چرا باید «ساموئل خاچیکیان، یک گفت و گو» را ببینیم؟

حفظ دستاوردهای درگذشتگان، توجه به تلاش، خلاقیت و نوآوری نسل قدیم و پاسداشت خاطره آنانی که امروز در کنار ما نیستند، بخشی از وظایف نسل امروز است. امید نجوان منتقد و مستندساز، در فیلم «ساموئل خاچیکیان، یک گفت و گو» ادای دین کرده به فیلمسازی که پیش از پیروزی انقلاب اسلامی یکی از چهره‌های شاخص، پولساز و خلاق این سینما بود، خاچیکیان شاعر، نویسنده و خاچیکیانی که تعلق خاطری به مناسبات سینمای فارسی نداشت و می‌کوشید خود را از ابتذال حاکم بر آن سینما دور کند.

فیلم امید نجوان اشاره‌های دقیق و به جا درباره شخصیت خاچیکیان دارد، هنر و عشق او به سینما را ستایش می‌کند، تبحر تکنیکی و ابداعات او برای سینمای ایران را با سند و مدرک، نشان مخاطب می دهد. فیلم از یک سو، زندگی نامه فیلمسازی است که بسیار کمتر از آنچه شایسته اش بوده، دیده شد. درباره‌اش کمتر صحبت شده و جایگاه تاریخی او و تلاشش برای کشف فیلمسازان و بازیگران، بررسی و تحلیل درست و کارشناسانه نشده است. از این منظر، امید نجوان به سینمای ایران و به دوستداران و فعالان آن خدمت کرده است. فیلم او بدون آنکه وارد حاشیه شود، مسیر رشد و بلوغ و سپس افول ساموئل خاچیکیان را تحلیل کرده است. «ساموئل خاچیکیان...» بررسی بخشی از تاریخ سینمای ایران هم هست، زمانی که سینما بدون سرمایه‌های مشکوک و گرایش‌های سیاسی و ارگانی اداره می‌شد، استعدادها به شکلی طبیعی در آن رشد می‌کرد و پس از مدتی نیروهای تازه نفس و مستعد از راه می رسیدند. خاچیکیان نمونه سینماگری است که به دلیل تحولات پس از پیروزی انقلاب اسلامی و تغییر فضا و شرایط بر خلاف نسل پس از خود، مسعود کیمیایی و داریوش مهرجویی، با مسیر و جامعه تازه همداستان نبود و آثارش به جز «عقابها» در گیشه شکست خورد.

مستند «ساموئل خاچیکیان، یک گفت و گو» ایده جذابی دارد که از ذهن خلاق یک روزنامه نگار سرچشمه گرفته است، امید نجوان جز صدای مهربان و آرام و لحن موقر و متین خاچیکیان، برای شروع فیلمش چیزی نداشته، اما مستند او مملو از عکس های جذاب و پلان های تماشایی و موسیقی چشم نواز است. مستند او قطعا برای مخاطبان و دوستداران سینمای داستانی ایران جذابتر است، اما به عنوان یک سند رسمی از یک دوره و یک فیلمساز می توان همواره به آن ارجاع داد. فیلمسازی که عشقش به سینما، تا آخر عمر با او همراه بود.

مستند «ساموئل خاچیکیان، یک گفت و گو» در سینماهای «هنر و تجربه» اکران شده است.

کارشناس پخش فیلم