دستاوردهای رای دادگاه لاهه برای ایران

دادگاه لاهه تحریم‌های اعمال ‌شده از سوی آمریکا در سه مورد را بد و نامناسب دانسته و خواهان این موضوع شده که به حقوق انسانی مردم ایران لطمه وارد نشود.

چند روز پیش دادگاه بین‌المللی لاهه در پی شکایتی که ایران به این دادگاه در مورد تحریم‌های اعمال‌شده از سوی آمریکا داشت، رای اولیه خود را به نفع کشورمان صادر کرد؛ اما همین اندازه که دادگاه لاهه با یک رسیدگی اجمالی به این دعوا به این نتیجه رسیده که باید قرار موقت صادر کند و موقتاً از آمریکا خواسته که آن قسمت از اقداماتی را که به حقوق انسانی مردم ایران لطمه می‌زند، متوقف کند و اقدامی در این رابطه انجام ندهد، موفقیت خوبی برای کشورمان است.

در رای اولیه دادگاه لاهه عنوان ‌شده که باید تحریم‌های دارویی و تجهیزات پزشکی، مواد غذایی و اقلام کشاورزی و قطعات و تجهیزات مربوط به تعمیر و سرویس هواپیما که هر سه با سلامت مردم ارتباط دارد، لغو شود و در نهایت هم تاکید شده که باید امکانات بانکی برای نقل ‌و انتقال هزینه‌های این‌گونه معاملات مهیا شود که این خود یک موفقیت برای ایران است.

دادگاه لاهه ضمن این که خود را دارای صلاحیت برای رسیدگی به شکایت ایران دانسته در اصل تحریم‌ها دخالت نکرده و به ‌نوعی وارد مسائل سیاسی نشده اما یک نکته را متذکر شده و آن این است که به بهانه‌های سیاسی نباید حقوق انسانی مردم زیر پا گذاشته شود که همین توجه دادگاه لاهه به این نکته یک موفقیت و یک دستاورد خوب برای کشورمان است.

در واقع این دادگاه تحریم‌های اعمال ‌شده از سوی آمریکا در سه مورد ذکر شده را بد و نامناسب دانسته و خواهان این موضوع شده که به حقوق انسانی مردم ایران لطمه وارد نشود.

در واقع کل این جریان و موضوع دو حسن دارد؛ اول این که برای کشورمان از جهت سیاسی خوب است و این موضوع که دولت در حال ترویج راه‌های متمدنانه و حقوقی و مبتنی بر عقلانیت در روابط بین‌الملل است، نکته بسیار مهمی است.

در واقع موفقیتی است از این لحاظ که ایران به یک دادگاه بین‌المللی مراجعه کرده و در قالب قراردادی که مربوط به سال‌ها پیش است، خواستار رسیدگی به تحریم‌های اعمال‌شده از سوی آمریکا شده است.

به ‌عبارت‌ دیگر موفقیت اصلی مراجعه ایران به دادگاه بین‌المللی لاهه است که می‌گوید ما برای حل مشکلات توسل به راه‌های مسالمت‌آمیز که مراجعه به دادگاه ازجمله آن‌هاست را ترجیح می‌دهیم.

دوم اینکه همین اندازه که شکایت ایران پذیرفته‌ شده، یک پیام خوب به دنیا است و به‌ خصوص این که به آمریکا می‌فهماند که اقداماتی که در مورد تحریم ایران انجام می‌دهد، در اذهان مردم جهان پسندیده نیست و اصلاً در شان یک دولت نیست.

اما در مورد این موضوع که نهایی شدن رای دادگاه لاهه چه تاثیری بر کمرنگ شدن تحریم‌های آمریکا علیه ایران دارد و بر اقتصاد کشورمان چه تاثیراتی خواهد داشت، باید بگویم که چنان چه دولت آمریکا به لغو عهدنامه مودت سال ۱۹۵۵ بین دو کشور استناد نکند و رای نهایی دادگاه به نفع ایران باشد، آن ‌وقت این رای برای آمریکا الزام‌آور خواهد بود و این‌یک امتیاز نسبی است که نصیب ایران شده است. ولی هدف نهایی ما نباید رای دادگاه لاهه باشد بلکه هدف نهایی باید این باشد که ما مانند سایر کشورهای دنیا به‌ جای شعار شیوه‌ای را اتخاذ کنیم که از حقوق کامل در عرصه جهانی برخوردار باشیم و منافع ملی ایران در تصمیم‌گیری‌ها دخیل باشد.

* کارشناس امور بین‌الملل