رشد جمعیتی ایران در سال ۲۰۵۰ به صفر خواهد رسید

وحید قبادی دانا در دهمین جلسه شورای ملی سالمندان افزود: نمودار رشد جمعیتی جهان تا سال ۲۰۹۹ به صفر نخواهد رسید بنابراین نگرانی کنونی ما که مورد تاکید مقام معظم رهبری و رئیس جمهوری است، حتما باید جدی گرفته شود.

وی با بیان اینکه طبق مصوبه وزیران ریاست شورای ملی سالمندان با وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی است و دبیرخانه آن در سازمان بهزیستی کشور مستقر است، اظهارداشت: شرایط سالمندی کشور بسیار ویژه است و باید تمهیدات جدی برای آن اندیشه شود.

قبادی دانا ادامه داد: البته تدوین سند ملی سالمندی اقدام بزرگی بود که به نتیجه رسید و در ۳۱ شهریورماه با امضاء وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی و رئیس سازمان برنامه و بودجه به تمام دستگاه‌ها و وزارتخانه‌ها ابلاغ شد.

رئیس سازمان بهزیستی کشور خاطرنشان کرد: وضعیت سالمندی در کشور باید طبق بند ۷ سیاست کلی جمعیت مقام معظم رهبری پیش رود بنابراین وظیفه داریم موضوع فرهنگ‌سازی برای احترام و تکریم سالمندان و ایجاد شرایط لازم برای تأمین سلامت و نگهداری آنان در خانواده و پیش‌بینی ساز و کار لازم برای بهره‌مندی از تجارب و توانمندی‌های سالمندان در عرصه‌های مناسب را فراهم کنیم.

وی گفت: با توجه به این دستور و سیاست کلی و شرایط خاصی که در کشور وجود دارد اکنون ۸ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر از سالمندان در ایران زندگی می‌کنند و این فرصتی ارزشمند است.

وی سن سالمندی را براساس استانداردهای جهانی در ایران ۶۰ سال و در برخی از کشورهای توسعه‌ یافته ۶۵ سال برشمرد و ادامه داد: تقریبا ۱۰ درصد جمعیت کنونی کشور را سالمندان تشکیل می‌دهند این در حالی است که در سال ۱۳۵۰ این رقم ۵ درصد بود به عبارتی ظرف ۴۰ سال جمعیت سالمندی دو برابر رشد کرده است اما در بسیاری از کشورهای پیشرفته ظرف ۱۰۰ سال رشد مضاعفی صورت می گیرد به رغم اینکه ما در ۲۰ سال آینده شاهد دو برابر شدن این جمعیت در کشور خواهیم بود که نسبت جنسی در آمار سال ۱۳۷۵ از ۱۱۶ مرد سالمند، ۱۰۰ زن سالمند وجود داشت که این نسبت از سال ۱۳۸۵ به سمت زنانه شدن جمعیت سالمندی سوق پیدا کرده است بطوری که در سال ۱۳۹۵ از ۹۷ مرد سالمند، ۱۰۰ زن سالمند وجود داشته است.

قبادی‌دانا، تصریح کرد: وضعیت سواد سالمندان در آمار سال ۱۳۵۵، ۱۲.۹ درصد از سالمندان باسواد بودند که این رقم در سال ۱۳۹۵ به ۴۶.۴ درصد رسیده است که پیش‌بینی می‌شود در سال‌های آتی افزایش قابل توجهی داشته باشد؛ پنجره جمعیتی زمانی اتفاق می‌افتد که دو سوم جمعت موجود در کشور سن مولد(۱۵ تا ۶۵ سال) باشد که این فرصتی برای هر کشور در راستای جهش اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی می‌تواند باشد، از سال ۱۳۸۵ پنجره جمعیتی به روی کشور ما باز شده است و تا سال ۱۴۲۵ نیز ادامه خواهد داشت و این فرصت طلایی برای استفاده از پنجره جمعیتی در کشور است.

رئیس سازمان بهزیستی کشور با اشاره به وضعیت شهرنشینی در کشور، عنوان کرد: در سال ۱۳۵۵، ۴۴ درصد سالمندان شهرنشین بودند این در حالی است که در سال ۱۳۹۵ این آمار به ۷۲ درصد رسیده است و در حال حاضر ۲۷ درصد سالمندان در روستا زندگی می‌کنند اما در این سال‌ها امید به زندگی افزایش پیدا کرده است در حالی که اکنون میانگین به ۷۲ سال رسیده است؛ همچنین درخصوص وضعیت تاهل ۷۲ درصد سالمندان زوج و مشترک زندگی می‌کنند و ۲۶.۶ سالمندان دیگر دارای همسر نیستند؛ نکته مهم برای آینده‌نگری وضعیت تجرد قطعی سالمندان است که امروز ۰.۹ درصد سالمندان تجرد قطعی دارند و در تنهایی بسر می‌برند.

وی استان‌های گیلان، مازندران و تهران را دارای بیشترین میانگین سنی در کشور عنوان کرد و ادامه داد: کمترین میانگین سنی را در استان‌های سیستان و بلوچستان، هرمزگان و کهگیلویه و بریراحمد شاهد هستیم اما نگرش بعدی درصد جمعیت سالمندی به کل جمعیت در استان است که بیشترین جمعیت را استان گیلان با ۱۳.۲ درصد، مازندران با ۱۱.۴ درصد و استان مرکزی با ۱۰.۸ درصد دربرمی‌گیرند. استان سیستان و بلوستان نیز به سبب موالید میانگین سنی ۰ تا ۱۵ سال بیشتری دارند.

قبادی‌دانا با بیان اینکه رشد جمعیتی ما در سال ۲۰۵۰ به صفر خواهد رسید، تصریح کرد: نمودار رشد جمعیتی جهان تا سال ۲۰۹۹ به صفر نخواهد رسید لذا نگرانی کنونی ما که مورد تاکید مقام معظم رهبری و رئیس جمهوری است حتما باید جدی گرفت؛ میانه جمعیت در سال ۱۳۴۹ در ایران ۱۷ سال بوده در حالی که در سوئد ۳۵ سال و ژاپن ۲۸ سال بوده است و آنچه پیش‌بینی می‌شود در ۳۰ سال آینده میانه سنی جمعیت در کشور ما به ۴۵ سال می‌رسد و در رتبه‌بندی نزدیک به کشور ژاپن خواهیم شد در حالی که براساس پیش‌بینی‌ها میانه سنی در دنیا ۳۶ سال خواهد بود لذا در یک مقایسه کلی اگر با این وضعیت پیش برویم در ۳۰ سال آینده جمعیت ایران از میانگین جمعیت جهان پیرتر خواهد بود.

رئیس سازمان بهزیستی کشور با اشاره به افزایش ۲۰ ساله امید به زندگی و افزایش پوشش حمایتی از سالمندان، ادامه داد: اکنون با ارتقاء میانگین سطح سواد سالمندی مواجهیم که در سال‌های آتی رشد آن بیشتر خواهد شد؛ یکی از موضوعاتی که با آن مواجهیم کاهش بعد خانوار است بطوری که در سال ۱۳۶۵ بعد خانوار ۵.۱ بوده که در سال ۱۳۹۵ به ۳.۳ رسیده است که طبیعتا با کاهش آن در سال‌های آتی روبرو خواهیم بود؛ از طرفی دیگر افزایش سالمندان بدون همسر را شاهد هستیم که براثر فوت و یا طلاق ایجاد شده است که در سال‌های اخیر تعداد آنها به ۲ میلیون نفر رسیده است و مهمتر از این موضوع روند رو به رشد تجرد قطعی سالمندان است اگر اکنون ۸۰ هزار سالمند مجرد قطعی داریم در سال‌های آتی شاهد حدود ۱ میلیون سالمند مجرد قطعی خواهیم داشت که زندگی تنها را تجربه می‌کنند.

وی با بیان اینکه اکنون ۰.۳ درصد سالمندان در خانه‌های سالمندان و مراکز شبانه‌روزی نگهداری می‌شوند، تصریح کرد: افزایش چالش‌های مراقبت غیررسمی از سالمندان، افزایش تقاضای سالمندان به خدمات حمایتی و رفاهی و لزوم ارتقاء توانمندسازی سالمندی با توجه به سرعت رشد تکنولوژی از پیامدهای جمعیت سالمندی محسوب می‌شود.

قبادی‌دانا به آمار مرگ و میر ناشی از کرونا اشاره کرد و یادآور شد: آمار در کشورهای توسعه‌یافته بطوری بود که بیش از ۴۰ تا ۵۰ درصد فوتی‌های کرونا را سالمندان مستقر در خانه‌های سالمندان تشکیل می‌داد که این نشان‌دهنده جمعیت بالای سالمندان مستقر در این خانه‌هاست اما در کشور ما بیشتر سالمندان در خانه‌های خود زندگی می‌کنند.

رئیس سازمان بهزیستی کشور در پایان یادآور شد: امسال برای ۳ هزار و ۵۰۰ خانواده تحت پوشش بهزیستی که نیازمند هستند ولی سالمند بالای ۹۰ سال را در خانه نگهداری می‌کنند با دستور وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی برای تقدیر و فرهنگسازی این امر مبلغ یک میلیون تومان اهدا شد، امیدواریم به زودی لایحه جامع سالمندی تدوین شود و سند ملی کاملا اجرایی و عملیاتی شود.

در ادامه دهمین جلسه شورای ملی سالمندان آئین‌نامه داخلی سند ملی سالمندی با حضور اعضای شورا بررسی شد.