دبیر و پژوهشگر آموزش و پرورش ناحیه یک شهرری:
فرآیندمحوری و مباحثه گروهی، عوامل موثر در رفع شبهات دینی دانش‌آموزان است
شهرری (پانا) - دبیر دینی آموزش و پرورش ناحیه یک شهرری، فرآیندمحوری و بهرهمندی از ظرفیت رسانه را عاملی مهم در جذب دانش‌آموزان به یادگیری مباحث دینی دانست و برگزاری مباحثه گروهی در مدارس را از عوامل موثر در رفع شبهات دینی دانش‌آموزان برشمرد.
مرضیه جیرائی‌شراهی، دبیر دینی آموزش و پرورش ناحیه یک شهرری و مدرس دانشگاه در سال ۱۴۰۳ مقاله‌ای را تحت عنوان «چگونه می‌توان تربیت دینی را در دانش‌آموزان مدرسه تقویت و تشویق نماییم؟» برای کنفرانس بین‌المللی روانشناسی، علوم تربیتی و انسانی که برای اولین بار در شهر بیرمنگام انگلیس برگزار شد، ارسال کرد و مورد پذیرش قرار گرفت. در همین رابطه به گفتوگو با این دبیر پژوهشگر پرداخته و موضوعات موثر در تربیت دینی دانش‌آموزان را مورد بحث قرار دادیم.
شراهی در گفتوگو با پانا، بهرهمندی از ظرفیت‌های رسانه و همگام شدن با تکنولوژی را از موارد حائز اهمیت در کارآمدی تربیت دینی دانست و اظهار کرد: «در دنیای کنونی که آمیخته با پیشرفت سریع تکنولوژی است، اگر خودمان را با آن وفق ندهیم و به‌روز نباشیم در زمینه‌های گوناگون به‌خصوص حوزه تعلیم و تربیت دچار کاهش کارآمدی خواهیم شد. لذا برای پیشگیری از این موضوع باید دبیر و دانش‌آموز از جهت یاددهی و یادگیری، همگام با تکنولوژی پیش روند.»
وی تدریس‌های سنتی را برای تربیت دانش‌آموز کنونی ناکارآمد دانست و افزود: «هوش مصنوعی، یکی از ظرفیت‌های پیشرفت تکنولوژی است که امروزه حرف اول را در زمینه‌های گوناگون می‌زند. لذا شایسته است که دبیران دینی با بهره‌گیری از این ظرفیت، تدریس‌های جذاب و متناسب با نیاز دانش‌آموز کنونی ارائه داده و نقش موثری در شکل‌گیری عقاید آنان داشته باشند.»
این دبیر فرهیخته، تدریس فرآیندمحور و گروهی را سبب دغدغه‌مندی و پویایی دانش‌آموزان دانست و تشریح کرد: «در تدریس فرآیندمحور، ابتدا دانش‌آموز را با طرح سوالاتی که ممکن است در این درس برایش مطرح شود، درگیر کرده و برایش دغدغه ذهنی ایجاد می‌کنیم و سپس بر همین مبنا دانش‌آموز، مشتاق شده و خود را تا رسیدن به پاسخ مطلوب در تدریس مشارکت می‌دهد.»
دبیر دینی ناحیه یک شهرری، نقش معلم در تربیت دینی اخلاقی و علمی دانش‌آموزان را حائز اهمیت دانست و بیان کرد: «اولین اجتماعی که دانش‌آموز در آن رشد کرده و مورد تربیت قرار می‌گیرد، خانواده است که پس از آن، آموزش و پرورش به عنوان بنیادی‌ترین نهاد تعلیم و تربیت، نقش موثری در اعتلای اخلاقی، علمی و تربیتی دانش‌آموزان ایفا می‌کند. از این رو دبیران به عنوان یک عامل بیرونی می‌توانند با منش و رفتار بهینه خود، الگوی مناسبی برای دانش‌آموزان بوده و تاثیر مثبتی بر شکل‌گیری شخصیت و عقاید آنان داشته باشند. البته عکس این مهم نیز می‌تواند اثرات مخربی در پی داشته باشد.»
شراهی، شکل‌گیری پژوهش خود را سرچشمه‌‌گرفته از تاکیدات رهبر فرزانه انقلاب در حوزه تعلیم و تربیت اسلامی و ضرورت تحول بنیادین در آموزش و پرورش و تدوین الگوی ایرانی - اسلامی دانست و تصریح کرد: «فرمایشات مقام معظم رهبری که بارها تاکید بر تحول و پرهیز از الگوهای وارداتی و تقلیدگری محض داشتند سبب ایجاد دغدغه‌مندی بنده شد که بر همین اساس، پژوهشی با مضمون «نقش تاثیرگذار یک معلم در جهت تحقق مصادیق تربیتی در دانش‌آموزان» شکل گرفت که به صورت «مطالعه موردی» به تحقق رسید.»
وی موفقیت دبیر دینی در تربیت ایرانی - اسلامی دانش‌آموزان را منوط به مشاهده نتایج مثبت در منش و رفتار آنان دانست و ابراز کرد: «در مدارس ما دروس پیام‌های آسمانی و دین و زندگی تدریس می‌شوند که در راستای تقویت ساحت عبادی و عقیدتی دانش‌آموزان در برنامه درس ملی گنجانده شده است. از این رو یک دبیر دینی هنگامی می‌تواند این مهم را به تحقق برساند که نتایج مثبت آن را در رفتار دانش‌آموزان مشاهده کند.»
شراهی ادامه داد: «بر این اساس، مباحثی که در مدارس تدریس می‌شوند نباید صرفا در سطح remembering (به خاطر سپردن)، understanding(درک و فهم) و حتی applying(به کار بردن) باقی بمانند بلکه باید در سطح evaluating (ارزیابی کردن) قرار گیرند و این مهم با بهرهمندی از منابع قرآنی و استخراج روایات موثق آغاز شده و تلاش دبیر بر نهادینه کردن رفتارهای سفارش‌شده در خود پیش رفته و نتایجش در رفتار دانش‌آموزان الگو گرفته از او مشاهده می‌شود.»
این بانوی دغدغه‌مند حوزه تعلیم و تربیت، حجم بالای مطالب کتب درسی و نهایی‌محوری فرایند یاددهی و یادگیری را، از عوامل کاهنده کارایی کلاس دینی در مدارس عنوان کرد: «در مورد درس دینی، حجم بالای مطالب درسی و گاهی اضافه‌گویی علاوه براینکه از کارایی لازم می‌کاهد، در برخی موارد نتیجه عکس داده و باعث خستگی و زده‌شدن دانش‌آموز می‌شود؛ اگر حجم کتب دینی خصوصا در متوسطه دوم کمتر شده یا ساعاتی فقط برای مباحثه و گفتوگو اضافه شود، بسیار موثر خواهد بود.»
وی در تشریح این مهم افزود: «به‌دلیل حجم بالای مطالب درسی و از طرفی نهایی‌شدن امتحان این درس، بیشتر توجه دانش‌آموزان و حتی دبیران به سمت نحوه امتحان و مسائلی از این قبیل معطوف شده؛ در حالی‌که در حوزه درس دینی، تنها دغدغه دانش‌آموز می‌بایست رفع شبهات و دریافت صحیح مسائل اعتقادی و اخلاقی‌اش باشد؛ که این مورد، نیاز به توجه جدی و بازنگری مجدد دارد.»
این مدرس دانشگاه، با تاکید بر نقش تاثیرگذار خانواده در تربیت دینی دانش‌آموزان اذعان کرد: «اولین نهاد اجتماعی که فرزندان در آن چشم گشوده و رشد می‌یابند، خانواده است؛ زین‌روی، نقش تاثیرگذاری در تربیت دانش‌آموزان در حوزه‌های گوناگون بویژه ساحت اعتقادی دارند؛ بنابراین نیاز است که زمینه این مهم را، پیش از تولد فرزندان خود مهیا نموده و پس از تولد نیز بر رفتارهای خود کنترل بیشتری داشته باشند؛ گاهی خانواده‌ها ناخواسته با دادن اطلاعات دینی به صورت غلط یا القای ناکارآمدی آن، سبب انحراف فکری و عملکردی فرزندانشان می‌شوند.»
وی دیگر عوامل انحراف فکری و عملکردی دانش‌آموزان را از مباحث دینی، گروه‌های دوستی و شبکه‌های مجازی افسار گسیخته دانست و بیان کرد: «از عواملی که بر رفتار و تربیت اقشار مختلف جامعه به‌ویژه نوجوانان تاثیر مخرب می‌گذارد، رسانه است؛ با وجود اینکه پیشرفت‌های تکنولوژی مزیت‌های فراوانی در زمینه تعلیم و تربیت داشته، به همان اندازه چالش‌ها و مشکلاتی را برای نظام پرورشی به‌دنبال داشته است؛ لذا دانش‌آموزان در جهان امروز، ناگزیر از استفاده تکنولوژی هستند و به محض قدم نهادن به رسانه، با دنیایی از شبکه‌های اجتماعی رو به رو می‌شوند که برخی از آنان افسار گسیخته بوده و هویت دینی و ملی جوانان را نشانه گرفته است.»
شراهی، در پایان ضمن ارائه راهکارهایی برای تولید محتوای دینی خاطرنشان کرد: «در حیطه تولید محتوای دینی، من به شخصه توصیه‌ام بر تولید محتواهای لقمه‌ای و جذاب است؛ لذا با ترکیبی از انیمیشن و فیام‌های کوتاه، می‌توان احکام و مباحث تربیتی را به دانش‌آموزان انتقال داد؛ حتی بعضی مواقع بهره‌گیری از طنز نیز، می‌تواند مباحث عقیدتی را به صورت جذاب به اقشار مختلف جامعه به‌ویژه نوجوانان آموزش دهد و در این جهت، آموزش و پرورش و دبیران دینی نقش تاثیرگذار و حائز اهمیتی دارند؛ خوشبختانه چندی است که در این راستا قدم‌های مثبتی برداشته شده و امید است که نوجوانان با بهرهمندی از مباحث دینی، ایرانی استوار و پیشرو بنا نهند.»
ارسال دیدگاه