟

به هرحال جنس بازی بازیگری که بارها مقابل دوربین رفته است با بازیگری که نخستین‌بار این کار را تجربه می‌کند، متفاوت است. توانایی اجرای نقش، چهره و سن مهم بود که زیبا کرمعلی دارای این ملاک‌ها بود و به خوبی از عهده نقش برآمد.

ساعد سهیلی بازیگر خوبی است و یکی از ویژگی‌هایش این است که شبیه به زندگی بازی می‌کند. این خصلت در هادی حجازی‌فر هم وجود دارد، ولی در تقابل این دو بازیگر (سهیلی و کرمعلی) باید بگویم که از دو فضای متفاوت هستند و از همان ابتدا تصمیم داشتیم از بازیگر چهره در مقابل یک بازیگر دختر با ویژگی سنی کودک استفاده کنیم که البته در سینما کم داریم. احساس می‌کنم هر دو خیلی خوب از پس نقش برآمدند.

می‌گویند لاتاری مثل بسیاری از فیلم‌های ابرقهرمانی غربی مشوق برقراری عدالت شخصی و پاگذاشتن توی کفش‌های قانون است. قهرمان فیلم شما مثل بلوچ و حاج کاظم آژانس شیشه‌ای شخصا به اجرای عدالت دست می‌زند.

من می‌گویم قصه «لاتاری» درباره غیرت است و چیزی از همه تصوراتی که درباره این واژه داریم در فیلم نهفته شده است. قهرمانان فیلم به دنبال اعاده حیثیت هستند و تلاش می‌کنند راه درست را انتخاب کنند.

آیا رویدادی واقعی الهام‌بخش‌ نوشتن فیلمنامه لاتاری بود؟

«لاتاری» از میان همه تجربه‌های من تا امروز اولین فیلمی است که محصول محض خیال است و زمینه مستندی ندارد. البته تحقیقات اجتماعی برای آن صورت گرفته است، ولی به واقعه مشخصی اشاره ندارد. فیلمسازی به نظر من مرز بین واقعیت و خیال است و من در همه کارهایم این نگاه را حفظ کرده‌ام. این کار به لحاظ ویژگی عاطفی و حسی با کارهای پیشین فرق دارد و طعم دوگانه‌ای نسبت به کارهای گذشته‌ام احساس کردم. «لاتاری» تا اینجا برای خود من فیلم جذابی است؛ امیدوارم مردم هم دوست داشته باشند.