فقط شاهنامه فردوسی می‌تواند ایرانی را از فروبستگی تاریخی بیرون بیاورد

به گزارش روابط عمومی حوزۀ هنری، یوسفعلی میرشکاک شاعر و پژوهشگر ادبی، در چهارمین جلسه از درس گفتارهای شاهنامه، که با حضور وی و به همت دفتر پاسداشت زبان فارسی حوزۀ هنری ازساعت ۱۸ تا ۲۰ سه‌شنبه ۲۱ تیر ۱۴۰۱ در سالن سلمان هراتی حوزۀ هنری برگزار شد، اظهار کرد: فردوسی می گوید: تو را دانش و دین رهاند درست/ در رستگاری ببایدت جست. اما دین در عمل چون معتقد است که: دوصد گفته چون نیم کردار نیست.

میرشکاک، کلمه های «دین » و «راه» در کلام فردوسی را مصداق شریعت و طریقت پنداشت و خاطر نشان کرد: یکی از مشکلات جوامع اسلامی از دوران آغاز تجدد این است که شریعت دارند اما طریقت ندارند و از این رو، نمی‌دانند چه کار کنند.

وی ادامه داد: ما قبل از این خودآگاهی داشتیم اما از مشروطه به این سو، می بایستی حافظه و خودآگاهی تاریخی می‌داشتیم که نداریم.

این شاعر در ادامه با اشاره به اینکه ما دچارفروبستگی تاریخی شده‌ایم اما اما نه انحطاط تأکید کرد: به اعتقاد من فروبستگی تاریخی ما از روزگار صفویه شروع شد چون تشییع را شبیه دستگاه آیین زرتشتی کردیم.

وی خاطر نشان کرد: بهترین منبعی که می تواند ایرانی را از فروبستگی تاریخی بیرون بیاورد، شاهنامه فردوسی است. فردوسی حقیقت قرآن را بر اساس هویت قومی ما و به جذاب‌ترین شکل ممکن یعنی داستان منظوم بیان کرده است.

میرشکاک تصریح کرد: فردوسی وقتی متوجه پراکنده شدن شاهنامه ابومنصوری شد، شاهنامه را به صورت شعر درآورد تا تأثیرش بیشتر شود و اگر آن را به نثر عربی یا فارسی در می‌آورد، بلایی که بر سر شیخ اشراق آمد، بر سر او هم می آمد.

وی دراین باره افزود: آنکه می‌تواند حرف‌اش را موزون و مقفا بزند که فلسفی نمی‌اندیشد؛ همان کاری که فردوسی کرد و پس از او سنائی و عطار و… هم این راه را ادامه دادند. فردوسی هنرمندی گسسته نیست ولی تقیه کرده اما از طریق دین نان نخورده و به همین خاطر است که متهم به زندقه و مجوسیت شده است.

این پژوهشگر ضمن انتقاد از اینکه هنوز شخصیت های برجسته ای چون: اویس قرنی، حبیب عجمی، ابوسعید ابوالخیر، بایزید بسطامی و ابوالحسن خرقانی و میراث شان را نشناخته ایم خاطر نشان کرد: مگر قرآن کتاب فلسفی است که ما توقع داریم تفکرمان فلسفی باشد؟! یکی از عوارضی هم که گریبانگیر ما شده است این است که همه را می خواهیم اصلاح کنیم ولی به خودمان رجوع نمی کنیم.

این پژوهشگر ادبی در پایان سخنانش، شاهنامه را یک متن دقیق حکمی اما موزون و مقفا عنوان و سپس به بحث طنز در آن اشاره کرد و گفت: طنز بعد از حکمت اجمالی و تفصیلی شروع می شود و به طور قطع، غرضی درآن هست اما شعر مبتنی برایماژ است.

برنامه درس گفتارهای شاهنامه یوسفعلی میرشکاک، ساعت ۱۸ تا ۲۰ سه شنبه های هر هفته در سالن سلمان هراتی حوزه هنری واقع در خیابان سمیه، نرسیده به حافظ برگزار می شود و حضور در آن برای همۀ علاقه‌مندان و پژوهشگران آزاد است.