تقویت علوم مرتبط با سلول‌های بنیادی از مطالبات رهبری است

به گزارش ایرنا، سعیدرضا عاملی با اشاره به اینکه پیکره هستی مملو از دانش است، اظهار داشت: انسان می‌تواند از خود طبیعت بیاموزد؛ زیرا مغز تا حدودی توانمندی دارد و انسان و طبیعت فقط با در کنار هم بودن می‌توانند به بقا ادامه دهند و این حوزه الگواره شبیه‌سازی هستی است؛ یعنی قواعد هستی را بافتن و آن را تبدیل به ظهور و بروزهای جدید کردن.

وی ادامه داد: نقطه عطف چند دهه اخیر در حوزه علم مرتبط با دانش یکپارچه و شبیه سازی هستی است که از اتقان قطعی برخوردار است. انسان با توجه به خالق هستی است که می‌تواند پی به مرجع اصلی دانش ببرد.
اگر بخواهیم همانند سایر حوزه‌ها پیشتاز شده و مدیون مردم نباشیم، باید از دانش های جدید و مهندسی های جدید مرتبط با هوش مصنوعی، الگوریتمی شدن فرایندهای پزشکی و بهره گیری از کوانتوم در روندهای جدید بهره گیریم.

عاملی تاکید کرد:‌ امروزه حوزه اشراف مردم بسیار زیاد شده است و با یک جستجوی ساده مثلا درباره سلول های بنیادی اطلاعاتی به دست می‌آورند و مطالبه‌گر می‌شوند و از پزشکی ما گله مند می شوند، لذا باید حتما با سرعت به این سمت حرکت کنیم. فناوری‌های جدید مانند دیجیتال هستند و ماهیت رقومی دارند. حوزه دانش داده بنیان، هوش مصنوعی، سلول های بنیادی و بسیاری حوزه‌های دیگر را در خود جای داده است که حوزه هوش مصنوعی به سمت تریلیون دلاری شدن در جهان حرکت می‌کند.

وی با تأکید بر اینکه ارتباط رشته های مهندسی و پزشکی بسیار مهم است اظهار داشت: چند نوبت به وزارت بهداشت توصیه شده است که پزشکی و سایر علوم از جمله حوزه مهندسی از هم جدا ناشدنی‌اند و اصرار بر جدا کردن این دو حوزه نیازمند ایجاد دانشکده‌های جدید و عملا دانشگاه جامعه شدن حوزه علوم پرشکی است.

عاملی خاطرنشان کرد: دانش یک پیکره واحد و بهم پیوسته است. جدا شدن حوزه های به پیوسته علوم، ضعیف شدن علم و دانش و در واقع ناقص شدن علم می شود. در عین حال در حوزه سلول های بنیادی هم خطراتی وجود دارد. فیلسوفان معتقدند علم موضوع خطاپذیری است؛ یعنی آنچه که کشف شده است و گمان می‌شود درمان یک بیماری است، ممکن است عامل یک بیماری بزرگتر باشد. به هر حال احتمال خطا وجود دارد؛ منطق علم سعی و خطا است، ولی امروزه علوم داده‌ای یا داده مبنا و واقعیت گسترده، داده قطعی تولید می‌کند و جلوگیری از خطا را افزایش می‌دهد. در دوره جدید هوش مصنوعی و دیتاساینس بسیار قدرتمند شده است و با توجه به شرایط فعلی و لزوم بهره‌مندی از پزشکی بازساختی به عنوان پزشکی جدید و پیشرفته، کارآمدی بالایی در زندگی امروز بشر دارد.

استاد دانشگاه تهران با توجه به دغدغه مدیران ستاد برای رعایت اصول شرعی موضوع گفت: حل مسایل فقهی نیازمند طرح مسأله درست است که باید نظر مراجع عظام تقلید و مقام معظم رهبری دریافت شود.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه سند جامع نقشه علمی کشور در حال روزآمدسازی است، افزود: در حال حاضر مقوله‌هایی مانند هوش مصنوعی، سلولهای بنیادی، فیزیک کوانتوم و ...تحولات بزرگی را رقم می‌زند و لازم است مطالبه‌های فعالان این حوزه بیان شود تا شورای عالی انقلاب فرهنگی هم حمایت کامل داشته باشد و روزآمد سازی اسناد به درستی صورت گیرد.

عاملی ضمن تقدیر از دبیر و مدیران ستاد سلول های بنیادی گفت: گزارش اقدامات صورت گرفته مایه بهجت و سرور است، ولی لازم است هماهنگی‌های بیشتری برای اجرایی‌سازی سند سلول های بنیادی میان وزارت علوم، وزارت بهداشت، معاونت علمی و فناوری و سایر نهادها باشد؛ لذا ضمن آمادگی برای ارائه گزارش در ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور و شورای عالی انقلاب فرهنگی، نیازمند تدوین بسته سیاستی و راهبردهای لازم برای اجرایی‌سازی سند هستیم و امید است بتوانیم گام مهمی در این حوزه برداریم.

دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری های سلول های بنیادی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نیز در این نشست به ارائه گزارشی پرداخت و گفت: اگر قرار باشد بازار این حوزه را معرفی کنیم میزان بازار ۶ میلیارد در سال ۲۰۲۰ پیش بینی شده بود و برای سال ۲۰۲۶ این بازار به ۲۷ میلیارد دلار افزایش پیدا می‌کند.

امیرعلی حمیدیه افزود: این بازار مستند بر سرمایه گذاری‌های ابتدایی است که این سرمایه گذاری درسال۲۰۲۱ حدود ۲۲.۷ میلیارد دلار در دنیا گردش مالی داشته و در گام اول ذیل حوزه ژن درمانی و در گام دوم برای محصولات سلول درمانی و مهندسی بافت سرمایه‌گذاری انجام شده است. شرکت‌هایی که در دنیا به طور ویژه دراین حوزه فعالیت می‌کنند بیشتر در آمریکای شمالی، اروپا و آسیا (چین، ژاپن و کره جنوبی) فعال و متمرکز شده‌اند.

وی افزود: این حوزه به صورت گام به گام در ایران هم به پیش می رود؛ به گونه ای که در گام اول از ایده به سمت مطالعات پیش بالینی آمدیم؛ زیرا مطالعات پیش بالینی یعنی توانمندی محصول خودمان را به اثبات رسانده و بعد از آن وارد فازهای کارآزمایی بالینی یک تا سه مرحله‌ای روی افراد داوطلب شویم. در ایران این مسیر طی فرآیندی برای تولید محصولات و خدمات پزشکی باید طی شود تا بتوانیم همگام با کارآزمایی‌های بالینی در دنیا، پیش برویم.

حمیدیه افزود: حوزه سرطان یکی از مهم‌ترین حوزه‌هایی است که این محصولات به تعداد ۵۲ درصد کل موارد در آن کاربرد و پس از آن در بیماری‌هایی مانند آلزایمر، پارکینگسون، ام اس و بیماری‌های عفونی کاربرد دارد. استفاده از سلول های بنیادی حتی در کرونا و شدت گرفتن بیماری کاربرد داشته و از این محصولات برای کاهش علایم و وخامت بیماری هم استفاده شد. استفاده از سلول های بنیادی در حوزه بیماری‌های هماتولوژی نیز استفاده می‌شود؛ به طوری که فقط در سال ۲۰۲۱ میلادی، سه محصول اصلی در آمریکا فقط در حوزه سرطان خون، اس ام آی و کودکانی که درگیر بیماری مادرزادی هستند، استفاده شد.

سرپرست مرکز جامع سلول‌های بنیادی و پزشکی بازساختی دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز در این نشست گفت: علم پزشکی شاخه های مختلف دارد و موضوع سلول های بنیادی برای اینکه از آزمایشگاه به مرحله بالینی برسد باید از ترجمه شدن به مرحله عملی شدن در رشته های دیگر تبدیل شود.

دکتر اکبر عبداللهی اصل در حال حاضر اولین حوزه ای که این رشته به خوبی در آن ورود کرده، رشته هایی مانند پیوند سلول‌های بنیادی خنثی است که از هر ۱۰۰ بیمار با وضعیت وخیم و صعب العلاج، ۷۰ درصد این افراد به بهبودی رسیده و به زندگی طبیعی برگشته‌اند. حوزه دوم استفاده از سلول درمانی ربرای بیماری های پوست است که طرفداران زیادی هم دارد. حوزه سوم در حوزه بیماری‌های ارتوپدی و غضروف استخوان است که محصولات در آن کم کم وارد شده‌اند. حوزه چهارم بیماریهای اعصاب و حوزه پنجم هم مربوط به بیماری‌های چشم است و همچنین دیگر مسائل و مشکلات در حوزه سلامت را نیز شامل می‌شود.

وی گفت: معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به عنوان پلی بین وزارت علوم و وزارت بهداشت قرار دارد که روند ورود کشور به عرصه سلول های بنیادی را می‌تواند سرعت بخشد؛ چرا که برخی از وسایل و تجهیزات پزشکی باید توسط بخش مهندسی ساخته شوند. بنابراین مساعدت این دو حوزه با یکدیگر فرصت خوبی برای رشد حوزه سلول های بنیادی فراهم کرده است. اما سرمایه گذاری در این بخش مستلزم نگاه ویژه‌ای است که باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد. در یک مورد برای بیماری سرطان خون ۱۷۳ هزار دلار دارو وارد می شود که عدد بزرگی است و با مصرف داروهای ارائه شده تا ۹۵ درصد احتمال بهبودی وجود دارد، پس نمی توان بیماران مبتلا را از درمان منع کرد.

دبیر شورای راهبردی ستاد فناوری های سلول‌های بنیادی نیز در خصوص ساختار مراکز جامع، ضمن درخواست از دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی برای مطالبه گری این شورا برای تقویت ستاد فناوری های سلول های بنیادی اظهار داشت: وزارت علوم، وزارت بهداشت و دانشگاه آزاد اسلامی سه بازیگری هستند که در این حوزه می توانند مفیدتر واقع شوند و متاسفانه تاکنون حمایت و اقدام مناسبی از این سه حوزه در این باره صورت نگرفته است.

محمدامیر امیرخانی تاکید کرد: پیگیری و حمایت از این طرح نباید در سیکل اداری و تکراری بیفتد؛ زیرا این مطالبه مردم است. مهمترین تقاضای ما از مقام ریاست شورای عالی انقلاب فرهنگی، مطالبه مجدانه در حمایت از این سند است.