سفر ناگهانی بن علوی به تهران با پیامی احتمالی از واشنگتن

سمیرا امیر چخماقی_ یوسف بن علوی قرار است فردا در ساختمان وزارت امور خارجه کشورمان با محمدجواد ظریف دیدار کند. او امروز نیز با علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی گفت‌وگو می‌کند.

عمان به طور سنتی منتقل‌کننده پیام‌هایی بین تهران و واشنگتن شناخته می‌شود و پیش از این نیز سفرهای ناگهانی وزیر امور خارجه عمان به ایران حامل پیام‌هایی از سوی غرب و آمریکا بوده است. سفر بن علوی به تهران این بار در روزهایی انجام می‌شود که آینده برجام بیش از هر زمان دیگری در هاله‌ای از ابهام فرو رفته است.

هر چند که حمید بعیدی‌نژاد، سفیر ایران در انگلیس، به عنوان یکی از اعضای تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایران با ۱+۵ بر این باور است که ذکر جمله پایانی «تمامی اعضاء پایبندی مستمر خود به تعهدات برجامی را مورد توجه قرار داده و بر ضرورت حصول اطمینان از اجرای موثر آن در تمامی بخش‌های مربوطه با حسن نیت و در فضایی سازنده تاکید نمودند.» در جمع بندی پایانی یازدهمین کمیسیون مشترک برجام که روز گذشته با حضور آمریکا در وین برگزار شد، حاکی از آن است که تا چه حد هنوز برجام قوی است، اما تغییر وزیر امور خارجه آمریکا و انتخاب مایک پمپئو به جای رکس تیلرسون با رویکرد کاملا ضد ایرانی و ضد برجام آینده را مبهم می‌کند.

عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه و مذاکره‌کننده ارشد کشومان که مذاکرات دیروز را در کنار هلگا اشمید، معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هدایت می‌کرد در حاشیه نشست کمیسیون مشترک برجام با برایان هوک، نماینده آمریکا دیدار کرد. عراقچی درباره این دیدار گفت: «با هیات آمریکایی صرفا در خصوص اجرای برجام و نقض تعهدات آنها در برجام صحبت کریدم. مثل همیشه در حاشیه جلسات کمیسیون مشترک برجام این بار هم در خصوص مواردی که از دید ما نقض تعهدات یا تاخیر در اجرای تعهدات آنهاست به خصوص در حوزه مجوزهای خرید هواپیما تذکر دادیم و بحث مبسوطی در این باره داشتیم.»

معاون وزیر امور خارجه گفت: «همین‌طور با هیات آمریکایی به طور مختصر درخصوص زندانیان ایرانی که در آمریکا هستند، بحث داشتیم . ما همیشه از این فرصت استفاده کرده‌ایم و به دلیل ابعاد انسانی موضوع، درباره کسانی که به درخواست آمریکا در کشورهای دیگر یا در داخل خاک آمریکا دستگیر شده‌اند، صبحت می کنیم و این مساله را به لحاظ انسانی مطرح و پیگیری می کنیم.»

از سوی دیگر شب گذشته خبرگزاری رویترز اعلام کرد که بنا به سندی محرمانه آلمان، بریتانیا و فرانسه پیشنهاد داده‌اند که اتحادیه اروپا برای فعالیت‌های موشکی و نقش ایران در سوریه تحریم‌هایی را وضع کند.

گفته می‌شود که این تحریم‌های تازه اروپا برای راضی کردن دونالد ترامپ آمریکایی برای حفظ برجام است. دونالد ترامپ به هم‌پیمانان اروپایی خود تا ۱۲ می (۲۲ اردیبهشت) زمان داده است تا نواقص برجام از دید او تغییر کند و تهدید کرده است که در غیراین صورت از برجام خارج خواهد شد.

رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه برکنارشده آمریکا، از زمان اعلام این تهدید از سوی ترامپ در حال رایزنی با متحدان اروپایی بود تا راه حلی برای عبور از این بحران به دست آورد. او از جمله مقامات آمریکایی بود که باور داشت برای حفظ اتحاد با اروپا هم که شده است آمریکا باید در برجام بماند و این دقیقا نقطه مخالف نگاه رئیس سابق سیا و جانشین تیلرسون در دستگاه دیپلماسی این کشور است که خروج از برجام را بهترین گزینه می داند.

مایک پمپئو در صورت به دست آوردن اعتماد سنا پیش از مهلت تعیین‌شده ترامپ وزارت امور خارجه آمریکا را به دست خواهد گرفت.

با چنین رویکردی حضور ناگهانی وزیر امور خارجه عمان در ایران را نمی‌توان نادیده گرفت و باید دید که بن علوی این بار حامل چه پیامی برای ایران است؟ وزیر امور خارجه و دیگر مقامات ایران تأکید کرده‌اند که هیچ راهی برای مذاکره مجدد درباره برجام وجود ندارد و این آمریکاست که باید تعیین کند در مسیر دیپلماسی باقی خواهد ماند یا راه دیگری را در نظر دارد.