اولین جلسه کمیسیون معین رسانه برگزار شد

به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، اولین جلسه کمیسیون معین رسانه دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی به ریاست سعیدرضا عاملی (دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی) و با حضور محمد خدادی (معاون مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی)، حجت الاسلام والمسلمین سید محمود دعایی (سرپرست موسسه اطلاعات)، محمدرضا نوروزپور (مدیرعامل سازمان خبرگزاری جمهوری اسلامی)، علی متقیان (مدیرعامل خبرگزاری ایسنا)، مجید قلی‌زاده (مدیر عامل خبرگزاری تسنیم)، عباس درویش توانگر (قائم مقام خبرگزاری فارس)، بیژن مقدم (مدیرمسئول و سردبیر جامعه خبری تحلیلی الف) و با حضور مجازی پیام تیرانداز (مدیر عامل خبرگزاری فارس) و محمدصادق عرب (مدیر مسئول تابناک) در محل دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی برگزار شد.

سعیدرضا عاملی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در سخنانی اظهار کرد: حوزه فرهنگ و علم و فناوری به‌عنوان دو حوزه مهم فضای اجتماعی است که با پیشرفت، عزت، استقلال و سلامت کشور ارتباط مستقیم دارد. قدرت بازنمایی به‌عنوان قدرت تشدیدکننده واقعیت مطرح است؛ چرا که می‌تواند موفقیت را به گونه‌ای ‌جلوه‌ دهد که منجر به تقویت خودباوری، امید و اعتماد ملی شود و هم می‌تواند ناامیدی، تضاد، نفرت و دشمنی را افزایش دهد.

عاملی تصریح کرد: بازنمایی نباید منجر به هیچ‌سازی از اصل تلاش‌های ۴۲ ساله نظام شود؛ چراکه در این صورت جهاد و مجاهدت شهیدان سرافراز کشور نادیده گرفته می‌شود و عرصه بزرگ تغییرات اجتماعی که منجر به پیشرفت فراگیر جمهوری اسلامی ایران شده است به دست فراموش سپرده می‌شود. جدای از دسته‌بندی‌های سیاسی در رسانه‌ها، مطبوعات و خبرگزاری‌ها باید اعتماد ملی و اعتماد به مسئولان نظام توسط همه رسانه‌ها و همچنین امید به بهبودی اوضاع در آینده تقویت شود.

او با اشاره به اقدامات دشمنان نظام در تولید اخبار دروغ و مأیوس کننده، اضافه کرد: قدرت بازنمایی در تعمیم است هرچه قدرت بازنمایی بیشتر باشد تعمیم آن هم بیشتر می‌شود؛ به‌عنوان مثال اخبار افراد دارای فساد اخلاقی و فساد اقتصادی و ... خیلی قوی‌تر از اخبار افراد صالح بازنمایی می‌شود. بازنمایی نمی‌تواند صد درصد دروغ باشد و باید یک عنصر واقعیت داشته باشد که در اکثر مواقع عنصر دروغ ولو با درصدی کم، تأثیرگذارتر از عنصر واقعیت است.

عاملی رسانه‌ها را به‌عنوان مهم‌ترین رکن برای کار قرارگاهی در حوزه فرهنگ توسط دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی دانست و گفت: رسانه جریان اجتماعی و فرهنگی شدن جامعه را رقم می‌زند و می‌تواند جامعه را با داده‌های مختلف دچار تشویش و نگرانی و یا در مسیر امیدواری و پویایی حرکت دهد. در حوزه رسانه نیازمند قاعده‌گذاری‌های جدید هستیم؛ چراکه کدهای اخلاقی در این حوزه الزام‌آور نشده است و شاهد یک نوع رها بودگی و بی ضابطگی خصوصاً در عدم رعایت ضوابط اخلاقی در بازنمایی اشخاص و نهادهای رسمی هستیم.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: برای کدگذاری اخلاقی در حوزه رسانه می‌توان به کدهای اخلاق رسانه‌ای بین‌المللی و یا به کدهای مسوولیت اجتماعی متعهد بود. اما به‌نظر بنده باید دید دین اسلام چه کدهای اخلاقی را در فضای رسانه‌ای الزام می‌کند و آن را تبدیل به قانون و یک نوع الزام حرفه‌ای کرد. از ظرفیت شورای عالی انقلاب فرهنگی می‌توان به‌عنوان یک نهاد سیاستگذار برای تدوین سیاست‌های اخلاق رسانه‌ای استفاده کرد و البته نباید صرفاً از طریق قانونگذاری، بلکه از طریق مدارس و دانشگاه‌ها و همچنین عنصر اتحاد و با هم بودن برای ترویج اخلاق‌رسانه‌ای تلاش کرد.

او در بخش دیگری از سخنان خود و در تشریح مصوبه جدید شورای عالی انقلاب فرهنگی مبنی بر شرایط برابر استخدام برای معلمان حق‌التدریس، گفت: شورای تحول و نوسازی نظام آموزشی کشور با هدف اجرایی شدن سند تحول بنیادین آموزش و پرورش را احیا کردیم و به این جمع‌بندی رسیدیم که اجرای این سند منوط به داشتن معلم توانمند،‌ متخصص و شایسته است. متاسفانه به‌دلیل عدم وجود نظام مشخصی در جذب آموزش و پرورش، ٣۲ درصد معلمان که جذب آموزش و پرورش شدند تناسب تخصصی با حوزه تدریسشان ندارند.

وی ادامه داد: ۴٨ درصد دانش آموزانمان دختر و ۵٢ درصدشان پسر هستند ولی در جذب معلمان وضعیت موجود این است که ۶٠ درصد معلمان خانم‌ها و ۴٠ درصد آقایان هستند؛ به هر حال وقتی یک نظام جذبی وجود داشته باشد این تناسب را برقرار می‌کند. مهم این است که برنامه روشنی برای کارها داشته باشیم و صرفاً با اقتضائات هیجانی امور را دنبال نکنیم. به جایگاه جامعه معلمان در شأن شغل انبیا نگاه کنیم و هم به کرامت این جامعه مهم، که امروز و آینده به دست آنهاست توجه کنیم. بر اساس مصوبه جدید شورای عالی انقلاب فرهنگی جذب معلم منحصراً از مسیر دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه شهید رجایی است و از سایر مسیرها امکان جذب معلم برای آموزش و پرورش وجود نخواهد داشت.

عاملی در ادامه با اشاره به تأکید مقام معظم رهبری بر اهمیت حوزه فرهنگ، اقتصاد و امنیت گفت: ایشان در مورد حوزه فرهنگ تأکید دارند که کارهای اثرگذار انجام شود؛ چرا که فرهنگ، گستردگی زیادی دارد.

استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران در بخش دیگری از سخنان با اشاره به قدرت و اهمیت فضای مجازی، اظهار کرد: در جهان به ازای هر ۲.۵ نفر یک وبلاگ و وب‌سایت وجود دارد اما این وبلاگ‌ها و وب‌سایت‌ها قدرت ندارند چرا که قدرت در جاهایی است که تراکم داده در آن به وجود بیاید؛ به‌عنوان مثال گوگل تراکم داده‌ای ایجاد کرده که ٩٢ درصد جستجوی اطلاعات در آن انجام می‌شود. از سال‌ها قبل بارها تأکیده شده که در حوزه فرهنگ باید مسلط و مجهز به استودیوهای حرفه‌ای و بزرگ شد و بستر خدمات سالم اجتماعی را فراهم کرد. البته مردمی بودن آن، هم در تولید و هم در راهبری، رمز موفقیت آن خواهد بود.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی تأکید کرد: در شرایط حاضر عدالت اجتماعی از طریق فضای سایبری و مجازی استقرار پیدا می‌کند.

وی در پایان سخنان خود بر همکاری رسانه‌ها در انعکاس دغدغه مهم جامعه به شورای عالی انقلاب فرهنگی تأکید کرد و گفت: تقریباً ۹۰ نهاد با مصوبه این شورا تأسیس شده و ۲۳۵۰ مصوبه داشته اما به حوزه رسانه کمتر توجه شده است که لازم است به این امر مهم که حضور و تأثیر گذاری فراگیر دارد توجه شود.

همچنین محمد خدادی، معاون مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در سخنانی با بیان اینکه در حال حاضر با بحران رسانه‌ای در کشور مواجه هستیم، گفت: متأسفانه جهل رسانه‌ای در بین برخی از مسئولان کشور و دست‌اندرکاران رسانه وجود دارد که برای حل آن نیاز به گسترش گفتمان رسانه‌ای و سواد رسانه‌ای داریم. فرهنگ مدرک‌گرایی مانع کسب مهارت به خصوص در حوزه خبر و رسانه شده که ضرورت دارد از ظرفیت دانشگاه و دانشکده‌های رسانه برای توسعه مهارت در این حوزه استفاده شود.

حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمود دعایی، سرپرست موسسه اطلاعات نیز اظهار کرد: در دوران فعلی مشکلی از نظر مقررات و صدور مجوزها وجود ندارد و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و نهادهای امنیتی کمترین برخورد را با اصحاب رسانه و مطبوعات دارند. دلیل اصلی مشکلات پیش روی حوزه رسانه و مطبوعات مشکلات اقتصادی است که به امید خدا این مشکلات نیز برطرف خواهد شد.

بیژن مقدم، مدیرمسئول و سردبیر جامعه خبری تحلیلی الف از دیگر سخنران های این مراسم بود که خاطرنشان کرد: طبق آموزه‌های غربی خبر بد، بهترین خبر است و جامعه هم از آن استقبال خوبی می‌کند. با توجه به اینکه برخوردهای جدی با مفسدین اقتصادی از سال‌های گذشته به خوبی آغاز شده و مردم به این نتیجه رسیدند که نظام به‌صورت جدی با هر مسئول و با هر جایگاهی برخورد می‌کند. فاصله طبقاتی زندگی مسئولین با مردم قابل پذیرش نیست و با آرمان‌ها و شعارهای انقلاب تناسب ندارد که خود یک فاکتور مهم برای اعتمادسازی است.

مقدم سپس بر قدرت بازنمایی در حوزه رسانه تأکید کرد و گفت: باید در این بازنمایی‌ها به گرفتاری‌ها و دغدغه‌های جامعه توجه شود.

همچنین علی متقیان، مدیرعامل خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) در این جلسه طی سخنانی با اشاره بر اینکه رمز پیروزی انقلاب اسلامی وحدت کلمه بوده است، بر لزوم وحدت کلمه و صدای واحد در جمع اصحاب رسانه تأکید کرد.

او با تأکید بر ضرورت آسیب‌شناسی در حوزه فضای مجازی، یادآور شد: متاسفانه در حال حاضر وحدت کلمه در اصحاب رسانه کمرنگ شده که این خود باعث لطمه به اعتماد ملی می‌شود. فیلتر شدن برخی از برنامه‌های اجتماعی و وجود تصمیمات متناقض در این مورد باعث شد از فیلترشکن علی‌رغم ممنوعیت استفاده از آن به وفور و توسط قشرهای مختلف جامعه استفاده شود.

متقیان در پایان سخنان خود بر لزوم عدالت در برخورد با رسانه‌ها تأکید کرد و گفت: رسانه نباید به هر دلیلی و به آسانی به پای میز محاکمه کشیده شود.

همچنین پیام تیرانداز، مدیرعامل خبرگزاری فارس در این جلسه نیز طی سخنانی خاطرنشان کرد: حوزه رسانه در مقایسه با سایر ساحت‌های نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران رشد نداشته چرا که به روز و متناسب با نیازهای کشور نیست که امید است برای حل آن چاره‌اندیشی شود. یکی از مشکلات حوزه رسانه این است که حوزه مأموریتی یک رسانه انقلابی مشخص و شفاف‌سازی نشده است.

او با تأکید بر اینکه رسانه نیاز به ابزار و تکنیک دارد، ادامه داد: مشخص نیست که مأموریت رسانه معلمی، مبلغی، نقد کردن و... است و متأسفانه در سطح مسئولان و صاحبان رسانه فهم مشخصی از مأموریت رسانه تعریف نشده است. رسانه برای اینکه نقش مصلح اجتماعی داشته باشد باید فهم عالمانه داشته باشد.

تیرانداز از حضور نیروی انسانی مبتدی در رسانه‌ها انتقاد کرد، افزود: یک رسانه برای فهم عالمانه نیاز به ابزار و تکنیک دارد نه اینکه صرفاً به انتقال مشاهدات و تجربیات بسنده کند لذا ضرورت دارد از پژوهش‌های حوزه رسانه به‌عنوان یکی از ابزار رسانه استفاده کرد. نیروی انسانی در حوزه رسانه و مطبوعات به عنوان یکی از ابزار مورد نیاز رسانه از اهمیت بالایی برخوردار است، اما متأسفانه در حال حاضر شاغلین در این حوزه با درآمد کم استخدام می‌شوند و بعد از پیشرفت در این حوزه دیگر تعهدی ندارند.

مدیرعامل خبرگزاری فارس تأکید کرد: با توجه به اینکه معتقد هستیم رسانه رکن چهارم دموکراسی است ضرورت دارد جایگاه رسانه‌ای و نظام رسانه‌ای در کشور تعریف شود.

در ادامه محمد آقاسی، دبیر ستاد فرهنگ دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی در سخنانی اظهار کرد: با وجود تعارضی که در روایت واقعیت‌ها وجود دارد، توفیقات بسیار خوبی در فضای رسانه‌ای داشتیم اما نمی‌توان منکر آن شد که با نقطه مطلوب فاصله وجود دارد.

او ادامه داد: فرا روایت و خرده روایت بر روایت رسمی و اصلی غلبه کرده و این خرده روایت‌ها باعث شده که یک کلیشه رایج ایجاد شود.

آقاسی در ادامه سخنان خود پیشنهاد داد: با توجه به اینکه ذیل راهبرد کلان ۱۰ نقشه مهندسی فرهنگی بر تشکیل قرارگاه رسانه‌ای تأکید شده این موضوع در ستاد مهندسی فرهنگی کشور بررسی شود.

همچنین مجید قلی‌زاده، مدیرعامل خبرگزاری تسنیم در این جلسه با اشاره به فرمایش مقام معظم رهبری مبنی بر اینکه دشمن از ابزار رسانه مانند سلاح شیمیایی در جنگ‌های نظامی استفاده می‌کند، گفت: متأسفانه رسانه در نهادهای قانونگذار و دولتی مغفول مانده است. اگر قبول کنیم که در جنگ رسانه‌ای قرار داریم باید رسانه تراز انقلاب اسلامی را تعریف کنیم. همچنین ضرورت دارد وحدت کلمه به خصوص در منافع ملی وجود داشته باشد.

مدیرعامل خبرگزاری تسنیم با تأکید بر اینکه وظیفه رسانه اطلاع‌رسانی، آگاه‌بخشی و معرفت‌افزایی به جامعه است، افزود: نقش و اهمیت سواد رسانه‌ای برای تحقق این وظایف بسیار تأثیرگذار است.

در ادامه جلسه عباس درویش توانگر، قائم مقام خبرگزاری فارس در سخنانی بیان کرد: یکی از مسائل مهم مسئله اشاعه فحشا است که در حال حاضر توسط رسانه‌ها رقم می‌خورد که طبق احادیث کمترین مجازات آن این است که فرد در همین دنیا به همان گناه مبتلا می‌شود و ضرورت دارد برای جلوگیری از آن راهکارهایی اندیشید چرا که در فردای قیامت باید پاسخگوی آن باشیم. چارچوب‌هایی نیز برای حمایت مالی از رسانه‌ها تعیین شود چرا که رسانه‌ای که به نظام خدمت و حمایتی نمی‌کند به اندازه سایر رسانه‌ها کمک مالی دریافت می‌کند.

قائم مقام خبرگزاری فارس در بخش دیگری از سخنان خود به اهمیت امنیت شغلی در حوزه رسانه تأکید کرد و پیشنهاد داد: مجازات زندان از تخلفات مطبوعاتی و رسانه‌ای به‌غیر از مواردی که فرد به امنیت ملی خیانت کرده، حذف شود.

در پایان مقرر شد کمیسیون معین رسانه که با حضور مدیران خبرگزاری‌ها و روزنامه‌های مهم کشور به صورت فصلی تشکیل شود و دستور کارهای مشخص درخصوص سیاست‌های رسانه‌ای را دنبال کند.