پیش‌نویس سند الگوی پیشرفت در آستانه تقدیم به مقام معظم رهبری است

صادق واعظ زاده در افتتاحیه یازدهمین نشست الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، گفت: پیشرفت بدون اجرای الگو روی نخواهد داد و اجرای الگو بسی دشوارتر از طراحی الگوست، از این رو با توجه به تجربه اجرای اسناد برنامه‌ای کشور، دلنگرانی اندیشه­ ورزان و طراحان الگو برای اجرای الگو قابل درک است و حتی تردید یا بی­ اعتمادی برخی ناظران نسبت به اجرای موفق الگو دور از انتظار نیست.

رییس مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت خاطرنشان کرد: همکاران گرامی نیک می دانند تقریباً هر گونه تمهیدی که در مرحله طراحی الگو برای موفقیت آن در مرحله اجرا لازم بود صورت پذیرفت. این تمهیدات شامل مطالعه فراز و فرود پیشرفت ایران در طول تاریخ، آسیب شناسی اسناد برنامه ای کشور و مشکلات اجرای آنها، شناخت مسائل کشور در همه بخش ها، مطالعه مجموعه سیاست های کلی نظام، مطالعه تجارب توسعه در دنیا، آینده پژوهی انقلاب اسلامی، ارزیابی درونی پیش­ نویس الگوی کشور با سنجش شاخص­ های اساسی که در آغاز طراحی الگو تعیین شده بود، پاسخ به سؤالات اساسی نسبت به پیشرفت و الگوی پیشرفت و شماری اقدامات دیگر. این ها غیر از مباحث نظری شامل تهیه مبانی و آرمان های الگو بر طبق آموزه های اسلامی، مطالعه سنت های الهی و مطالعه نظریه های توسعه در دنیا بود.

تجربه اجرای ناقص و نادرست اسناد برنامه­ ای قابل تکرار است

وی ادامه داد: «پیشرفت» فقط با آماده بودن الگو محقق نمی شود، بلکه با کنش اجتماعی بلند­مدت بر طبق آن و در مقیاس ملی اجرا می شود. هر کنشی به شناخت کافی نیاز دارد. شناخت علتِ کنش است. هر چه شناخت عمیق ‌تر باشد، کنش قوی ‌تر است. هر کنشگر باید از موضوع و جهت و هدف کنش شناخت کافی داشته باشد. کنش ملی برای پیشرفت به شناخت عمیق گروه بزرگی از کنشگران در لایه ها و بخش های مختلف در سطح کشور نیازمند است.

وی افزود: بدون شناخت مشترک کنشگران از مبانی، آرمان ها، رسالت و افق پیشرفت و شناخت هماهنگ آنان از تدبیرهای پیشرفت، تجربه اجرای ناقص و بعضاً نادرست سیاست ها و اسناد برنامه ای کشور تکرار خواهد شد. با توجه به شخصیت و موقعیت اجتماعی کنشگران پیشرفت، رسیدن به شناخت عمیق، مشترک و هماهنگ کار ساده ای نیست. کسب این شناخت فرآیندی تدریجی است و با آماده شدن ذهن ها و اندیشه ها در جریانی از تبیین ها و همفکری ها فراهم می شود.

واعظ زاده تصریح کرد: با آگاهی قبلی نسبت به ضرورت و اهمیت این شناخت و فرآیند تعاملی آن بود که پیش نویس الگوی پیشرفت، بر خلاف دیگر اسناد ملی، با مشارکت فراگیر و در جریان مباحث گسترده تهیه شد تا گروه بزرگی از شخصیت های فکری و علمی، علاوه بر تهیه پیش نویس الگو، برای تبیین الگو نیز آماده شوند. علما و استادان و صاحبنظران زیادی که در این مباحث مشارکت کردند، سرمایه ذی قیمتی برای پیشرفت کشور هستند و در آستانه اجرای الگو، سهم مؤثری در تقسیم کار ملی برای تحقق الگوی اسلامی ایرانی می توانند داشته باشند.

وی اضافه کرد: این نقش، تبیین و فراگیر ساختن شناخت نسبت به الگوی پیشرفت و تعمیق اندیشه پیشرفت با تداوم و تقویت اندیشه ورزی است که دو روی یک سکه اند. اندیشه پیشرفت مبدأ پیشرفت اجتماعی است و تداوم پیشرفت اجتماعی به تعمیق و نوآوری مستمر در عرصه اندیشه وابسته است. اندیشه ورزی نسبت به پیشرفت، عامل بالندگی پیشرفت و پیشگیری از غفلت نسبت به شرایط و رویدادهای جدید است. علاوه بر آن، اندیشه خود یک عرصه پیشرفت است و اهتمام به اندیشه ورزی عین پیشرفت است.

رییس مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت افزود: تاریخ اندیشه در اسلام و ایران قله های رفیعی را در مقیاس جهانی بخود دیده و گنجینه کم نظیر و بسیار ارزشمندی را که حاوی نظریه ها و ایده های اساسی و ماندگار است، در اختیار دارد. اما متأسفانه قرن هاست که از طراوت و خلاقیت بدور مانده و بخ جز استثنائاتی چند، در دامنه آن قله های دیرین آرمیده و عمدتاً نظاره گر عظمت آنها بوده و بیشتر به درس و بحث و شرح آنها بسنده کرده و جایگاه الهام بخش خویش را در جهان معاصر از دست داده است.

واعظ زاده ادامه داد :در تقسیم کار ملی برای پیشرفت، توجه به ارکان و نهادهای سیاستگذار و قانونگذار و برنامه ریز و مجری و ناظر و ارزیاب در نظام جهموری اسلامی ضروری است، اما نباید به تعیین مسوولیت های این ارکان و اجزا اکتفا کرد و نقش مردم و شخصیت های حقیقی و حقوقی غیر دولتی را که بسی وسیع تر و در پیشرفت کشور مؤثرتر است، فراموش کرد. از جمله نباید از عرصه اندیشه و اندیشمندان به­ عنوان نقش­ آفرینان این عرصه غفلت نمود. تقسیم کار در این عرصه، بر خلاف بخش­های حاکمیتی، مستلزم برنامه و اجرای رسمی نیست. اما به حمایت و ترغیب و استقبال و فضای مناسب و تسهیل ارتباطات بین­ المللی نیاز دارد که بعضا کار دولت به معنی وسیع آن است.

وی تصریح کرد: در آستانه آغاز پیشرفت در عرصه عمل، ضروری است که پیشرفت در عرصه اندیشه نیز با بهره ­برداری از منابع اسلامی و میراث گرانقدر فرهنگ اسلامی ایرانی و با آگاهی کافی از اندیشه­ ها و نیازهای دیگران درجهان در ترازی نوین و با عطف نظر به مسائل امروز بشر احیا شود. تکاپوی اولیه در این عرصه در موضوع پیشرفت حدود یک دهه است که آغاز شده و ادامه دارد و راه درازی تا رسیدن به حد مطلوب دارد. در سال جاری نیز اندیشکده­‌های پیشرفت برنامه­ مدونی را برای تقویت اندیشه­ ورزی در موضوع پیشرفت آغاز کرده ­اند تا گامی باشد برای پیشرفت در عرصه اندیشه.

وی خاطرنشان کرد: خوشبختانه علاوه بر متخصصان رشته­ های علمی، شماری از سیاستگذاران و قانون­گذاران و برنامه­ ریزان کشور نیز در نقد و پیشنهاد برای ارتقای الگو نقش ارزنده­‌ای ایفا کردند که خود در تبیین و گسترش شناخت نسبت الگو نیز می­ توانند ایفای نقش کنند. عمده مخاطبان تبیین الگو، کارگزاران با تجربه نظام سیاستگذاری و قانونگذاری و برنامه­ ریزی­ اند و لذا مخاطب فعال خواهند بود و با ارائه اطلاعات وسیع و تشریح تجارب انباشته خود زمینه تعمیق اندیشه پیشرفت معطوف به عمل را ان‌شاءالله فراهم خواهند کرد.

رفتن به مرحله عمل، چالش جدی سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت است

در ادامه این مراسم هادی اکبرزاده، گفت: الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت پس از یک دهه تلاش با وقفه به مرحله پایان طراحی و آغاز فرایند اجرا، نزدیک شده است. این سند محصول مشارکت جمعی بالغ بر ۱۵ هزار پژوهشگر و صاحبنظر حوزه و دانشگاه و شخصیتهای راهبردی کشور است که در قالب‌هایی چون برگزاری ۲۵۰۰ نشست تخصصی و جلسات هم اندیشی و اندیشه ورزانه، ۱۰ کنفرانس سالانه با پذیرش حدود ۲۰۰۰ مقاله علمی، تولید بیش از ۱۰۰ هزار صفحه متن علمی مدون، برگزاری ۱۳ کنگره پیشگامان پیشرفت با مشارکت هزاران جوان دانشجو و طلبه و بهره گیری از بیش از ۵ هزار نقد و نظر و پیشنهاد در جهت تکمیل و ارتقای پیش نویسهای سند الگو به انجام رسید و اینک به مرحله حساسی رسیده است. مرحله گذر از حوزه نظر و ورود به وادی عمل و پیاده سازی تدابیر که صاحبنظران اجرای آنها را برای پیشرفت کشور ضروری دانسته‌اند.

معاون مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، ادامه داد: عبور موفق از مرز نظر و رفتن به مرحله عمل، چالش جدی سیاست‌ها و برنامه ها به خصوص سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت است به خصوص که تجربه اجرا نشدن کامل بسیاری از سیاست‌ها و برنامه های مصوب در سابقه و کارنامه نظام اجرایی کشور وجود دارد.

وی ضمانت اجرای سند الگوی پیشرفت را مهمترین چالش پیش رو دانست و گفت: برای عبور از این مرحله پیچیده که به عنوان نقطه عطف در فرایند پیشرفت کشور محسوب می شود همفکری عمیق علمی و تخصصی و مشارکت اندیشمندان و تمهیدات مربوطه باید در اجرا و تقسیم کار اجرای سند الگوی پیشرفت مورد توجه جدی مسوولان قرار بگیرد.

اکبرزاده خاطرنشان کرد: کنفرانس یازدهم در سه زیرمحور الزامات کلی، اجرای تدابیر، پایش و ارزیابی برگزار شد. بخش الزامات کلی ناظر به پرداختن به مفاهیم مهم و کلانس اتکه در سند الگو مورد تاکید قرار گرفته است نظیر تحول در نظام برنامه ریزی و تصمیم گیری کشور، مشورت نظام مند تخبگانی در تصمیم سازیها و مشارکت فعال مردم در اداره کشور از مهمترین هاست.

اکبرزاده ادامه داد: مباحث مربوط به الزامات اجرای تدابیر، پیامدها و موانع پیش روی هر تدبیر و راهکارهای غلبه بر آنها در زیرمحور اجرای تدابیر قرار دارد همچنین مباحث مربوط به شاخص ها و ساز و کارهای پایش و ارزیابی میزان تحقق افق ذیل محور پایش و ارزیابی قرار دارد.

معاون مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در ادامه از ارسال ۱۴۵ مقاله به یازدهمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت خبر داد و افزود: از میان مقالات ارسال شده ۸۶ مقاله پیشرفته شده که ۵۶ مقاله شفاهی و ۳۰ مقاله به صورت پوستر می باشد. در کنفرانس امروز ۱۰ میزگرد تخصصی به صورت حضوری و مجازی برگزار شد. میزگردها عمدتا به صورت حضوری با دسترسی مجازی و دیگر نشست ها به صورت مجازی با دسترسی حضور انجام می‌شود.

وی در ادامه افزود: به کنفرانس یازدهم ۴۰۳رساله دکترا ارسال شد که ۱۶ رساله به عنوان رساله های منتخب برگزیده شد و از میان آنها ۷ رساله شایسته تقدیر شدند همچنین دانشگاه های شایسته تقدیر شامل دانشگاه های تهران، یزد، سمنان و زابل، علامه طباطبایی، تربیت مدرس، علم و صنعت ایران، صنعتی اصفهان، شهید بهشتی، خوارزمی و پژوهشگاه حوزه و دانشگاه هستند.

اکبرزاده سپس با طرح این پرسش که«پس از ابلاغ سند الگو فرایند تقسیم کار ملی اجرای سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت چگونه شکل خواهد گرفت؟» از دکتر محمدسعید جبل عاملی و حجت الاسلام دکتر سید حسین میرمعزی روسای اندیشکده های آمایش و عدالت خواست تا پاسخ دهند که آنان نیز به صورت مفصل پاسخ دادند.