نادیا آنیموسِ آندره برتون 

نمایش «نادیا» به نویسندگی و کارگردانی غزاله مهربان یکتا و با بازی اصغر ‌نوری و غزاله مهربان یکتا از ۲۸ بهمن تا ۱۳ اسفند ماه در ‌سالن ‌کوچک تالار ‌مولوی به روی صحنه می رود. «نادیا» از پایان‌نامه‌های برگزیده دانشگاه تهران است و بر اساس رمان نادیا اثر آندره برتون نگارش شده است.

«نادیا نمایشی که این روزها در سالن کوچک تالار مولوی بر صحنه است یک اقتباس هوشمندانه بر پایه های روانشناسی نادیای برتون است.
البته دقیقا به همین دلیل با دشواری های بسیاری در طراحی و اجرا طرف شده است که خروجی اثر نشان از این دارد که با هوشیاری از پس آن برخوردهای اروتیک استعاری برآمده است.

غزاله مهربان یکتا نویسنده و کارگردان اثر برای کامل کردنِ این وجه از اقتباس یا اپروپریشن که با آن روبرو هستیم بخش بیشتری از طراحی ها مثل صحنه، لباس و عروسک را در کنار بازی نقشِ نادیا عهده دار شد.

این اما برای نزدیک شدنش به آنچه از نادیا می‌خواست تصمیم درستی بود. در تحت این شرایط او بدون چانه زنی آنچه را که از مرحله ایده تا اجرا نیاز است رهبری می کند و انتخاب نقش برتون هم حتما چالش بزرگ او بود که به نتیجه‌ای درست و دقیق ختم شد.

اصغر نوری برای نقش آندره برتون و به عنوان مشاور کارگردان.

یک آنیمای درست و حسابی برای نادیا و یک پرسوناژ چند لایه که زبان فرانسه، زبان نمایش و زبان داستان را در کنار توانایی های دیگر کارگردانی و بازیگری داراست و برای آندره برتون ابدا کاراکتری بیگانه نیست.

نمایش نادیا اما چالش بزرگ خود یعنی نشان دادن عمیق ترین لایه های روابط انسانی را چطور چاره جویی کرده است؟

استفاده درست از صحنه و لباس و عروسک و طراحی صدا در برخی صحنه ها، بخش دیجیتال این نمایش نه تنها به شکل زاویه ای تند از اثر بیرون نزده بلکه در همان اولین برخورد که نادیا رو به تماشاچی صحبت می کند و اصفر نوری در نقش آندره برتون روی پرده پشت سر در حال پاسخ دادن است آمیختگی را به نمایش گذاشته است.

این نوع نشان دادنِ پی اً وی از هوشمندی های این نمایش است و علمِ درست به استفاده درست از امکانات دیجیتال. اما اندازه بودن همه چیز یکی دیگر از ویژگی های این نمایش است ، بازی های به اندازه که به دام اغراق شدید نمی افتد، بار دراماتیک را هم کنترل شده و واقعی‌تر منتقل می کند، احساسات به اندازه و مرتبط با متن، طراحی به اندازه و دوری از استفاده از آکسسوآرهای بلااستفاده، موسیقی در جای درست به اندازه و حل شده در موضوع که این به تنهایی یکی از بهترین ویژگی های این اثر بود در زمانه ای که هنوز در تئاتر و سینما اغلب منطقی برای استفاده از موسیقی وجود ندارد.

و اما عروسک و ارتباط آنیما و آنیموس

«نادیا» را نمی‌شود بدون مباحث فلسفی و روانشناسی یونگ بررسی کرد. «نادیا» در قالب داستان از یک سو وابسته به تعاریف یونگ است و در قالب این نمایش به شکلی عینی تر و مشخص تر این تعارف را نشان می دهد.

در این نمایش با سه گونه ارتباط بین بازیگر و عروسک ما سه پرده ارتباط انسانی را شاهدیم.

در پرده اول عروسک ها کوچک هستند و کشف و کنکاش ابتدایی یک رابطه یا همان بازی بازی را به نمایش گذاشته و حتی بر آن هم نام بازی گذاشته که بسیار از هوشمندی در نوشته شدن متن بهره می گیرد.

در پرده دوم عروسک ها هم قامت انسان هستند و بار اروتیک صحنه را به دوش گرفته اند و در عین حال تدایی گر آنیما و آنیموس می شوند. در این پرده نوازش و بوسه و آغوش امکان پذیر می‌شود. در پرده سوم عروسکی بزرگ و چند تکه نه مرد و نه زن است که رنج های فقدان و جنون پس از زوال عشق را به نمایش در آورده است. آنجا که گریزی از جدایی نیست اما همیشه تکه هایی از ما در دست دیگری و تکه هایی از او در دست ما باقی می ماند.

لباس نادیا

طراحی لباس نادیا راهی برای باز نمایش ارتباط های لمسی و روحی توامان است که البته برای نشان دادن اغراق آمیز آن که در اینجا نیاز بود تا کشمکش های درونی و بیرونی دو فرد و گاهی فرد با ضمایر مختلفی که در درون به شکل جنسی مخالف دارد چیزی شبیه به بند طناب یا همین نوارهای پارچه ای استفاده شود، چیزی برای اتصال و حتی دلیل انفصال.

در عین سادگی طراحی در این اثر پیچیده ترین بخش است.

اشاره می کنم به تخت چوبی و ارتفاع پر شده توسط ویدئو آرت و سخت ترین ترکیب برای نشان دادن اروتیک ترین صحنه از روابط انسانی. به زعم نگارنده «نادیا» در مینی مال ترین شکل ممکن مفصل ترین روایت ها را در دل خود جا داده است.»

منتقد و پژوهشگر هنری