چرا عربستان به لبنان بازگشت

سعودی‌ها و دیگر کشورهای خلیج فارس به همراه مصر و اردن به این نتیجه رسیدند که نباید بیش از این لبنان را به عنوان پایگاه ایران در نظر بگیرند و رها کنند. با منزوی کردن ‌لبنان به خاطر روابطش با تهران تنها فرصت برای ایران فراهم شد تا اقتدار خود را در آنجا مستحکم کند. آمریکایی‌ها و فرانسوی‌ها هم به نتیجه مشابهی رسیده‌اند.

از سوی دیگر، بحران اقتصادی لبنان زمینه را برای سست‌شدن سیطره ایران و حزب الله هموار کرد. ایالات متحده، فرانسه، کشورهای عربی و همچنین سازمان‌های بین‌المللی همگی برای رسیدگی به یک فاجعه در حال ظهور، به لبنان شتافتند.

هنوز برای قضاوت زود است. اینکه آیا سعودی‌ها تمایل دارند از لیست‌های انتخاباتی مخالفان حزب الله در انتخابات ۱۵ می حمایت کنند یا نه هنوز مشخص نیست. هدف عربستان بازی با خط قدیمی ۸ مارس و ۱۴ مارس نیست بلکه می‌خواهد طیفی از نامزدها را حول ایده حفظ پیوندهای لبنان با جهان عمدتا سنی عرب و جلوگیری از تضعیف آن توسط حزب الله بسیج کند.

این اقدام عربستان می‌تواند بازیگران سیاسی مختلف را وارد گروه‌بندی‌های گسترده‌ای کند و پیرامون توافقی برای دو کردن حزب الله از تلاش‌هایش برای جدا کردن لبنان از حامیان عربش متحد سازد. حزب الله می‌تواند مجبور به پذیرش این موضوع شود که دولت‌های عربی باید در مورد لبنان اظهار نظر کنند.

این صف‌بندی‌ها حتی می‌تواند اکثریت مجلس آینده را تعیین کند. منطقی است که سنی‌هایی که روابط خوبی با حزب الله دارند در موضوعات ویژه منطقه‌ای با حزب الله هم نظر نباشند. این نیروهای سیاسی همچنین می‌توانند زمینه‌ای برای تعیین نخست‌وزیر آینده مورد قبول رهبران عرب و کابینه‌های آنها باشند.

به نظر می‌رسد موضع عربستان در قبال لبنان از زمان بازگشت سفرای کشورهای خلیج فارس به بیروت دستخوش دگرگونی شده است. در یازدهم آوریل، ولید بُخاری، سفیر عربستان، برای شخیصت‌های بزرگ لبنان و چند نماینده خارجی، از جمله سفرای ایالات متحده و فرانسه که در گذشته برای مشارکت دوباره پادشاهی در لبنان تلاش کرده بودند ضیافت افطاری ترتیب داد. در این افطار دو پیام عمومی و خصوصی وجود داشت. پیام عمومی این بود که سعودی‌های بازگشته‌اند و هنوز می‌توانند در میان لبنانی‌ها نفوذ قابل ملاحظه‌ای داشته باشند. حزب الله که در غیبت سعودی‌ها تلاش کرد جایگاه چیره‌ای در فضای سیاسی لبنان بیابد باید این پیام را به خوبی دریافت کرده باشد.

پیام خصوصی و ظریف‌تر متوجه جامعه سنی بود. بخاری با دعوت از همه نخست وزیران پیشین سنی به این نکته اشاره کرد که رابطه سعودی با جامعه همچنان قوی است، قوی‌تر از وقتی که نخست وزیر سابق، سعد الحریری، خود را به عنوان سخنگوی اصلی لبنان با ریاض معرفی کرده بود. این واقعیت که بخاری بعدها نماینده پارلمان، فواد مخزونی، مخالف حریری، را پذیرفت تنها بر این نکته تاکید می‌کند که اکنون رویکرد عربستان به جامعه سنی لبنان گسترده‌تر از گذشته است. عربستان احتمالا به همه سنی‌‌ها و وابستگان آن‌ها در لبنان حتی سنی‌های متحد در سوریه و سنی‌های حامی حزب الله نیز روی خوش نشان می‌دهد.

محدود کردن هژمونی ایران و مجبور کردن حزب الله به در نظر گرفتن منافع حامیان منطقه‌ای همتایان عمدتا سنی‌اش، نظامِ متعادل تری را ایجاد می‌کند. کشورهای عربی اذعان دارند که ایران را نمی‌توان از لبنان بیرون راند اما نمی‌شود که کشور از مدار کشورهای عربی نیز بیرون برود زیرا اکثریت مردم با این رویکرد مخالف هستند. با این حال، رقابت منطقه‌ای می‌تواند صحنه سیاسی داخلی را فلج کند مگر اینکه این رقابت پویا باشد و بتواند لبنان را به ثبات برساند.

*تحلیلگر

منبع: نورنیوز