سالی که چهره‌های هنری یک به یک از میان ما رفتند
تهران (پانا) - هنر ایران زمین در عرصه‌های مختلف خود در سال ۱۴۰۲ ستاره‌های بی‌تکراری را از دست داد که جایشان هرگز پرشدنی نیست و یاد آنها در یاد تمام هنردوستان ایرانی باقی خواهد ماند.
در واپسین ساعت‌های سال در کنار مرور بخش‌های مختلف هنر، می‌توان یک بخش بسیار تلخ را نیز مرور کرد، بخشی که همیشه یادآوری آن همراه با اندوه است و آن درگذشت چهره‌های مختلف هنری در گونه‌های مختلف هنر است.
به‌راستی هنر ایران زمین همیشه وام‌دار حضور این هنرمندان در عرصه‌های مختلف است که برای کشور افتخار آفریدند و جای خالی‌شان هرگز پُرشدنی نیست، پانا به سنت دیرینه خود در آخرین روز سال یاد همه آن‌هایی که حالا در میان ما نیستند را گرامی می‌دارد.
احمد سمیعی (مترجم و نویسنده)
احمد سمیعی گیلانی مترجم، نویسنده، ویراستار پیشکسوت و مدیر گروه ادبیات معاصر فرهنگستان زبان و ادب فارسی ۲ فروردین در ۱۰۳ سالگی از دنیا رفت.
چند روز پیش از آغاز سال ۱۴۰۲، نیکولا رُش (Nicols Roche)، سفیر فرانسه در ایران، با حضور در منزل سمیعی گیلانی، بالاترین نشان نخل آکادمیک فرانسه، کوماندور، را به او اهدا کرد.
احمد سمیعی (گیلانی) در ۱۱ بهمن ۱۲۹۹ در رشت به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در رشت گذراند و سپس وارد دانشگاه تهران شد. در اواخر دهه ۱۳۴۰ به‌عنوان ویراستار در مؤسسه انتشارات فرانکلین آن زمان مشغول خدمت شد و به موازات آن دوره کارشناسی ارشد زبان‌شناسی را در دانشگاه تهران گذراند.
وی در کنار حرفه ویراستاری، چند کتاب در زمینه آیین نگارش و ویرایش تألیف کرد و مقاله‌های ارزشمندی در مجلات متعددی نظیر پیک جوانان، کتاب امروز و رودکی به چاپ رسانید.
سمیعی کار ترجمه را با برگرداندن رمان «دلدار و دلباخته» از ژرژ ساند شروع کرد و بعداً آثاری را از نویسندگان بزرگی مانند ژرژ پرک و گوستاو فلوبر به فارسی برگرداند.
«خیال‌پروری‌های تفرجگر انزواجو» از ژان ژاک روسو، «چیزها» از ژرژ پرک (ترجمه)، «ادبیات ساسانی»، «داتا گنج‌بخش» (زندگی‌نامه و تعالیم شیخ ابوالحسن علی بن عثمان هجویری) از شیخ عبدالرشید (ترجمه)، «چومسکی» از جان لاینز (ترجمه)، «هزیمت یا شکست رسوای آمریکا» از ویلیام لوئیس و مایکل له‌دین (ترجمه)، «ساخت‌های نحوی» از نوآم چامسکی (ترجمه)، «آیین نگارش»، «دیدرو» از پیتر فرانس (ترجمه)، «سالامبو» نوشته گوستاو فلوبر (ترجمه)، «شیوه‌نامه دانشنامه جهان اسلام»، «نگارش و ویرایش» و «تتبعات» از مونتنی (ترجمه) از جمله آثار اوست.
کیومرث پوراحمد
روزهای ابتدایی سال ۱۴۰۲ با یک خبر شوک‌آور برای اهالی سینما آغاز شد که هنوز هم یادآوری نوع درگذشتش بهت‌آور است، کارگردانی که گرچه در فیلم‌هایش به‌نوعی از امید و زندگی می‌گفت اما خود به پایان راه رسید.
کیومرث پوراحمد سینماگر خاطره‌سازی است که کودکان و نوجوانان در دهه ۷۰ و ۸۰ است با «قصه‌های مجید» او زندگی کردند و هرگاه قصه‌های مجید از تلویزیون پخش می‌شود از ماجراهایی که مجید لذت می‌برند.
از دیگر کارهای شاخص کیومرث پوراحمد می‌توان به «خواهران غریب» اشاره کرد. .
کیومرث پوراحمد ۱۶ فروردین ۱۴۰۲ در بندر انزلی درگذشت.
حسن تقی‌پور
حسن تقی پور آهنگساز و شاعر پیشکسوت موسیقی گیلان در روز ۲۰ فروردین در گذشت.
وی نخستین سراینده شعر محلی شرق‌گیلانی برای رادیو بود و بیشتر شعرهایش در آن گویش و برخی نیز با لهجه رشتی سروده شده است.
مرحوم تقی پور آهنگ‌های بسیاری ساخته که با صدای خوانندگان مطرح گیلان از صدا و سیمای مرکز استان پخش شده و در جشنواره سال ١٣٧٨ زیباکنار لوح افتخار و جایزه بهترین شعر محلی کشور را به دست آورده است.
از آهنگ‌هایی که تقی پور ساخت و شادروان فریدون پوررضا اجرا کرد، می‌توان به «بیشیم تماشا بوکون»، «بیگذرانین اوی بیگذرانین»، «چین کونه ستاره»، «شیرین‌تر از جانی»، «ماه خانم»، «گول انار»، «بی قرارم ای خدا»، «یکته بزا مو گب نزام» و همچنین شعر و آهنگ‌های دیگری همچون «چایی باغ»، «کاشف السلطنه»، «خوشکا بو پرنده»، «یاد جونی» و «چو ما وا کونیم» اشاره کرد.
عباسعلی براتی‌پور
عباسعلی براتی‌پور، شاعر بلندآوازه انقلاب و دفاع مقدس ۲ اردیبهشت در ۸۰ سالگی دار فانی را وداع گفت.
بهت نگاه، وعده دیدار، کتیبه شکیب، سینای سبز عشق، با شقایق ها برادر، عطش عشق، داغ تشنگی، سوار مشرقی، در ساحل علقمه، ماه در فرات، گزیده ادبیات معاصر ۲۴، زیتون و زخم، دل و دریا، سه مجموعه شعر درباره رحلت امام راحل (ره) و ... بخشی از آثار زنده‌یاد براتی‌پور هستند.
حسام محمودی
آخرین حضور حسام محمودی در روزهای گذشته در جشنواره فیلم فجر به روی پرده نقره ای رفت و «شکار حلزون» در ویترین جشنواره فیلم فجر و نقش بستن او بر پرده سینما، افسوس مخاطبان را برانگیخت.
حسام محمودی بیشتر به واسطه سریال‌های تلوزیونی‌اش چون «لحظه گرگ و میش»، «دلدار» و ... شناخته می‌شود و در سینما نیز از او فیلم‌هایی چون «رمانتیسم عماد و طوبا» و «غریب» می شناسیم از وی آثاری همچون «شب بیرون»، «خسته نباشید!»، «امروز»، «حق سکوت»، «مردن به وقت شهریور»، «آستیگمات»، «مرگ ماهی» اکران شده است اما درگذشت زودهنگامش در حالی که فقط ۳۷ سال داشت، باعث شد از آن به عنوان یک شوک بزرگ یاد کنند.حسام محمودی ۱۲ اردیبهشت ماه دار فانی را وداع گفت.
حسین زمان
حسین زمان از خوانندگان پیشگام موسیقی پاپ کشور بود که از اوایل سال ۱۴۰۲ به دلیل وخامت اوضاع جسمانی‌اش براثر سرطان در بیمارستان بستری شده بود، روز پنجشنبه بیست و یکم اردیبهشت ماه دار فانی را وداع گفت.
حسین زمان از جمله هنرمندان شاخص موسیقی پاپ کشورمان بود که در هجدهم مرداد سال ۱۳۳۸ در تهران متولد شد. وی پس از پایان تحصیلات متوسطه در تهران و اخذ دیپلم ریاضی از دبیرستان خوارزمی در سال ۱۳۵۶ به دانشگاه راه پیدا کرد و در رشته مهندسی الکترونیک دانشگاه صنعتی اصفهان به تحصیل پرداخت.
«شب دلتنگی - ۱۳۷۶»، «فصل آشنایی - ۱۳۷۷ (مشترک با قاسم افشار، خشایار اعتمادی و علیرضا عصار)»، «گلایه»، «قصه شب - ۱۳۷۸»، «شاپرک - ۱۳۷۹»، «مشق عشق- ۱۳۸۰»، «قصه نگفته - ۱۳۸۵»، «قرار عاشقی - ۱۳۸۸» از جمله آلبوم‌هایی است که از این خواننده در بازار موسیقی منتشر شده اند.
سوسن شاکرین
سوسن شاکرین موزیسین و مدرس موسیقی روز بیست و دوم اردیبهشت ماه در سن ۶۹ سالگی، پس از گذراندن دوره‌ای بیماری درگذشت.
سوسن شاکرین متولد ۱۳۳۳ تهران بود و از نوجوانی و با علاقه بسیار در دوره‌های شبانه کنسرواتوار موسیقی، آموزش گیتار و سایر دروس تخصصی را آغاز کرد و بعدها نیز به شکل آزاد، آموختن را ادامه داد و در سازمان کر اپرا، کر ارکستر سمفونیک و کر تالار رودکی هم حضوری فعال داشت.
رضا حداد
پس از بازی ۲ تیم فوتبال پرسپولیس و استقلال در ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۲، کم‌تر کسی از اهالی تئاتر تصور می‌کرد که رضا حداد به عنوان یکی از چهره‌های مطرح عرصه تبلیغات و همچنین کارگردان تئاتر و طرفدار دوآتشه تیم پرسپولیس، دیگر چشمان خود را به روی زندگی نگشاید. حداد در سحرگاه ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۲ و در ۵۴ سالگی چشم از جهان فروبست.
نصرالله ناصح‌پور
نصرالله ناصح پور خواننده پیشکسوت و عضو سابق هیأت مدیره خانه موسیقی ایران، شامگاه روز بیست و هشتم خرداد در سن ۸۳ سالگی دارفانی را وداع گفت.
نصرالله ناصح‌پور در سال ۱۳۱۹ در اردبیل، به دنیا آمد و از همان دوران کودکی، در خانواده‌ای موسیقی شناس پرورش یافت. نصرالله ناصح پور، با عزیمت به تهران، بیشتر اوقات خود را مصروف فراگیری موسیقی سنتی ایران کرد و پس از آشنایی با محمود کریمی، به هنرستان آزاد موسیقی ملی راه یافت و مشغول تحصیل شد.
پس از تشکیل کلاس‌های مرکز حفظ و اشاعه موسیقی، از راهنمایی‌ها و آموزش و توصیه‌های استاد نورعلی برومند بهره مند شد. وی از جلسات شناخت موسیقی و کلام و تلفیق شعر وموسیقی نیز، بهره‌های فراوان گرفت و سپس برای فراگیری ردیف عالی موسیقی سنتی و آموزش تصنیف و ضرب آهنگ مربوط به آن، به محضر عبدالله دوامی راه پیدا کرد.
حسین علی امین چورته
امین چورته متولد هزار و سیصد و ده از روستای لتر گالش محله رامسر بود. وی هم پهلوان با سابقه کشتی بومی شمال ایران و هم پهلوان بی‌مثال ساز لله یا همان نی بوده است.
نخستین بار سی‌سال قبل در مجموعه موسیقی گیلان و تالش منتشر شده توسط انجمن موسیقی ایران (گردآوری جهانگیر نصر اشرفی) صدای کم نظیر نی او به گوش علاقه‌مندان موسیقی جدی بومی ایران رسید و سپس حسین حمیدی در آلبوم گیله لو با صدای فریدون پوررضا از نواخته‌های او استفاده کرد.
زنده‌یاد حسین‌علی امین چورته در سال ۱۳۸۰ به دعوت محمدرضا درویشی به همراه آرمین فریدی در جشنواره موسیقی نواحی ایران به عنوان پیشکسوت لله نوازی شمال ایران در کنار طیبی و پورجوادی (اساتید موسیقی مازندران و تالش) شنوندگان را مسحور هنر لله نوازی شمال ایران کرد. رپرتوار اجرایی توسط وی در این سال‌ها به شکل کامل توسط آرمین فریدی ضبط شده و نشر یافته است.
فرزاد خلیفه
فرزاد خلیفه مجری، شاعر و آهنگساز شامگاه روز چهارم خرداد ماه به دلیل عارضه قلبی دار فانی را وداع گفت.
مرحوم خلیفه از جمله هنرمندان بود که طی سال‌های گذشته علاوه بر حضور در عرصه‌های مختلف آهنگسازی و سرایش ترانه و شهر در حوزه‌هایی نظیر مجری گری، برنامه سازی و کارگردانی نیز به فعالیت مشغول بود.
فخری خوروش
زمانی که به کارنامه فخری خوروش می‌‌نگریم به فهرست بلندبالایی از فیلم‌های سینمایی، آثار تلویزیونی و تئاتری رسید، بازیگر باسابقه‌ای که هر دوره از زندگی‌اش یادآور اثری ماندگار است و تجربه همکاری با بزرگانی همچون عزت‌الله انتظامی، علی نصیریان، جمشید مشایخی، محمدعلی کشاورز، جمشید لایق، پرویز فنی‌زاده، جعفر والی، عباس جوانمرد و ... را داشت.
فخری خوروش اما از دهه ۸۰ از بازیگری کناره‌گیری و در همان دهه ایران را به مقصد آمریکا ترک کرد.
وی را می‌توان با آثاری همچون «تاراج»، «صاعقه»، «قرنطینه» و... یاد کرد که در ۲۰ خردادماه درحالی که ۹۴ سال داشت، در لس‌آنجلس درگذشت.
علی اکبر دلنواز
علی اکبر دلنواز هنرمند پیشکسوت عرصه موسیقی مقامی و آئینی خراسان رضوی در تربت جام ۲۹ خرداد به دلیل ایست قلبی درگذشت.
این هنرمند نوازندگان چیره دست و از خوانندگان عرصه موسیقی مقامی شهرستان تربت جام بود.
کارنامه هنری دلنواز گویای تلاش و پشتکار این هنرمند با اخلاق در فراگیری و اجرای صحیح و شفاف مقام‌های موسیقی نشان از ذوق و استعداد این هنرمند بود.
علیرضا اصغری
علیرضا اصغری از نوازندگان و آهنگسازان موسیقی ایرانی که طی سال‌های اخیر در حوزه‌های مرتبط با نوازندگی سه تار و تار مشغول بود سرانجام بعد از مدت‌ها مبارزه با بیماری سرطان در سن ۴۶ سالگی دار فانی در ۳۱ خرداد ماه درگذشت.
علیرضا اصغری متولد سال ۱۳۵۶ طی سال‌های فعالیت هنری‌اش در حوزه‌های نوازندگی تار، سه تار، آهنگسازی و تدریس حضور مستمری داشت. وی از سال ۱۳۷۳ کار با ساز سه تار را شروع کرد و از سال ۱۳۷۶ تا ۱۳۷۸ را به فراگیری مبانی موسیقی و نواختن تار و سه تار پرداخت.
مرحوم اصغری از سال ۷۹ تا ۸۲ در محضر اساتیدی چون هوشنگ ظریف، عطا جنگوک، بهروز همتی و حسین علیزاده به فراگیری موسیقی پرداخت و از سال ۸۴ و بازگشت مرحوم محمدرضا لطفی به ایران طی ۴ سال نزد این هنرمند تجزیه و تحلیل ردیف موسیقی ایران فرا آموخت. وی همچنین فارغ‌التحصیل هنرستان عالی موسیقی در مقطع کارشناسی نوازندگی ایرانی بود.
فریماه فرجامی
فریماه فرجامی کارش را در عرصه هنر ابتدا با گویندگی نمایش‌های رادیویی آغاز کرد و بعدش راهش برای ورود به سینما در سال ۵۹ با «گفت هر سه نفرشان» هموار شد. او گرچه آثار شاخصی همچون «اجاره‌نشین‌ها»، «مادر»، «نرگس» و...را در کارنامه خود دارد اما دوری خودخواسته‌اش از سینما باعث شد تا حضورش کم‌رنگ و کم‌رنگ‌تر شود و هرچند همین اواخر «لامینور» را روی پرده داشت اما بعید است نسل تازه سینمادوستان ایرانی با آثار او آشنایی داشته باشند.
فریماه فرجامی اما بازیگر توانمندی بود که حتماً کیفیت نقش‌آفرینی‌اش در خاطره مخاطبان آن روزها باقی مانده است.
این بازیگر در ۹ تیرماه و درحالی‌که تنها چند روز از رسانه‌ای شدن خبر به کما رفتنش بر اثر سکته مغزی می‌گذشت، در سن ۷۱ سالگی از دنیا رفت.
محمد آدینه پور
محمد آدینه پور از استادان پیشکسوت موسیقی مقامی شمال خراسان که در حوزه نوازندگی سازهای قوشمه، کمانچه و دیگر سازها تبحر داشت ۱۲ تیر ماه در سن ۷۲ سالگی دار فانی را وداع گفت.
خان محمد آدینه پور متولد ۱۳۳۰ نوازنده ساز قوشمه و از پیشکسوتان عرصه موسیقی مقامی خراسان شمالی دارای مدرکدرجه یک هنری (معادل دکترا) از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و صاحب مقام‌های کشوری و استانی بود.
این هنرمند پیشکسوت علاوه بر نوازندگی قوشمه، در حوزه نوازندگی سرنا و کمانچه نیز تبحر داشته و می‌توان او را آخرین هنرمند عاشق خراسان شمالی نامید
احمدرضا احمدی
احمدرضا احمدی شاعر، نویسنده و نقاش ایرانی، ۲۰ تیرماه پس از ماه‌ها تحمل بیماری درگذشت.
احمدی متولد ۳۰ اردیبهشت ۱۳۱۹ در کرمان بود. وی سال‌ها در حوزه، ادبیات، شعر، نویسندگی و سینما فعالیت کرد.وی در زمینه شعر، موسیقی، ویراستاری و ادبیات کودک و نوجوان نیز فعالیت‌های بسیاری داشت.
از آثار او در حوزه شعر می‌توان به «دفترهای واپسین»، «دفترهای سالخوردگی»، «هزار اقاقیا در چشمان تو هیچ بود» و «روزی برای تو خواهم گفت» و از آثار او در حوزه کودک و نوجوان می‌توان به «دیگر در خانه پسرک هفت صندلی بود»، «دخترک ماهی تنهایی» و «مزرعه گل‌های آفتابگردان» اشاره کرد.
این شاعر فقید توسط مرکز هنرمندان ایران به عنوان موسس و پایه‌گذار موج شعر نو و پیشگام سورئالیسم در ادبیات کودکان شناخته شده است. «سفر در شب» یکی از قوی‌ترین آثار احمدی است که به موضوع‌های اجتماعی، صلح، همزیستی، تحمل و همکاری اشاره می‌کند.
وی در زمان حیات خود موفق به دریافت جوایز زیادی از جمله جایزه ملی، فرهنگی و هنری (بیژن جلالی) برای مجموعه اشعارش در سال ۱۳۸۵ شد. اشعار وی به زبان‌های مختلفی از جمله عربی، ارمنی، انگلیسی، فرانسوی، آلمانی، ایتالیایی، ژاپنی و کره‌ای ترجمه شده است. «از بارانی که دیر بارید»، «میوه‌ها طعم تکراری دارند»، «هزار اقاقیا در چشمان تو هیچ بود»، «روزی برای تو خواهم گفت» و «هزار پله به دریا مانده است» از آثار این شاعر است.
ایرج تقی‌پور
ایرج تقی‌پور نه فقط یک تهیه‌کننده که تجربه سال‌ها فعالیت در امور تبلیغاتی و داوری بخش مواد تبلیغی جشنواره فیلم فجر را هم داشت. او در عرصه تهیه‌کنندگی اما آثار ماندگاری را از خود به جای گذاشت. ایرج تقی‌پور یک بار با همکاری اصغر فرهادی «شهر زیبا» را تولید کرد «رقص در غبار»، «صندلی خالی» هم از دیگر تولیدات او بود.
وی را گرچه می‌توان از تهیه‌کنندگان استخوان‌خوردکرده سینمای ایران دانست اما آخرین فیلمش با عنوان «عموزادگان» را به دلیل فراهم نبودن شرایط ساخت نتوانست بسازد و همین تبدیل به حسرتی برای بازماندگان و دوستدارانش شد. ایرج تقی‌پور ۲۹ تیرماه به دلیل ابتلا به بیماری درگذشت.
امیرتیمور پورتراب
امیرتیمور پورتراب (موسیقی‌دان و مدرس موسیقی) دوشنبه دوم مرداد ماه در سن نود و چهار سالگی در پاریس چهره در نقاب خاک کشید.
پورتراب سال ۱۳۰۸ و اهل تهران بود. او موسیقی را از کودکی نزد برادرش مصطفی پورتراب فرا گرفته و در ادامه به هنرستان موسیقی رفت و نزد علینقی وزیری یادگیری خود را ادامه داد.
وی سپس به نواختن تار پردخت و ابو را نزد بارو سلاوبندلچیک آموخت و در ادامه ساز ویولن را انتخاب کرد؛ این هنرمند پس از آن نواختن ویولا را فرا گرفت و با ارکستر هنرستان موسیقی نواخت.
امیرتیمور پورتراب طی سال‌های فعالیتش با ارکسترها همکاری داشته که ارکستر سمفونیک تهران، ارکستر گل‌ها، برخی از آن‌هاست. او همچنین در زمینه تدریس و آموزش هم فعالیت‌های جدی داشته است
ابراهیم گلستان
هم عکاس بود هم فیلمساز، هم نویسنده بود و هم روزنامه نگار، او البته مترجم هم بود. تلفیقی از هنرهای مختلف را در وجودش داشت و از پیشگامان موج نو در سینمای ایران بود. ابراهیم گلستان به واسطه زندگی پر فراز و نشیبش چهره‌ای آشنا برای اهالی فرهنگ و هنر و البته هنردوستان است. اما فیلمسازی او در همان دهه ۵۰ متوقف ماند و دیگر فیلمی نساخت.
ابراهیم گلستان البته خانواده‌ای هنردوست را هم پرورش داد، فرزندش لیلی گلستان از هنرمندان هنرهای تجسمی است و مانی حقیقی به عنوان نوه او کارگردان و بازیگر سینماست. ابراهیم گلستان ۳۱ مردادماه در سن ۱۰۱ سالگی در انگلیس درگذشت..
امرالله صابری
هامون‌بازان او را با نقش سیدمرتضی در این فیلم به یاد می‌آورند همانجا که نقش یک روحانی روشنفکر را بازی می‌کرد و با شخصیت اصلی فیلم یعنی خسرو شکیبایی دوستی نزدیکی داشت. امرالله صابری هم از جمع بازیگران فیلم‌های داریوش مهرجویی بود که گویی امسال سالشان بود و هر کدام در برهه‌ای رخت از این دنیا بستند.
امرالله صابری در رشته بازیگری و کارگردانی در دانشگاه آلمان تحصیل و کار در عرصه هنر را با تئاتر آغاز کرده بود تا اینکه با داریوش مهرجویی و با نقش کوتاهی در فیلم «پستچی» پا به عرصه سینما گذاشت. بازیگری اما تنها پیشه او نبود، با مروری بر کارنامه امرالله صابری می‌توان دریافت سابقه ترجمه برخی از کتاب‌ها را هم داشته است.
این بازیگر ۶ مهرماه و درحالی که ۸۲ سال داشت بر اثر کهولت سن درگذشت.
فردوس کاویانی
فردوس کاویانی هنرمندی دوست‌داشتنی با لبخندی که هرگز فراموش نخواهد شد و نقش‌آفرینی‌هایی که همیشه در خاطر خواهد ماند؛ فردوس کاویانی بازیگر با سابقه و مطرح تئاتر، سینما و تلوزیون ایران روز یکشنبه ۹ مهر سال ۱۴۰۲ در ۸۲ سالگی چشم از جهان فروبست.
آتیلا پسیانی
۱۰ اردیبهشت ماه بود که مراسم نکوداشتش در خانه هنرمندان برگزار شد، تنها ساعتی پس از برگزاری این مراسم، تصاویرش به سرعت در فضای مجازی دست به دست شد تا یک واقعیت را عیان کند؛ اینکه حال آقای بازیگر خوب نیست. آتیلا پسیانی راه هنر را از کودکی در پیش گرفت، او فرزند جمیله شیخی بازیگر باسابقه سینما و تئاتر بود و همین امر باعث شده بود از سنین کم در فضای هنر تنفس کند.
سرتاسر زندگی ۶۶ ساله او بویی از هنر داشت، گاه بازیگری سینما را می‌آزمود، گاه در آثار تلویزونی حضور پیدا می‌کرد و گاه خودش نمایشی را کارگردانی می‌کرد. بازیگری که در آثار ماندگاری همچون «کشتی آنجلیکا»، «دو فیلم با یک بلیت»، «مسافران»، «خاکستر سبز»، «هیوا»، «گاوخونی» و... ایفای نقش کرد.
او ۱۴ مهرماه به دلیل عوارض ناشی از بیماری سرطان در فرانسه درگذشت.
داریوش مهرجویی و وحیده محمدی‌فر
بامداد ۲۲ مهرماه بود که ناگهان خبر درگذشت داریوش مهرجویی به همراه همسرش وحیده محمدی‌فر فضای مجازی و رسانه‌های رسمی را فراگرفت تا از آن به‌عنوان یک قتل فجیع یاد کنند. کارگردان صاحب‌سبک سینمای ایران و وحیده محمدی‌فر درحالی‌که در ویلای شخصی خود به سر می‌بردند توسط چند تن از اتباع افغانستانی به قتل رسیدند تا خبر درگذشت بهت‌آورشان در صدر اخبار قرار بگیرد.
داریوش مهرجویی از کارگردانان موج نوی سینمای ایران بود که تلفیق هنر، فلسفه، سینما و اقتباس در کارش باعث شده بود به یکی از نام‌آورترین سینماگران ایرانی تبدیل شود.
حتی اگر دیگر آثار او را هم ندیده باشید حتماً «مهمان مامان» یا «گاو» را دیده‌اید اما او خالق «سارا»، «لیلا»، «پری» و... هم بود.
لیلی افشار
لیلی افشار که نخستین نوازنده زن در جهان است که درجه دکترا در نوازندگی گیتار کلاسیک را کسب کرده، روز سه شنبه دوم آبان ماه بعد از تحمل یک دوره بیماری درگذشت.
مرحوم افشار یکی از ۱۲ نوازنده بین‌المللی گیتار بود که برای نواختن حضور آندرس سگوبیا در کلاس‌های پیشرفته وی، در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی انتخاب شد. آن موقع بود که پس از این کلاس ماسترو سگوبیا در مصاحبه‌ای که در اخبار شامگاهی ان بی سی حضور یافت درباره افشار پیش‌بینی کرد که او روزی به نوازنده‌ای معروف تبدیل خواهد شد. علاقه او به موسیقی معاصر منجر شد که از نخستین اجرا کنندگان آثار رضا والی، گری آیستر، گرارد روژد، لوریس چوبانیان، آرن ملنس، کامران اینجه، باربارا کولب، مرلین زیفرین و سالوادور بروتونس از میان دیگران باشد.
وی کنسرت‌های متعددی در کشورهای ایران، آمریکا، انگلستان، ایرلند، کانادا، فرانسه، دانمارک، ایتالیا، آفریقا، نیوزیلند، استرالیا و آمریکای جنوبی برگزار کرده و همچنین در «ویگمور هال لندن»، «مرکز هنرهای اجرایی کندی»، «فستیوال موسیقی گرند تیتن»، «فستیوال موسیقی اسپن»، «مدرسه هنرهای تجسمی بنف»، «فستیوال موسیقی منتون» و «آکادمی آمریکایی در رم» نواخته است
اکبر گلپایگانی
اکبر گلپایگانی ملقب به گلپا از خوانندگان شاخص موسیقی ایرانی بعد از مدت‌ها بیماری ۱۳ آبان ماه در سن ۹۰ سالگی دار فانی را وداع گفت.
مرحوم اکبر گلپایگانی دهم بهمن ماه سال ۱۳۱۲ در تهران متولد شد. این هنرمند در سال ۱۳۱۸ بود که پس از ورود به دبستان فرهنگ به عنوان قاری قرآن مدرسه برگزیده شد و از این پس بود که به فراگیری مقدمات آواز و خوانندگی موسیقی ایرانی پرداخت.
وی در سال ۱۳۲۶ پس از تلمذ از محضر پدرش نخستین تجربه حضور در یک ارکستر و گروه کر را کسب کرد و در سال ۱۳۲۷ در انجمن موسیقی مدرسه نظام عضو شد. این هنرمند از سال ۱۳۲۸ به بعد با هنرمندان سرشناسِ موسیقی آشنا شد و آموزش را زیر نظر آنها آغاز کرد.
از جمله استادان اکبر گلپایگانی می‌توان به هنرمندانی همچون حسن یکرنگی، نور علی برومند، اسماعیل قهرمانی، ابوالحسن صبا، یوسف فروتن، محمد ایرانی مجرد، عبدالله دوامی، ادیب خوانساری، حسین طاهرزاده و سلیمان امیر قاسمی اشاره کرد.
این هنرمند پیشگام موسیقی ایرانی که از او به عنوان مرد حنجره طلایی موسیقی ایرانی یاد می‌شود، در سال ۱۳۳۵ به دعوت سازمان یونسکو با همراهی نورعلی برومند و علی اصغر بهاری برای اجرای آواز و موسیقی ایرانی برنامه‌ای را اجرا می‌کند.
«موی سپید»، «مست عشق»، «عقیق»، «دل ای دل»، «بزم عاشقان»، «روی برگی بنویس عشق»، «چرا عاشق نباشم»، «قدر محبت» از جمله آثاری است که در قالب آلبوم علاوه بر کنسرت و اجراهای زنده از اکبر گلپایگانی پیش روی مخاطبان قرار گرفته است.
حسن همتی
کوتاه‌قامتی که در تئاتر ایران با تلاش و مشقت‌هایی که متحمل شد به بزرگی زیست و به بزرگی در خاطره‌ها باقی خواهند ماند؛ حسن همتی بازیگر فعال تئاتر ایران در روز چهارشنبه ۱۷ آبان و در ۴۲ سالگی چشم از جهان فروبست.
بیتا فرهی
بیتا فرهی را در قامت زنی سرکش در «هامون» می‌شناسند، با همان بگومگوها با خسرو شکیبایی. بیتا فرهی را می‌توان از زنان تاثیرگذار سینمای ایران دانست بازیگری که خیلی زود پذیرای نقش‌های مادری شد و احتمالاً پررنگ‌ترین خاطره از او در این نقش به «خون‌بازی» گره بخورد، مادری که سعی داشت فرزند گرفتار در اعتیادش را نجات دهد.
احتمالاً او را با «بانو» و «اعتراض» هم به یاد بیاورید اما آخرین حضور او روی پرده سینما به فیلم سینمایی «لامینور» بازمی‌گردد.
بیتا فرهی مدتی را نزد دخترش در پاریس زندگی می‌کرد اما در پی عوارض بیماری ریوی به ایران بازگشت و در نهایت ۴ آذرماه درگذشت.
پروانه معصومی
همزمان با روزهای پخش چندین و چندباره سریال «یوسف پیامبر» از تلویزیون بود که خبر درگذشتش رسانه‌ای شد، بازیگری که البته سال‌ها بود که تهران را به مقصد رشت ترک کرده و به‌واسطه همین موضوع، حضورش در آثار سینمایی و تلویزیونی کم‌رنگ شده بود.
وی را علاوه بر «یوسف پیامبر» در سینما احتمالاً بیشتر به‌خاطر بازی در فیلم‌های «گل‌های داوودی»، «جهیزیه‌ای برای رباب»، «شکوه زندگی» و...بشناسید. پروانه معصومی بازیگری است که بهرام بیضایی او را به سینمای ایران معرفی کرد و بعدها در نقش‌های مادرانه در سینما و تلویزیون ماندگار شد. وی که به دلیل ابتلا به بیماری ترجیح داده بود از تهران خارج شود ۶ آذرماه در رشت درگذشت.
همایون خواجه نوری
همایون خواجه‌نوری که بر اثر سانحه رانندگی از ناحیه گردن و ستون فقرات دچار مصدومیت شدید شده و در بیمارستان بستری شده بود، روز یکشنبه ۲۶ آذرماه در ۷۷ سالگی دار فانی را وداع گفت.
از خواجه‌نوری فقید به عنوان یکی از نخستین نوازندگان حرفه‌ای گیتار بیس در ایران یاد می‌شود که در بسیاری از آثار موسیقی پاپ از اواخر دهه‌ی چهل خورشیدی تا سال پنجاه‌وهفت نقش‌آفرینی کرده است.
همایون خواجه‌نوری شاگردانی از جمله فریدون فروغی و از لیلی افشار را تربیت کرده است.
این هنرمند سابقه همکاری با آهنگسازانی از جمله محمد حیدری، واروژان، بابک بیات، انوشیروان روحانی، فرید زلاند و برادران چشم آذر را داشته است. ضمن اینکه وی پس از انقلاب به حرفه عروسک‌سازی روی آورد
رضا صفایی‌پور
از بازیگران نسل اول انقلاب بود که حضورش در نقش‌های منفی هنوز هم در خاطرات باقی مانده، او به «طوفان» سینمای ایران شهرت داشت که فعالیتش در عرصه ورزش‌های رزمی او را به بیماری پارکینسون مبتلا کرد. رضا صفایی‌پور را بدمن سینمای ایران توصیف می‌کنند که اتفاقاً در آثار پرمخاطبی همچون «قهرمانان»، «مردی در آتش»، «انفجار»، «شکار در شب»، «کانی مانگا»، «چشم عقاب» و... حضور داشت که در کنار جمشید هاشم‌پور و حسن رضایی به‌عنوان سه ستاره اصلی سینما معرفی می‌شدند.
رضا صفایی‌پور در سال ۱۳۲۸ به دنیا آمد و برای اولین‌بار در سال ۴۲ کارش را با بدلکاری در سینما آغاز کرد و بعدها با آنکه به شهرتی رسیده بود اما از پیمودن این مسیر نادم بود به‌طوری که یک بار در مصاحبه‌ای گفته بود: «اگر به گذشته برگردم ادامه تحصیل می‌دادم و یک پزشک خوب می‌شدم چرا که این گونه احساس می‌کردم از توانایی‌های ما استفاده می‌شود. درحالی‌که به‌خاطر فعالیت بیش از ۴۰ ساله‌ام آن چیزی که انتظار داشتم نشده است و این تفکرم نسبت به گذشته خیلی فرق کرده است، من آن‌قدر کار در پرونده کاری‌ام دارم که از نسل جدید متوقع کارهای خوب باشم..»
آخرین نقش‌آفرینی رضا صفایی‌پور در سینما به سال ۹۹ در فیلم «گیجگاه» ساخته عادل تبریزی باز می‌گشت. او سرانجام در ۲۶ آذرماه دار فانی را وداع گفت.
جمشید جم
جمشید جم خواننده باسابقه و مطرح موسیقی کشور چهارشنبه ۱۱ بهمن در منزل خود درگذشت.
مرحوم جمشید جم با صدای دلنشین و آوازهای پرشور خود و با خُلقی مزین به اخلاق اسلامی، همواره در خدمت انقلاب و اسلام عزیز و الگویی بی‌نظیر برای جوانان بود و با اثر ماندگار «یار دبستانی من»، نام خود را در هنر موسیقی ایران جاودانه کرد.
این هنرمند مدتی پیش مسؤول انجمن موسیقی بسیج بود و طی مدتی که در این سمت حضور داشت همواره خود را به عنوان هنرمندی دغدغه مند در موسیقی انقلاب معرفی کرد. او از جمله خوانندگانی بود هم موسیقی دستگاهی و هم موسیقی انقلاب را می‌شناخت.
پردیس افکاری
بازیگری توانا که بر صحنه تئاتر با بزرگان تئاتر همکاری کرد و درخشان ظاهر شد؛ پردیس افکاری بازیگر باسابقه تئاتر، سینما و تلویزیون در روز پنجشنبه ۳ اسفند سال ۱۴۰۲ و در ۵۹ سالگی چشم از جهان فروبست
جمشید عندلیبی
جمشید عندلیبی نوازنده پیشگام عرصه نی نوازی روز پانزدهم اسفند ماه در سن ۶۶ سالگی براثر ایست قلبی دار فانی را وداع گفت.
مرحوم جمشید عندلیبی از جمله نوازندگان شناخته شده عرصه نی نوازی بود که نواختن ساز نی را ابتدا بدون استاد فرا گرفت و سپس با حضور در دانشگاه تهران و آشنایی با حسین عمومی به ادامه فراگیری تکنیک‌های این ساز پرداخت. وی ردیف موسیقی ایرانی را نزد هنرمندانی چون نصرالله ناصح پور، نورعلی برومند و محمدرضا لطفی فرا گرفت و در سال ۱۳۶۰ بود که برای تکمیل تکنیک‌های پیشرفته نوازندگی نی به نزد حسن کسایی در اصفهان رفت. این هنرمند فقید موسیقی ایرانی در طول زندگی خود علاوه برتولید چندین اثر موسیقایی در پروژه‌هایی چون «بیداد»، «نوا»، «دستان»، «دود عود»، «آسمان عشق»، «یاد ایام»، «رسوای دل»، «پیام نسیم»، «دل مجنون»، «سروچمان» همکاری داشته است. وی علاوه بر نوازندگی در کار آهنگسازی نیز فعال بود و آلبوم‌های «میهمان تو»، «پاییز نیزار» و «مونس جان» از جمله فعالیت‌های او در زمینه آهنگسازی است.
عندلیبی همچنین قطعات ابوالحسن صبا را با نی و به صورت ردیف آموزشی تنظیم و نواخته‌است. این در حالی است که تک نوازی نی پروژه ماندگار «نی نوا» اثر حسین علیزاده هم به عهده مرحوم عندلیبی بوده که بسیاری از مخاطبان موسیقی این هنرمند را با چنین اثر معتبری می‌شناسند. ضمن اینکه موسیقی «نی نوا» از جمله ملودی‌های معتبر و ارزشمند تاریخ موسیقی ایران زمین است که به واسطه حضور هنرمندانی چون حسین علیزاده با خلاقیت و استادی منحصر به فرد و جمشید عندلیبی با تک نوازی سحرانگیزی که در حوزه نی نوازی انجام داده و همچنین جمعی دیگر از نوازندگان شاخص موسیقی کشورمان توانست جایگاه رفیعی میان مخاطبان پیدا کند.
یاد همه هنرمندان درگذشته ایران در سال ۱۴۰۲ گرامی و خاطره‌شان همیشه با ما باقی خواهد ماند.
ارسال دیدگاه