ظریف: می‌توانیم تنگه هرمز را ببندیم اما نمی‌خواهیم

به گزارش شبکه بلومبرگ محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در گفت‌وگو با این شبکه درباره راهکار مسائل به وجود آمده بر سر تجارت نفت ایران پس از خروج یک‌جانبه آمریکا از توافق هسته‌ای گفت: یک توافق چندجانبه وجود دارد و نمی‌تواند به هیچ توافق چندجانبه‌ای به صورت یک‌جانبه پایبند بود. همه باید کمک کنند. اروپایی‌ها می‌گویند که این توافق برای امنیت‌شان مهم است، اگر چنین است پس باید برای آن سرمایه‌گذاری کرد. نمی‌توان برای امنیت خود تنها دعا کرد، باید برای آن سرمایه‌گذاری کرد. باید کاری را که لازم است انجام داد و اروپایی‌ها نیز باید این کار را کنند. آمریکا اساسا با خوج از توافق موجب بدتر شدن شرایط برای خود شده است.

او درباره راهکار مناسب برای مسئله نفت ایران گفت: این بر عهده خودشان است که تصمیم بگیرند. آن‌ها در توافق متعهد شده‌اند که روابط تجاری ایران با جهان عادی‌سازی خواهد شد. آن‌ها پس از خروج آمریکا از توافق به این کار تعهد کردند. آن‌ها می‌دانستند که آمریکا توافق را ترک می‌کند و از تاثیر آمریکا بر اقتصادشان آگاه بودند اما آن‌ها متعهد شدند که ایران مجاز به فروش نفتش بوده، پول این کشور به آن بازگردد و کشتیرانی و بیمه داشته باشد. ما هیچ یک از این‌ها را نداریم.

او افزود: بنابراین آن‌ها باید به تعهداتشان عمل کنند. اگر چنین نکنند ما با کسی دعوا نداریم. سازوکاری در چارچوب توافق هسته‌ای[ برجام] وجود دارد. ما این توافق را با چشمانی باز و بدون اعتماد به یکدیگر انجام دادیم؛ هیچ‌یک به طرف مقابل اعتماد نداشت. به همین خاطر است که سازوکاری در توافق وجود دارد که ما بتوانیم تعهداتمان را کاهش دهیم تا آن‌ها [به تعهداتشان] عمل کنند. زمانی که به تعهداتشان عمل کنند،[کاهش تعهدات] به حالت قبل بازخواهد گشت. اما اگر از حد مشخصی فراتر رویم، این بازگردانی سخت‌تر و پرهزینه‌تر خواهد بود.

وزیر امور خارجه کشورمان در پاسخ به این سوال که اگر کشورهای اروپایی به تعهدات‌شان عمل نکنند، ایران به غنی‌سازی اورانیوم ادامه خواهد داد، گفت: بله ما با گام‌های[ تعیین شده] ادامه خواهیم داد. این گام‌ها قانونی و مطابق توافق هسته‌ای می‌باشند. ما قصد تولید تسلیحات هسته‌ای را نداریم؛ چراکه اگر می‌خواستیم تسلیحات هسته‌ای بسازیم این کار را مدت‌ها پیش انجام می‌دادیم.

ظریف برای توضیح این که آیا اظهاراتش نشانگر این هستند که ایران می‌تواند به سرعت آمادگی لازم برای تولید تسلیجات هسته‌ای را پیدا کند، گفت: به سرعت[می‌توانیم این کار را انجام بدهیم]. اگر می‌خواستیم سلاح هسته‌ای بسازیم، این کار را زمانی انجام می‌دادیم که بهای ساختن یک سلاح هسته‌ای را پرداختیم. در دولت قبلی ایران، ما تحت تحریم و فشار بودیم. اگر می‌خواستیم سلاح هسته‌ای بسازیم این کار را می‌کردیم. رهبر انقلاب اسلامی ایران یک تعهد مذهبی غیرقابل نادیده گرفتن دارد؛ تسلیحات هسته‌ای ممنوع هستند؛ در واژگان اسلامی، حرام است.

او در ادامه درباره تمایل دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا برای مذاکره با ایران و دست یافتن به توافقی جدید به ویژه درباره موشک‌های ایران، اظهار کرد: اول از همه این که نمی‌شود از یک سوراخ دو بار گزیده شد. ما هزینه‌ کرده‌ و در این توافق سرمایه‌گذاری کرده‌ایم. ما با پذیرفتن محدودیت‌های بخصوص و تحریم‌ها هزینه را پرداخت کردیم.

ظریف در ادامه توضیح داد:تحریم‌های موشکی از سوی آمریکا و سازمان ملل لغو نشدند؛ چراکه ما آماده مذاکره درباره آن‌ها نبویدم. ما بیان قطعنامه را تغییر دادیم که مشخص است. بیان قطعنامه ۲۲۳۱ از چیزی که در سال ۱۹۲۹ بود متفاوت است؛ بنابراین مشخص است که تصمیم ما چیست. آن‌ها چیزی را که من روز گذشته گفتم اشتباه تعبیر کردند. من به صراحت گفتم که آمریکا پیش از آن که بتواند درباره موشک‌های ما مذاکره کند، کارهای زیادی دارد که انجام بدهد. اول این است که به توافق اولشان[توافق هسته‌ای] عمل کنند. انقلابی در آمریکا رخ نداد. یک دولت منتخب از سوی مردم آمریکا به توافقی با ایران رسید واین توافق توسط شورای امنیت[ سازمان ملل] امضا شد، جایی که آمریکا عضو آن بوده و هست. بنابراین چیزی تغییر نکرده است. آن‌ها باید به تعهداتشان عمل کنند.

او همچنین گفت: سپس آن‌ها باید از جست‌وجوی منشا مشکل دست بکشند. مشکل ۱۶ میلیارد دلاری نیست که ما در زمینه دفاعی هزینه می‌کنیم. مشکل ۶۷ میلیارد دلاری است که آمریکا عربستان سعودی برای خرید سلاح از آمریکا و دیگر کشورهای غربی هزینه می‌کند. ۲۲ میلیارد دلاری است که امارات متحده عربی[در این زمینه] هزینه می‌کند. آمریکا ۵۰ میلیارد دلار در منطقه ما معامله می‌کند. این چیزی است که منطقه ما را قابل اشتعال می‌کند و باید متوقف شود.

ظریف گفت: پس از مذاکره مجدد بر سر نفت، دونالد ترامپ درخواست‌های جدیدی را مطرح کرد و از مکزیکی‌ها خواست تا بیشتر باج دهند. ترامپ همیشه باور داشته "که هر چیزی که مال من است، مال خودم باقی می‌ماند اما که هر چه از آن توست، قابل مذاکره می‌باشد".

وی در پاسخ به احتمال مذاکره میان ایران و آمریکا گفت: ما میز مذاکره را ترک نکردیم. همتایان تا آوریل ۲۰۱۸ دیدارهایی با برایان هوک داشتند. این آمریکا بود که میز مذاکره را ترک کرد. این کار حتی برایان هوک را نیز متعجب کرد.

ظریف در پاسخ به این‌که آیا ایران، عدم مذاکره با آمریکا را نوعی شکست در دیپلماسی خود تلقی نمی‌کند؟ اظهار کرد: نه اینطور نیست؛ چراکه ما پیش از این با آمریکا مذاکره کرده‌ایم. مسئله مذاکره نکردن نیست. مسئله تلاش نکردن نیست. ما برای روزها و ماه‌ها و سال‌ها به مذاکره پرداختیم. ما تمام تلاش‌مان را کردیم که من و وزیر جان کری به ملاقات ادامه دهیم. ما نه یک سند دو صفحه‌ای بلکه به توافقی ۱۵۰ صفحه‌ای دست یافتیم. این توافق بر پایه بی اعتمادی شکل گرفته است، به همین خاطر ۱۵۰ صفحه است. اگر اینطور نبود، ما می‌توانستیم به راحتی بگوییم که ایران سلاح هسته‌ای نمی‌سازد و قال قضیه را بکنیم. ما چنین کاری نکردیم. ما تک تک جزئیات درباره چگونگی نساختن سلاح هسته‌ای و چگونگی برداشته شدن تحریم‌های آمریکا را بررسی کردیم. من می‌توانم این را با قطعیت بگویم؛ چراکه می‌دانم برای نگارش تک تک کلمات این توافق، چه سختی‌هایی کشیده شده است.

وزیر امور خارجه کشورمان در پاسخ به این‌که آیا جمهوری اسلامی منتظر کنار رفتن دونالد ترامپ است؟ گفت: هر کسی که عقل سلیم داشته باشد، سیاست خارجه‌اش را بر محور اتفاقاتی که نمی‌تواند کنترل کند، بنا نمی‌کند. نه، ما منتظر برکنار شدن دونالد ترامپ نیستیم. ما نمی‌دانیم که در سال ۲۰۲۰ چه اتفاقی رخ خواهد داد. بیش از پنجاه درصد احتمال دارد که دونالد ترامپ در راس کار بماند، پس ما احتمالا باید برای شش سال دیگر با او سر و کله بزنیم. ما با سایر کشورها براساس سیاست‌های بومی‌شان تعامل نمی‌کنیم. ما با سایر کشورها همانند بازیکنی واحد در روابط بین‌الملل تعامل می‌کنیم. ما باید با هر کشور به صورت بازیکنی واحد تعامل کنیم نه به عنوان بازیکنی که در سایر کشورها ریشه دوانده است.

ظریف در پاسخ به سوال مجری در خصوص این‌که پس از کنار رفتن دونالد ترامپ، روابط ایران و آمریکا همانند قبل نخواهد شد؟ تصریح کرد: این مشکل ما نیست؛ چراکه ما تعهدات خود را اجرا کرده‌ایم اما آمریکا از توافق خارج شده است. طبق قانون، هیچکس نمی‌تواند از ثمره بی‌قانونی بهره ببرد. این یک اصل بنیادی در قانون است. هیچکس از تخطی از قوانین سود نمی‌برد. آمریکا، کشوری با قوانین متعدد است. من باور دارم که ایالات متحده نمی‌خواهد برای خود رویه قضایی بسازد. گمان نمی‌کنم که ترامپ بخواهد رویه‌ای بسازد که قانون‌شکنی برای شخص مزایایی به همراه داشته باشد.

وی در پاسخ به این سوال که مقصد کشتی حامل نفت ایران کجا بوده است؟ گفت: ما اعلام کردیم که مقصد کشتی سوریه نبوده است. ما نمی‌توانیم به شما بگوییم که مقصد کشتی کجا بوده است؛ چراکه آمریکا با سیاست به صفر رساندن نفت ایران، نمی‌گذارد که ما به فروش نفت خود ادامه دهیم. آمریکا نمی‌گذارد که ما به طور شفاف به صادرات نفت خود بپردازیم.

ظریف در خصوص توقیف نفتکش حامل نفت ایران توسط انگلیس اظهار کرد: اتحادیه اروپا برخلاف آمریکا تحریم‌های را بر روی کشورهای ثالث اعمال نمی‌کند. تنها آمریکاست که چنین کاری می‌کند. اتحادیه اروپا مخالف چنین کاری است. پس انگلیس در موقعیتی نبوده که کشتی حامل نفت ما رو توقیف کند. کشتی از آن ما نبوده، تنها نفت ما را حمل می‌کرده و مقصدش نیز سوریه نبوده است. اهمیتی ندارد که مقصد کشتی کجا بوده است. این مسئله ارتباطی به کسی ندارد. ما در حال ارسال نفت بوده‌ایم. تحریمی علیه نفت ایران وجود نداشت. سازمان ملل تحریمی علیه نفت ایران وضع نکرده بود. هیچکس حق ضبط آن کشتی را نداشته است. این به زبان ساده، دزدی دریایی بوده است.

وی در پاسخ به سوال دیگری درمورد امنیت تردد نفتکش‌ها تصریح کرد: آمریکا و شرکایش آب‌ها خلیج فارس را اشغال کرده‌اند. ما هم آنجا هستیم. آنجا مکان پرتراکم و خطرناکی است. آخرین بار این قدر شلوغ بوده است ناو ایالات متحده به یک فروند هواپیما با دویست و نود مسافر شلیک کرد. آن‌جا مکانی خطرناک است. به همین خاطر ما می‌خواهیم از تشدید تنش‌های خطرناک در این آب‌ها خودداری کنیم. ما نمی‌توانیم از دفاع از کشورمان دست بکشیم.

ظریف در پاسخ به این سوال که اگر سپاه پاسداران ایران چنان‌که اعلام کرده است می‌تواند تنگه هرمز را ببندد، وضعیت پس از چنین اقدامی چه خواهد بود؟ گفت: ما مطمئنا توانایی انجام دادن این کار را داریم اما نمی‌خواهیم که آن را انجام دهیم چراکه تنگه هرمز در خلیج فارس رگ حیاتی ما است. باید امن باشد و ما نقش بزرگی در تامین امنیت آن داریم. اما باید برای همه امن باشد.

وی در ادامه در پاسخ به این که آیا با توجه به این که برخی معتقدند سپاه پاسداران در یک خط جداگانه دموکراتیک قرار دارند، می‌توان آن را کنترل کرد یا نه؟ گفت: من کسی را در ایران کنترل نمی‌کنم. اما ایران یک سیستم پیچیده حکومتی دارد که هر کسی در آن نقشی دارد و ما قرار نیست کاری کنیم که امنیتمان را تضعیف کند.

وزیر امور خارجه ایران در توضیح نقش عربستان سعودی در منطقه، گفت: متاسفانه عربستان سعودی بر این باور است که می‌تواند امنیتش را خریداری کند، مانند کالایی برای آن هزینه کرده و آن را خریداری می‌کنند و می‌خواهند تا آخرین سرباز آمریکایی با مشکلاتشان بجنگند.

وی در ادامه در پاسخ به این که آیا [نظامیان] آمریکایی را به عنوان نیروی مزدور سعودی‌ها تلقی می‌کند؟ گفت: این جوری است که آن‌ها به موضوع نگاه می‎کنند. ما حضور آمریکا را دلیلی ترغیب کننده برای بی‌ثباتی بزرگ‌تر تلقی می‌کنیم. [حضور آمریکا] ایجاد بی‌ثباتی کرده، تنش‌ها را تشدید کرده و احساس غلطی از امنیت را برای مشتریانش ایجاد می‌کند که فکر می‌کنند می‌توانند از زیر بار کشتار بگریزند. متاسفانه واقعا این کار را با قتلی وحشیانه کرده‌اند. آن‌ها به طور روزانه از قتل غیرنظامیان بی‌گناه در یمن شانه خالی می‌کنند.

وزیر امور خارجه کشورمان در پاسخ به این که آیا با توجه به این موضوع که آن‌ها هدف تغییر حکومت در ایران را مخفی نگه نداشته‌ و آن را ابراز می‌کنند، ایران نیز به دنبال تغییر حکومت در عربستان هست یا نه؟ گفت: نه ما به دنبال این نیستیم. چرا که فکر می‌کنیم این مربوط به مردم عربستان سعودی است که درباره حکومتشان تصمیم بگیرند. و ما مطمئنا جایگزینی برای هیچ یک از حکومت‌های فعلی منطقه نداریم و به ما ارتباطی ندارد. این موضوعی است که تنها به مردم آن کشورها مربوط می‌شود. ما به دنبال تغییر حکومت در هیچ کشوری نیستیم.

وی همچنین اظهار کرد: ما قدرتی حاضر [در منطقه] هستیم. از بزرگی‌مان، جمعیتمان، منابع و جغرافیایمان خوشنود بوده و به دنبال قلمرو دیگران نیستیم و به منابع دیگران چشم نداریم. بنابراین اگر آن‌ها بخواهند به خوشی در کنارهمسایگانشان زندگی کنند، می‌توانند تا ابد سعادتمند زندگی کنند. مشکل این است که آن‌ها با همسایگانشان در صلح زندگی نمی‌کنند. اگر به دنبال فعالیت‌های بدخواهانه باشید می‌بینید که هر جا در منطقه مشکلی هست از جمله در لیبی و سودان رد پایی از عربستان سعودی و امارات متحده عربی دیده می‌شود و اثری از ایران نیست. اما مشکل همچنان باقیست. بنابراین باید به جای دیگری برای فعالیت‌های بدخواهانه توجه داشت.

ظریف درباره فعالیت جرد کوشنر در طرحی موسوم به طرح صلح فلسطین [معامله قرن] گفت: این طرح صلح نیست، طرح معامله است. او [ جرد کوشنر] می‌خواهد فلسطین را بخرد. من فکر نمی‌کنم که هدف نسل‌هایی از مردم قابل خرید باشد. من فکر نمی‌کنم که با پاک کردن صورت مسئله بتوان آن را حل کرد؛ می‌توان تظاهر کرد که حل می‌شود. مشکل فلسطین حقوق ملی مردم آن است. حق آن‌ها است که به سرزمین اجدادی‌شان بازگردند. حق آن‌ها است که حقوق بشر در موردشان رعایت شود.

وی افزود: این انتخاب مردم فلسطین است که اهمیت دارد. اگر از ما سوال شود که چه راهکاری داریم این است که یک رفراندوم برگزار شود. ما نمی‌خواهیم که مردم به دریا ریخته شوند. آن‌چه ما پیشنهاد می‌کنیم این است که رفرداندومی دموکراتیک با مشارکت شهروندان یهودی، مسلمان و مسیحی فلسطین برگزار شود تا برای آینده کشورشان رای بدهند. ما در جایگاه آن‌ها نمی‌نشینیم و به جای آن‌ها تصمیم نمی‌گیریم.

وزیر امور خارجه کشورمان در پایان این گفت‌وگو درباره این که چه پیامی برای مردم آمریکا دارد و اینکه مردم این کشور چه چیزی را تا به حال درباره ایران به اشتباه متوجه شده‌اند؟ اظهار کرد: فکر می‌کنم ایرانی‌ها درست مانند آمریکایی‌ها هستند. آن‌ها می‌خواهند با احترام و در صلح زندگی کنند و خواهان آینده‌ای بهتر برای فرزندانشان هستند. آن‌ها می‌خواهند مشارکت کنند اما سلطه و لگدمال شدن عزتشان را نخواهند پذیرفت.