وحید گلستان:اندیشیدن با دوربین؛ فرصتی جذاب برای نوجوانان

به گزارش ستاد اطلاع‌رسانی جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان، «وحید گلستان» کارگردان سینما و عضو شورای برنامه‌ریزی محتوایی المپیاد فیلمسازی نوجوانان با بیان این که امسال شیوع کرونا و شرایط اجتماعی متأثر از آن باعث می‌شود که بخش قابل توجهی از فرآیند المپیاد به صورت آنلاین و غیرحضوری برگزار شود، گفت: این یک انتخاب نیست، بلکه یک اجبار است. اما نکته مهم‌تر این است که ما باید در نظر بگیریم المپیاد اصالتا فرصت بروز کشف استعداد یا رشد همه‌جانبه توانمندی‌های مختلف نوجوان‌ها است. حضور نداشتن آنها در این رویداد، بی‌شک می‌تواند محدودیت قابل‌توجهی ایجاد کند، اما اصالت کار را نمی‌تواند مخدوش کند. حتما نوجوان‌ها با تلاش و همراهی به‌صورت غیرحضوری و آنلاین با المپیاد، در بخش قابل‌توجهی از رشد فرآیندی حاضر خواهند بود، به این معنا که آن چه در آغاز اهمیت دارد؛ طول مسیر ساخته شدن یک ایده یا فیلم است که بیشتر از محصولش، ما را به یک آدم قوی‌تر و توانمندتر تبدیل می‌کند.
او اظهار داشت: در واقع نوشتن ایده برای یک نوجوان یا ساخت یک فیلم قبل از این که بخواهد آنها را به عنوان یک فیلمساز با توانمندی بالا معرفی کند؛ می‌تواند بخش طبیعی از رشد نوجوانانه باشد تا بر ترس‌هایشان غلبه کنند، بتوانند بخش‌هایی از وجودشان که بروز پیدا نکرده بروز دهند، استعدادهایشان را کشف کنند و به نمایش بگذارند. سپس بتوانند آگاهانه‌تر برای رقم زدن آینده بهتر خودشان و جامعه تلاش کنند.
گلستان تأکید کرد: با این دیدگاه، معتقدم محدودیت امکان حضور، هر چند بی‌شک در روند المپیاد فیلمسازی نوجوانان تأثیرگذار است، اما باعث توقف کار نمی‌شود و این مسیر پر انرژی ادامه خواهد داشت.
عضو شورای سیاستگذاری المپیاد فیلمسازی نوجوانان در ادامه با مثبت ارزیابی کردن دوره‌های پیشین المپیاد، گفت: به ویژه دوره سوم، ویژگی‌های بارزی - از جمله توجه به ایده‌ها و ایجاد عدالت بیشتر- داشت و این عدالت، برای طیف بیشتر نوجوانانی که امکان تیم شدن یا دسترسی به ابزار برای تیم‌شدن را نداشتند اما از اندیشه، ایده و ظرفیت‌های بالایی برخوردار بودند، به چشم آمد.
این سینماگر و کارشناس امور آموزشی گفت: مهم‌ترین بخش یک فیلم در ابتدا اندیشه، ایده و فیلمنامه است. فکر می‌کنم سال گذشته نوجوانان حاضر در المپیاد، فرصت بهتر نشان دادن خودشان در این زمینه را داشتند و آمار کمی و کیفی هم از گزارش‌های دوره سوم المپیاد، همین موضوع را اثبات می‌کند.

*در شیوه‌های برخط نیز منتورینگ قابل اجراست
گلستان گفت: ویژگی جذاب دیگر در سومین المپیاد فیلمسازی نوجوانان، بحث منتورینگ بود که شیوه‌ای بسیار پویا، جذاب و به روز است. شیوه‌ای متناسب با نسل امروز که در آن، در آن شرایط جدید و متنوع کسب و کار از جمله در هنر مورد توجه قرار می‌گیرد. این در واقع زاییده همان رابطه استاد- شاگردی است که سنت آموزشی در کشور ما در ذات خودش داشته است. در این شیوه، یک اتفاق خوب وجود دارد و آن این که نوجوان‌ها در مواجهه با منتور و مربی، بیشتر از یاد گرفتن، تجربه حل مسئله هنری، ساختن خلاقانه یک اثر هنری و تکنیک مواجهه با ابعادی دیگر از زندگی را یاد می‌گیرند. در واقع آنها می‌توانند به شکل ملموس، زوایایی که در کتاب‌ها، کلاس‌ها و شرایط یادگیری دیگر، به سادگی قابل ارائه نیست، در یک تجربه ارتباطی رو در رو کسب کنند.
او ادامه داد: طبیعتا امسال برای برگزاری کامل شیوه منتورینگ که دوره سوم المپیاد اجرا شد، با توجه به غیرحضوری بودن این بخش محدودیت‌هایی وجود دارد، اما باید توجه داشت که در شیوه‌های برخط نیز منتورینگ قابل اجراست. شاید بخشی از گرمای ارتباط رو در رو را نداشته باشد، اما در عوض امکانات تازه‌تری دارد. برای مثال می‌توان فرصت بیشتری را در اختیار افراد بیشتری قرار داد تا از این تجربه، توانمندی‌ها و شیوه‌های آموزشی بهره‌برداری کنند. به همین جهت امسال هم ما حتما منتورینگ را خواهیم داشت که به لحاظ شیوه اجرا، مثل سال گذشته نخواهد بود اما اصالت اجرای آن را، که دریافت دست اول تجربه‌های یک هنرمند و استاد شاخص برای پرورده کردن ذهنیت و توان یک نوجوان است، حتما خواهیم داشت.
این مدرس دانشگاه گفت: برای توسعه المپیاد فیلمسازی نوجوانان پیشنهادهای زیادی وجود دارد. برای مثال وقتی ما از المپیاد حرف می‌زنیم به این معناست که توانسته‌ایم افراد برجسته‌ای را در یک فرآیند انتخاب کنیم تا توانایی‌شان به یک رقابت گذاشته شود. برای یک المپیاد اثربخش که خروجی داشته باشد و کشف استعدادهای برجسته در آن به چشم بیاید، نیاز به تعریف مرحله مقدماتی و اجرای این مرحله یک ضرورت است. اتفاق مهمی که به این واسطه رخ می‌دهد، این است که المپیاد خودش به یک فرآیند یادگیری، تجربه‌اندوزی و به‌روزرسانی تبدیل می‌شود و این فرآیند را می‌توان از ساده به پیچیده طراحی کرد.
او ادامه داد: در گام اول افراد زیادی می‌توانند ورود کنند و حتی با یک کار بسیار ساده خودشان را آزمایش کنند و ببینند که آیا این میزان علاقه نسبی که به فیلم‌سازی دارند، همراه با یک توانمندی درونی و اشتیاق صد درصد است یا چندان هم جدی نیست. طبیعتا این موضوع در یک شرایط ساده و دارای فراگیری بالا می‌تواند اثربخش باشد و کمک کند تا تعداد زیادی از نوجوان‌ها با یک کار ساده خودشان را در این مرحله آزمایش کنند.
گلستان گفت: یکی از مزیت‌های دوره سوم و چهارم این است که ما بخش ایده را داریم. همین موضوع اجازه می‌دهد که تعداد زیادی از نوجوان‌ها به ماجرا ورود کنند. اگر این ورود طی چند مرحله باشد و تعداد از زیاد به کم و مراحل کار از ساده به پیچیده در نظر گرفته شود، این امکان را ایجاد می‌کند که المپیاد به معنای واقعی به استعدادهای برجسته - و نه صرفا استعدادها- دست پیدا کند.

٭المپیاد، یک رویداد بین‌سازمانی است
او اظهار داشت: اتفاق مهمی که خوشبختانه با مدیریت دوستان از سال گذشته به وقوع پیوست و ضرورت دارد توسعه پیدا کند، مشارکت‌ در برپایی این رویداد است. المپیاد، به معنای واقعی یک رویداد بین‌سازمانی است و صرفا به دبیرخانه جشنواره مربوط نمی‌شود. باید توقع داشت که همه فرآیند آن به‌خوبی انجام شود. سال گذشته دوستان به شکل‌های مختلف از توانمندی‌های انجمن سینمای جوانان ایران، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، حوزه هنری و جشنواره فیلم رشد بهره‌برداری کردند؛ اما به نظر می‌رسد این بهره‌گیری هنوز هم کافی نیست و برای یک کار ملی اثربخش و با هدف توسعه المپیاد، ضرورت دارد که حمایت بیشتری از این فرآیند و دبیرخانه صورت بگیرد. ضمن این که به نظر می‌رسد المپیاد دارد به صورت طبیعی رشد خودش را در طول دوره‌های مختلف انجام می‌دهد و این بسیار خوشنود کننده است.

*به جای «موضوع»، «مسئله» را مطرح کردیم
نویسنده و کارگردان فیلم سینمایی «تتل و راز صندوقچه» ادامه داد: یک نکته بسیار مهم درباره موضوع‌هایی که امسال در المپیاد اعلام شد، وجود دارد. سال گذشته کلمه تلاش به ایجاد کلمه «تجربه زیسته» بین ادبیات ما با بچه‌ها ایجاد شد که بچه‌ها بدانند غنی‌ترین چیزی که برای حرف زدن دارند، تجربه زیسته و دست اول خودشان است. به این دلیل است که شناخت کافی نسبت به آن تجربه دارند و به دلیل دست اول بودن تجربه، برای ما به عنوان تماشاگر هم جذابیت زیادی دارد.
گلستان اظهار داشت: بر اساس همین الگوی ذهنی، در طراحی موضوعات امسال تلاش شد این آزادی وجود داشته باشد که نوجوانان به دغدغه شخصی خودشان نزدیک شوند؛ پس ما به جای «موضوع»، «مسئله» را مطرح کردیم. وقتی که شما در یک المپیاد اینچنینی «مسئله» اعلام می‌کنید به این معنی است که نوجوان می‌تواند با تفکر پشت فیلمش به حل مسئله بپردازد. این یک اتفاق شگفت‌انگیز و جذاب است. طبیعتا مسائل مهم مختلفی در این چند سوال دیده شد. از جمله کرونا که یک تجربه دارای ابعاد مختلف در زندگی امروز همه مردم دنیاست و روی فلسفه برخی روابط، عناصر، جایگاه‌ها، مسائل اجتماعی، مشاغل، شکل آموزش و یادگیری تمام ارکان جامعه در کوتاه مدت و دراز مدت تأثیر دارد.

* اندیشیدن با دوربین فرصتی جذاب برای نوجوانان است
او ادامه داد: بی‌شک تا پنج دهه دیگر تأثیر کرونا به لحاظ شکل و باور نسبت به برخی مسائل، اثرگذار خواهد بود، لذا خوب است که نوجوان ما علاوه بر این که امروز و در کوتاه مدت بتواند مواجهه درستی با این مشکل داشته باشد؛ خود را آماده تقابل با اتفاقات فردا کند. او جزو نسلی است که در نوجوانی با یک مشکل اجتماعی- بهداشتی مواجه شده است که در شکل ادامه تحصیل، کاریابی، زندگی کردن و همه مسائل آینده او - هر چند کم- اما تأثیری از این پدیده وجود خواهد داشت. به همین جهت اندیشیدن با دوربین و ارائه ذهنیت، فرصتی جذاب برای نوجوانان است که به واسطه این مسئله، در موضوعات المپیاد دیده شده است.
وحید گلستان در پایان متذکر شد: در نهایت باید گفت که المپیاد به دنبال کمک کردن به نوجوان‌ها است تا آن‌هایی که استعداد طبیعی و توانمندی فردی‌شان به سمت هنر فیلم و سینما نزدیک می‌شود؛ بتوانند خودشان را بروز دهند و به واسطه المپیاد، یادگیری تازه‌تر و عمیق‌تری نسبت به موضوع سینما برایشان ایجاد شود و به آنها انگیزه داده شود تا در این سن، خود را محک بزنند و گاه شاید حتی به این نتیجه برسند که برای رشته و توانمندی دیگری از طرف خداوند مأمور شده‌اند… این اتفاق بسیار ارزشمند است که آنها هر چه زودتر بتوانند اشتیاق کامل و توانمندی خود را درک کنند و برای آینده بهتر، رشد خود و جامعه پیرامون‌شان تلاش کنند.