ناکارآمدی و انفعال نهادهای بین‌المللی در حفظ صلح و امنیت جهان
غضنفرآبادی: دیوان لاهه به دلیل فشارهای خارجی دستور موقت را صادر نکرد/ کشورهای اسلامی از ظرفیت‌های سیاسی و اقتصادی بهره ببرند
تهران (پانا) - از آنجایی که رژیم صهیونیستی در جریان عملیات نظامی خود در نوار غزه، کنوانسیون منع نسل‌کشی مورخ ۱۹۴۸ را نقض کرده است، آفریقای جنوبی در روز ۲۹ دسامبر شکایتی علیه اسرائیل در دیوان دادگستری بین‌المللی مطرح کرد.
دیوان دادگستری بین‌المللی روز جمعه رای خود را درخصوص «اقدامات اضطراری و موقت» برای تعلیق فعالیت‌های نظامی رژیم صهیونیستی در غزه اعلام کرد. این دادگاه در این حکم صلاحیت خود را برای رسیدگی به این پرونده تایید کرد و از رژیم صهیونیستی خواست برای جلوگیری از نسل‌کشی اقدام کند.
این دیوان هنوز درباره محور اصلی پرونده شکایت آفریقای جنوبی - اینکه در نوار غزه نسل‌کشی اتفاق افتاده است - رای نداده است.
وزارت خارجه آمریکا در ارتباط با پرونده شکایت آفریقای جنوبی از رژیم صهیونیستی به خاطر نسل‌کشی در غزه ادعا کرد اتهام نسل‌کشی علیه این رژیم «بی پایه و اساس» است.
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در بیانیه ای در راستای حمایت از رژیم صهیونیستی و با نادیده گرفتن جنایات گسترده این رژیم علیه مردم غزه ادعا کرد: «ما همچنان معتقدیم که اتهامات نسل کشی بی‌پایه و اساس هستند و متذکر می‌شویم که دادگاه در حکمش یافته‌ای درباره نسل‌کشی نداشته یا درخواست آتش‌بس نکرده است و اینکه خواستار آزادی فوری و بی قید و شرط همه گروگان‌ها (اسرای صهیونیست) در اختیار حماس شده است.»
پیش از این سیریل رامافوسا، رئیس‌جمهوری آفریقای جنوبی گفته بود که کشورش برای تحقیق درباره جنایات جنگی رژیم صهیونیستی در غزه به دادگاه دادگستری بین‌المللی مراجعه کرده است.
رامافوسا گفته بود، آفریقای جنوبی معتقد است که رژیم صهیونیستی در غزه مرتکب جنایات جنگی و نسل‌کشی می‌شود، جایی که هزاران فلسطینی به شهادت رسیده و بیمارستان‌ها و زیرساخت‌های عمومی ویران شده‌اند.
باید در نظر داشت که دیوان بین‌المللی دادگستری فقط قدرت صدور نظرات مشورتی دارد و در حالی که احکام آن از نظر تئوری الزام آور قانونی است، اما اجرای آن در توان دادگاه نیست. با این حال، فشار سیاسی بیشتری بر رژیم صهیونیستی وارد می‌شود تا برای آتش‌بس تلاش کند و هم‌چنین فشار بیشتری بر متحدان بین‌المللی این رژیم وارد می‌کند تا راه‌حلی را در پشت صحنه برای تضمین رسیدن کمک‌های بشردوستانه پیدا کنند.
دیوان لاهه دستور موقتی برای آتش‌بس صادر نکرد و تکلیفی به اسرائیل تحمیل نشد
محمدعلی بهمنی قاجار، حقوقدان امور بین‌الملل در گفت‌وگو با پانا در خصوص شکایت آفریقای جنوبی از رژیم صهیونیستی در لاهه، اظهار کرد: «دیوان صلاحیت خود را پذیرفته و این اتفاق خاصی نیست و قابل پیش‌بینی بود. کشورهایی که عضو کنوانسیون منع نسل‌کشی هستند، می‌توانند از یکدیگر به اتهام نسل‌کشی شکایت کنند و دیوان نیز صلاحیت دارد که رسیدگی کند؛ چون دیوان، نهاد ناظر بر اساس همان کنوانسیون است.»
وی افزود: «آن چیزی که مهم است این است که دیوان دستور موقتی برای آتش‌بس صادر نکرده است و تکلیفی به اسرائیل تحمیل نکرده است. صرفاً گفته اقداماتی برای جلوگیری از نسل‌کشی انجام دهد. در ادامه رسیدگی باید ببینیم وضعیت به کجا خواهد رسید. در مجموع باید با احتیاط باید درباره دستاوردهای این رأی بحث شود.»
عضو کمیسیون امور بین‌الملل کانون وکلای دادگستری بیان کرد: «نظم حقوقی حاکم بر جهان امروز نظم برآمده از منشور ملل متحد و پس از جنگ جهانی دوم است. این نظم یک منطق رئالیستی دارد و منطق رئالیستی آن بر اساس قدرت است. پس از جنگ جهانی اول و تشکیل جامعه ملل، کشورها حدود صد سال پیش یک نگاه ایده‌آلیستی به دنیا داشتند که می‌توانند با مشارکت، دیپلماسی و تاکید بر صلح و امنیت عمومی و خلع سلاح، یک صلح جهانی ایجاد کنند. به همین دلیل تمام کشورهای عضو جامعه ملل حق وتو دارند. اما این ساز و کار ایده‌آلیستی در عمل ناکام می‌ماند و به همین دلیل جامعه ملل فروپاشیده می‌شود و جنگ جهانی دوم رخ می‌دهد.»
دلخوش کردن به صرف حقوق بین‌الملل، راهکاری نخواهد داشت
بهمنی قاجار ادامه داد: «باتجربه‌ای که از این اتفاق کسب شد، در منشور ملل متحد برای ۵ کشور مخصوص حق وتو گذاشتند به دلیل اینکه فکر کردند اگر این ۵ کشور همکاری نکنند، نظم عمومی برقرار نمی‌شود بنابراین حق وتو را که گذاشتند. در عمل تحقق یک سیاست جهانی در گرو توافق همین ۵ کشور است به عبارت دیگر تا این ۵ کشور در موضوعی متحد نباشند، هیچ قاعده‌ای در حقوق بین‌الملل در سطح کلان جهانی اجرا نمی‌شود.»
وی خاطرنشان کرد: «درست است که مکانیزم‌های جایگزینی مانند قطعنامه اتحاد برای صلح داریم که اگر شورای امنیت نتوانست، مجمع عمومی می‌تواند از این مکانیزم قطعنامه اتحاد برای صلح استفاده کند اما آنچه که در عمل هست، استفاده از قطعنامه اتحاد برای صلح بسیار نادر بوده است. بنابراین اگر شورای امنیت قصد دخالت داشته باشد، باید ۵ کشور عضو دائم از جمله آمریکا، بریتانیا، فرانسه، چین و روسیه حمایت کنند. متاسفانه شاهد هستیم که آمریکا همیشه درباره اسرائیل وتو کرده است.»
این کارشناس مسائل بین‌الملل بیان کرد: «احتمالا جنایت علیه بشریت و جنایت جنگی محرز باشد اما بازوی اجرایی، شورای امنیت است و قطعاً آمریکا وتو خواهد کرد و مانع از اجرا خواهد شد. کشورهای جهان اسلام نیز باید یک بلوک قدرتمند با همکاری یکدیگر ایجاد کنند؛ در عمل باید قوی شد و از ظرفیت‌های سیاسی و اقتصادی بهره برد در غیر این صورت دلخوش کردن به صرف حقوق بین‌الملل، راهکاری نخواهد داشت.»
حق ظالمانه وتو باید حذف شود
موسی غضنفرآبادی، رئیس کمیسیون حقوقی قضایی مجلس شورای اسلامی نیز در گفت‌وگو با پانا در این خصوص گفت: «متاسفانه دیوان لاهه دستور موقت را صادر نکرد و این موضوع را به بررسی‌های بعدی واگذار کرد. فشارهایی که بر این دادگاه بود معلوم بود که به راهکار جدی منتهی نخواهد شد. با شرایط قانونی خود مواردی را مطرح کردند اما به نظر من باعث شرمساری است که چنین دادگاهی نمی‌تواند مقتدرانه تصمیم بگیرد.»
وی ضمن اشاره به ناکارآمدی سازمان‌های بین‌المللی برای حمایت از مردم بی‌گناه غزه، افزود: «مردم غزه زیر بمباران از بین رفته‌اند و این دادگاه اقدام موثری انجام نداد. حتی اگر قطعنامه اتحاد برای صلح نیز مطرح شود آمریکا وتو خواهد کرد. در مقابل چشمان مردم جهان، گرگ‌ها اجازه نمی‌دهند که مردم غزه به آرامش برسند. حق ظالمانه وتو باید حذف شود.»
ارسال دیدگاه