نوبخت: اطمینان می‌دهم که دیگر شوک و نوسان ارزی نداریم

محمد باقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه در رابطه با تغییر نرخ ارز از ٦١٥٠ به ۴۲۰۰ تومان گفت: «مردم بدانند درست است که بازار ارز مهم است و روی بسیاری از بخش‌ها اثر می‌گذارد، اما تمام شاخص‌های اقتصادی نیست و اکنون بر اساس اعلام بین‌المللی وضعیت مناسبی در اقتصاد برقرار است. پس بازار ارز را با سایر بازار ها و وضعیت اقتصادی یکی نکنیم.»

وی به عوامل بی ثباتی بازار ارز در مدت اخیر اشاره کرد و افزود: «بازار ارز مثل همه بازارها از دو سوی عرضه و تقاضا تشکیل می‌شود که عرضه ما از دو محل است، اول درآمد نفتی که حدود٥٠ میلیارد دلار است و بخش دیگر صادرات غیر نفتی که مثلا حدود ٤٧ میلیارد دلار است که در مجموع به بیش از ٩٠ میلیارد دلار می‌رسد.»

نوبخت ادامه داد: «در مقابل دو تقاضا داریم یکی واردات کالا و دیگری واردات خدمات. حدود ٥١ میلیارد دلار واردات کالا داریم که حداکثر واردات این بخش ٥٥ میلیارد دلار است. باید به این واردات، واردات خدمات اضافه شود که مسافران هم در این سرفصل قرار دارند. در نهایت واردات خدمات حدود ٢٥ میلیارد دلار است که جمع تقاضای ارز داخلی به مرز٨٠ میلیارد دلار به صورت متعارف می‌رسد.»

رئیس سازمان برنامه و بودجه با اشاره به این مطلب که عمدتا تراز بازرگانی ما مثبت است، افزود: «اغلب دچار نوسان ارزی نمی‌شویم و در مواردی و در برخی فصول این نوسان ایجاد می‌شود که قابل کنترل است.»

وی ادامه داد: «در نیمه دوم سال قبل اتفاق دیگری افتاد و تقاضای بیشتری به بازار آمد که بخشی به همان استدلال قبل یعنی تقاضای فصلی اختصاص داشت، اما رخداد دیگر به غیر از واردات بیشتری که برای خودرو انجام شد این بود که عده‌ای وارد بازار ارز شدند که نه برای واردات کالا لازم داشتند و نه خدمات. این افراد برای جابجایی ریال به دلار آمدند تا ارزش پولشان حفظ شود.»

رئیس سازمان برنامه و بودجه عنوان کرد: «در بازار به غیر از تقاضای واردات، تقاضای غیر واقعی داریم که به هر طریقی از سوی برخی افراد وجود دارد و ما اجازه نمی‌دهیم وقتی که هجوم غیرمتعارفی برای خرید دلار وجود دارد منابع ارزی را در اختیار قرار دهیم.»

سخنگوی دولت اظهار امیدواری کرد که بازار به تعادل برسد

اگر دیشب تصمیم خود را اعلام نمی کردیم، شاید دلار گران‌تر می‌شد

بر اساس گفته رئیس سازمان برنامه و بودجه بعد از اینکه بانک مرکزی در اواخر سال گذشته برخی سیاست‌ها از جمله انتشار اوراق ۲۰ درصد و یا پیش فروش سکه را برای کنترل بازار ارز اجرایی کرد و ثبات نسبی برقرار شد، در نهایت بعد از تعطیلات نوروز مشخص شد که این سیاست‌ها به دلایلی باید اصلاح شود و دیگر از کارایی بالایی برخوردار نیست. بر این اساس در شرایطی که بازار آشفته است و قیمت‌ها در حال بالا رفتن، نمی‌توانستیم بیش از این صبر کنیم. اگر دیشب تصمیم خود را برای دلار اعلام نمی‌کردیم، شاید امروز قیمت‌ها بالاتر از این بود و در نهایت مجبور می‌شدیم سیاست‌های دیگری اجرا کنیم.

نوبخت به تغییرات قیمت دلار ۴۲۰۰ تومانی اشاره داشت و گفت: «چرا نمی‌شود این قیمت پایین بیاید؟ این نرخ قابلیت تغییر دارد چرا که نظام ارزی شناور مدیریت شده است و بر اساس بازار حرکت خواهد کرد و حتی می‌توان آن را رها کرد تا جریان بازار آن را مشخص کند. اما اطمینان می‌دهم که دیگر شوک و نوسان ارزی نداریم.»

وی افزود: «انتظار دولت این است که از بین دو هدف تعیین شده ایجاد اشتغال و افزایش تولید در بودجه بتواند به اهداف خود دست پیدا کند.»

نوبخت ادامه داد: «دولت باید پیش‌بینی واقع بینانه‌ای از میزان منابع و مصارف در لایحه داشته باشد تا بتواند آن را محقق کند.»

وی تصریح کرد: «در بودجه سال گذشته ٢٦ هزار میلیارد تومان از سوی مجلس اضافه شد که تنها امید ایجاد کرد و این رقم وجود نداشت و محقق هم نشد.»

رئیس سازمان برنامه و بودجه خاطر نشان کرد: «بودجه سال ٩٦ نسبت به سال ماقبل آن حدود ١٣ درصد رشد داشت البته این رقم از سوی مرکز آمار ٨.٢ درصد اعلام شد که ٥ درصد دیگر از نظر بودجه به قیمت ثابت اقتصادی منابع و مصارف اضافه شد.»

وی با اشاره به میزان رشد اقتصادی در سال گذشته گفت‌: «میزان رشد اقتصادی با نفت ٤.٤ درصد و بدون نفت ٤.٧ درصد رشد داشته است‌.»

وی ادامه داد: «میزان درآمدهای ما از مجموع مالیات و گمرک ١١٥ هزار و ٦٠٠ میلیارد تومان بود که نسبت به آنچه در مجلس به تصویب رسید ٧ درصد کمتر بود‌.»

وی گفت: «۹۲.۳ درصد بودجه سال قبل، تحقق یافته است.»

نوبخت با اشاره به این مطلب که صندوق بین‌المللی پول در نهم فروردین ماه امسال اعلام کرد که ۴۰ شاخص اقتصادی ایران را در هفت بخش از سال ۹۴ تا ۱۴۰۱ ارائه کرده است، گفت: «رشد اقتصادی ٤.٣ درصد اعلام شده است.»

سخنگوی دولت ادامه داد: «عملکرد درآمدها در سال ۹۶ به نحوی بوده که ۱۶۷.۵ هزار میلیارد تومان درآمد داشتیم که نسبت به لایحه افزایش داشته است. در حوزه واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای و انتشار اوراق بوده است که در واقع یک نوع تامین مالی است که باید سال ۹۷ و سال‌های بعد آن را بپردازیم و سود آن را نیز لحاظ کنیم.»

نوبخت افزود: «عملکرد درآمدهای مالیاتی و گمرک در سال گذشته ۱۱۵ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان بود که در مقایسه با ۱۱۲ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان دو واحد رشد داشته است که از محل مالیات‌ها بوده است.»

بازار ارز کل اقتصاد را تحت الشعاع قرار نمی‌دهد

وی با اشاره به نرخ بیکاری دوازده ماهه سال ۹۶ تصریح کرد: «بر این اساس نرخ بیکاری سال ۹۶ به ۱۲.۱ درصد رسیده است، در حالیکه نرخ بیکاری ۱۲.۳ درصد در سال ۹۵ بوده است.»

سخنگوی دولت ادامه داد: «درست است که بازار ارز بازاری بسیار مهم است، ولی کل اقتصاد را تحت الشعاع قرار نمی‌دهد؛ چراکه علیرغم نوسانات اخیر، شاخص‌های اقتصادی در وضعیت مناسبی قرار دارد. البته آنچه که رخ داد قابل دفاع نیست.»

نوبخت در مورد تحولات اخیر نرخ ارز گفت: «برای تحلیل این نوسانات باید عوامل آن را شناسایی کنیم. در بازار ارز با دو نیروی عرضه و تقاضا رو به رو هستیم.»

سخنگوی دولت ادامه داد: «در سمت عرضه ارز دو منبع تامین داریم. یکی در آمدهای نفتی ما است که تقریبا۵۰ میلیارد دلار است و دیگر صادرات غیر نفتی است که برای سال ۹۶ و یازده ماه آخر سال ۴۶ میلیارد دلار است که در مجموع تقریبا رقم ۹۶ میلیارد دلار است.»

وی در توضیح سمت تقاضا گفت: «یکی از عوامل تقاضا برای کالاها است که براساس آمار تقریبا ۵۱ میلیارد دلار است و عامل دیگر تقاضا برای خدمات مانند مسافرت است که تقریبا ۲۰میلیارد دلار است که این رقم در مجموع ۷۵ تا ۸۰ میلیارد دلار است. با در نظر گرفتن تراز بازرگانی مثبت توانستیم نوسانات کوتاه مدت را کنترل کنیم.»

سخنگوی دولت افزود: «متاسفانه از نیمه دوم سال ۹۶ یک تقاضای نامتعارف به بازار تحمیل شد که بخشی از آن در قالب تقاضای آخر سال میلادی قابل توضیح است اما بخش اعظم آن ورود افرادی است در صدد تبدیل پس انداز خود به دلار برای حفظ ارزش آن هستند.»

نوبخت ادامه داد: «برخی‌ها معتقد هستند کاهش سود بانکی به ۱۵ درصد و کاهش بازده آن باعث انتقال نقدینگی به بازار ارز بوده است که بانک مرکزی برای کنترل آن اقداماتی را انجام داد.»

سخنگوی دولت ادامه داد: «انتشار اوراق سپرده ریال با نرخ ۲۰ درصد که توانست تقریبا ۲۰۰هزار میلیارد تومان را جذب کند و نیز پیش فروش ارز مبتنی بر اوراق سپرده ارز برای ۶ ماه و سود ۴ درصدی در زمان سررسید و تعویض ریال با طلا بخش دیگر از این اقدامات بانک مرکزی بود.»

وی در تاثیر خروج سرمایه بر تقاضای ارز گفت: «مباحث داخلی و خارجی باعث شده عده ‌ای تصمیم به انتقال دارایی‌هایشان به خارج از کشور و تقاضای ارز گرفته اند که در افزایش نرخ ارز تاثیر گذار بوده است.»

نوبخت در مورد تصمیم اخیر دولت برای عرضه ارز گفت: «این تصمیم مبتنی بر ایجاد توازن در سمت تقاضا و عرضه است. با توجه به اینکه ارز نفتی مستقیما وارد خزانه می‌شود برای ارز صادرات باید در سامانه رسمی ثبت شود تا منابع ارزی در اقتصاد ملی نمود داشته باشد.»

سخنگوی دولت ادامه داد: «واردات از طریق ثبت سفارش و با نرخ جدید۴۲۰۰ دیگر کسی نمی تواند ادعای واردات کالا با نرخ بالاتر مطرح کند.»

واردکنندگان مجاز و مسافران نگران ارز تک نرخی نباشند

وی افزود: «این تصمیم می‌تواند در کنترل تقاضای ارز برای خرید آپارتمان در کشورهای همسایه هم موثر باشد و دولت نمی‌تواند خزانه را تمام آحاد جامعه در آن سهیم هستند خالی کند و نیز هر وارداتی غیر از این روند در مصداق قاچاق خواهد بود.»

وی یادآور شد: «طی بحران بانکی سال ۲۰۰۸ پولی و بانکی آمریکا که از اقتصادهای لیبرال است دولت با ورود توانست آن را کنترل کند.»

سخنگوی دولت ادامه داد: «البته این سیاست به دنبال سهمیه بندی و کوپنی کردن نیست بلکه کنترل تقاضای غیر واقعی است تا بانک مرکزی و خزانه بتواند بازار و نیروهای عرضه و تقاضا را کنترل کند.»

نوبخت افزود: «این سیاست جای نگرانی برای واردکنندگان مجاز و مسافرانی که مستنداتی ارایه می کنند، ندارد و در راستای انضباط مالی و مبارزه با قاچاق کالا است. همچنین این سیاست در راستای مبارزه با پولشویی است که مورد تأیید جامعه بین‌المللی است.»

وی در خصوص این سوال که قرار است سه دهک از یارانه بگیران حذف شوند، گفت:‌ «سه دهکی که عنوان می‌کنیم حدود ۲۴ میلیون نفر می‌شود و این در شرایط کنونی امکانپذیر نیست.»

نوبخت در مورد مبنای تعیین مبلغ ۴۲۰۰ تومان گفت: «در ستاد مشترک اقتصاد قیمت‌هایی نظیر ۳۹۰۰-۳۹۵۰ تا ۴۶۰۰ مطرح بود اما محاسباتی که انجام گرفت رقم ۴۲۰۰ رقم مطلوبی بود و یک معیار برای تک نرخی کردن ارز است.»

وی در خصوص جایگزینی یور به جای دلار گفت: «بحث‌هایی در این زمینه صورت گرفته و حتی رئیس کل بانک مرکزی خدمت مقام معظم رهبری رسیده‌اند و ایشان را برای جایگزینی یورو متقاعد کرده است زیرا دلار باید در اتاق پایاپای نیویورک بررسی شود اما فعلا در مورد یورو این طور نیست و تمهیداتی مقدماتی برای این امر در نظر گرفته شده است.»

سخنگوی دولت در خصوص صحبت‌های حسام‌الدین آشنا و برخی از مشاوران رئیس‌جمهوری در مورد بازار ارز گفت: «ایشان باید مسائلی را که مطرح کرده‌اند خود توضیح دهند اما برخی می‌خواهند دولت را ناکارآمد جلوه دهند در حالی که تنها ۵ یا ۶ ماه از کار دولت گذشته بود طرح سه سوال از رئیس‌جمهوری در مجلس مطرح شد و سه وزیر دولت همزمان با هم استیضاح شدند و این بسیار غیرمعمولی است و نشان می دهد که ما در شرایط خوبی قرار نداریم.»

وی خاطرنشان کرد: «تصمیمات دولت تصمیماتی فردی نیست و تورم ما را باد پایین نیاورده است رشد اقتصادی کشور بنا به گزارش صندوق بین‌المللی پول مثبت بوده و بخش سرمایه‌گذاری را تقویت کرده‌ایم. سال گذشته طرح‌های عمرانی کشور رشد داشته است بله این را قبول داریم که بازار ارز از کنترل خارج شد اما با اطمینان عرض می‌کنم بازار عرض را کنترل می‌کنیم و همانطور که می‌دانید سیاست هایی فراتر از دولت در بازار ارز نقش دارد و مباحث بین‌المللی نیز در این زمینه موثر است.»

برخی‌ از فضای به وجود آمده برای تسویه حساب‌های سیاسی خود استفاده می‌کنند

نوبخت گفت: «همانطور که می‌دانید در مورد وزارت امور خارجه تنها وزارت امورخارجه تصمیم‌گیری نمی‌کند و بخش‌های مختلف در این زمینه صحبت می‌کنند. ما باید کمک کنیم تا تیم اقتصادی دولت که متشکل از افراد دانشگاهی و باتجربه است و حداقل بنده که کوچکترین آنها هستم حدود ۳۰ سال در بحث برنامه و بودجه کار کرده ام و در بحث توسعه کتابی ۸۰۰ صفحه ای نوشته ام.»

وی ادامه داد: «البته برخی‌ نیز از فضای به وجود آمده برای تسویه حساب‌های سیاسی خود استفاده می‌کنند اما ما حرفهایی که از جهت دلسوزی گفته می شود نیز گوش می دهیم اعضای دولت همه به ملت تعهد داده اند و همانطور که می بینید برخی از همکاران دولت یازدهم در دولت دوازدهم کار نمی کنند اما باید بدانید که وقت کار است و باید دولت تمرکز خود را بیشتر به کارها منعطف کند.»

سخنگوی دولت درخصوص برخی از علل افزایش نرخ ارز افزود: «همانطور که مطلع هستید بانک مرکزی از اواخر سال گذشته گواهی‌های سپرده‌ای را به نرخ ۲۰ درصد ارائه کرد تا از التهابات بازار ارز بکاهد اما بعد از تعطیلات نیز با آشفته بازاری که بوجود آمد اعداد بی ربطی در نرخ ارز به وجود آمد و امیدواریم اگر دوباره روند بازار عادی شود نرخ ارز شناور باشد و اگر هم نوساناتی باشد نوساناتی جزئی در نرخ ارز داشته باشیم.»

حرف دولت را یا باید از زبان سخنگوی دولت یا از زبان شخص رئیس جمهوری و یا معاون اول ایشان بشنوید

نوبخت در خصوص برخی تعارضات در دولت گفت:‌ «همه ما که فتوکپی یک سند نیستیم، نظرها مختلف است و همه نظرهای دولت با اجماع نظر و یا اتفاق نظر مطرح می‌شود اما حرف دولت را یا باید از زبان سخنگوی دولت یا از زبان شخص رئیس جمهوری و یا معاون اول ایشان بشنوید. اما اگر هر کدام از مشاوران نظری را اعلام کند نظر شخصی اوست.»

وی در خصوص سپرده گذاری ارزی گفت:‌ «این اطمینان را می‌دهیم که کسانی که سپرده‌گذاری ارزی می‌کنند در سررسید آن معادل پول خود ارز دریافت کنند بله برخی از سیاستها در گذشته بود که وقتی سررسید سپرده ارزی می رسید در مقابل آن ریال به افراد می دادند و این باعث ضرر کردن آنها می شد.»