سه منظره فرهنگی ایرانی ثبت شده در فهرست میراث جهانی کدام‌اند؟
تهران (پانا) - معاون دفتر تدوین پرونده‌های ثبت جهانی از جوامع محلی و ادارات و نهادهای مختلف برای مدیریت یکپارچه هورامان درخواست کرد که با یکدیگر مشارکت کنند.
به گزارش ایرنا، فیروزه سالاری شامگاه دوشنبه در نشست چالش‌های مدیریتی در پایگاه میراث جهانی هورامان که به صورت مجازی برگزار شد، مدیریت منطقه هورامان را حساس، پیچیده و در عین حال جذاب عنوان کرد و افزود: در صورتی که جوامع محلی و ادارات و نهادهای مختلف با پایگاه جهانی منظر فرهنگی هورامان مشارکت لازم را داشته باشند، نتایج بسیار مطلوبی برای این منطقه در پی خواهد داشت.
وی ادامه داد: مدیریت ایده ال برای هورامان زمانی اتفاق خواهد افتاد که پایگاه منظر فرهنگی هورامان به عنوان یک رابط بین جوامع محلی روستایی و ادارات و نهادهای مختلف نقش خود را ایفا کند.
معاون دفتر تدوین پرونده های ثبت جهانی اضافه کرد: اگر جوامع محلی ما در مورد اهمیت و ارزش سایت جهانی هورامان آگاه شوند، مطالبات آگاهانه ای را نیز از مسوولان و نمایندگان استانی خواهند داشت که این مسئله بسیار در آینده این منطقه تاثیرگذار خواهد بود.
وی تاکید کرد: همه ادارات و نهادهای مرتبط با منطقه هورامان باید در خلق مدیریت یکپارچه برای این منطقه همکاری کنند و پایگاه هورامان نیز در این میان به عنوان ناظر در همه تصیمیم گیری‌ها حضور داشته باشد.
سالاری در ادامه عنوان کرد: تاکنون یک هزار و ۹۲ اثر از سراسر دنیا در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده که ۱۱۹ مورد آن تحت عنوان منظر فرهنگی ثبت شده‌اند.
سه منظر فرهنگی ایران در لیست میراث جهانی قرار دارد
وی افزود: سه اثر از مناظر فرهنگی ثبت شده در فهرست میراث جهانی به کشورمان ایران تعلق دارد که این سه مورد، منظرهای فرهنگی بم، میمند و هورامان هستند.
معاون دفتر تدوین پرونده های ثبت جهانی ادامه داد: از سال ۱۹۷۹ که اولین اثر از کشورمان در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید، تاکنون ۲۶ اثر از ایران در این فهرست ثبت شده‌اند.
وی با اشاره به اینکه منظر فرهنگی هورامان بیست و ششمین اثر ایران بود که امسال در یونسکو به ثبت رسید، اضافه کرد: محدوده جغرافیایی این منطقه را می توان به سه قسمت شرقی (هورامان ژاوه رود)، مرکزی(هورامان تخت) و غربی (هورامان لهون) تقسیم بندی کرد.
سالاری، اصول زندگی هورامی‌ها را در سه بخش الگوی کوچ(هوارنشینی)، معماری و باغ سازی منحصربفرد دانست و گفت: هورامان گنجینه تاریخی و ذخیره‌گاه فرهنگی زنده مناطق کردنشین غرب ایران است که در عراق و بخشی از ترکیه نیز وجود دارد.
شناسایی بیش از یک هزار و ۱۰۰ اثر تاریخی در هورامان
مدیر پایگاه جهانی منظر فرهنگی هورامان نیز در این نشست گفت: تاکنون بیش از یک هزار و ۱۰۰ اثر تاریخی و باستانی در منطقه هورامان شناسایی شده است که این آثار از دوران غارنشینی تا یکجانشینی هستند.
پویا طالب نیا، افزود: قدیمی ترین سند معامله باغ در جهان مربوط به منطقه هورامان است که به «بنچاق هورامان» مشهور بوده و از مهمترین آثار تاریخی کشف شده در این منطقه است.
وی احترام به طبیعت را فلسفه زندگی در هورامان دانست و گفت: انسان این منطقه در طول تاریخ با طبیعت در تعامل بوده است و این مسئله در بخش‌های مختلف زندگی هورامی‌ها نمایان است.
مدیر پایگاه جهانی منظر فرهنگی هورامان اضافه کرد: با توجه به اینکه زمین در این منطقه کم وجود دارد، ساکنان آن خانه های خود را بر روی نقاط شیب دار و نامرغوب بنا کرده و زمین های مرغوب را برای کشاورزی باقی گذاشته‌اند تا بهترین بهره وری را از خاک داشته باشند.
وی با بیان اینکه هورامی‌ها خوش نشین بوده‌اند؛ به زندگی هوارنشینی(کوچ‌های موقت فصلی) اشاره و عنوان کرد: معمولا مردم هورامان در اواخر اردیبهشت ماه و همزمان با گرم شدن هوا به نقاط خوش آب و هوا و ارتفاعات کوچ کرده و تا اواخر تابستان در هوار، ییلاق خود را می گذرانند.
هورامان، سرزمین جشن‌ها و آیین‌ها
طالب نیا، هورامان را سرزمین جشن ها و آیین ها دانست و افزود: مراسم پیرشالیار و جشن‌های شکرگذاری محصولات کشاورزی مختلف، بخشی از جشن های منحصربفرد این منطقه است.
وی گفت: در بیشتر سایت‌های باستانی، قاچاق آثار تاریخی یکی از آسیب‌ها است، اما در هورامان آسیب آنچنانی را مشاهده نکرده‌ایم و مردم آن بسیار خوب از این منطقه حفاظت کرده‌اند.
مدیر پایگاه جهانی منظر فرهنگی هورامان، توانمندسازی و آگاهسازی جوامع محلی را امری مهم برشمرد و ادامه داد: دانش آموزان این منطقه در مدارس تحت عنوان همیاران میراث فرهنگی آموزش های لازم را خواهند دید و از ظرفیت آنها در راستای حفاظت از هورامان بهره خواهیم گرفت.
وی بیشترین آسیبی را متوجه منطقه هورامان است ساخت و سازهای غیراصولی عنوان کرد که با معماری سنتی این منطقه مغایرت دارد و نیاز هست از سوی نهادهای بالادستی ضوابطی برای بافت‌های پلکانی کشور با محوریت هورامان تهیه شود تا بتوان این مشکل را حل و فصل کرد.
طالب نیا در ادامه تهیه نقشه سه بعدی ۳۰ روستای شاخص منطقه هورامان اشاره و اضافه کرد: در نرم افزار GIS برای بیش از ۱۷۰ هزار ابنیه این منطقه بانک اطلاعاتی تهیه شده است.
وی یکی از دیگر از کارهای در دست اقدام را مستندنگاری از تجارب استادکارهای منطقه هورامان عنوان کرد که می توان در بحث ساماندهی ساخت و سازها از تجارب آنها بهره گرفت.
«منظر فرهنگی هورامان» در چهل و چهارمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو (سه‌شنبه پنجم مرداد ۱۴۰۰ برابر با ۲۷ جولای ۲۰۲۱) در شهر فوجوی چین، با تصویب اعضای کمیته، به عنوان بیست و ششمین میراث ملموس کشورمان در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.
منطقه هورامان با دارا بودن معماری پلکانی، آب و هوای مطبوع، آداب و رسوم سنتی، پوشش خاص، صنایع دستی و غذاهای محلی خود منحصربفرد است. این منطقه استان‌های کردستان، کرمانشاه و بخشی از اقلیم کردستان عراق را در برمی‌گیرد که در کردستان، بخش‌هایی از شهرستان سنندج، کامیاران و سروآباد و در کرمانشاه، شهرستان جوانرود، پاوه، روانسر و ثلاث باباجانی را شامل می‌شود.
بر اساس بررسی‌های صورت گرفته هورامان بیش از ۷۰۰ روستا را در این ۲ استان غربی ایران شامل می‌شود و شواهد باستان شناسی بدست آمده نشان می‌دهد که قدمت هورامان به دوران پارینه سنگی میانی و به حدود ۴۰ هزار سال قبل از میلاد مسیح برمی‌گردد.
۲ هزار اثر شامل آثار تاریخی، غارهای طبیعی، درختان کهنسال، میراث منقول، قنات و مکان‌های طبیعی در استان شناسایی شده که از این تعداد ۹۳۰ اثر آن به ثبت ملی رسیده است. از آثار ثبت شده استان در فهرست آثار ملی ۷۹۳ اثر غیرمنقول (شامل آثار تاریخی، تپه، محوطه و بنا)، ۲۹ اثر منقول، ۲۵ اثر میراث طبیعی و ۹۳ اثر میراث معنوی است.
ارسال دیدگاه