بهشتی‌پور، کارشناس ارشد مسائل هسته‌ای در گفت‌وگو با پانا تشریح کرد؛
آیا غنی‌سازی اورانیوم باعث لغو تحریم‌ها می‌شود؟
بهشتی‌پور: اقدامات رادیکال موجب واکنش رادیکال می‌شود/ فضاسازی علیه ایران گسترده است، نباید بهانه دست طرف مقابل داد/ اقدام به غنی‌سازی طرف مقابل را به اقدامات رادیکال‌تر ترغیب می‌کند/ باید اهرم تحریم را بی‌خاصیت کرد/ ممکن است انزوایی که به خاطر برجام برای آمریکا شکل گرفته است، به هم بخورد
تهران (پانا) - یک کارشناس ارشد مسائل هسته‌ای و استاد روابط بین‌الملل دلایل، انگیزه‌ها، اندیشه‌ها و نتایج احتمالی اجرای قانون اقدام راهبردی مجلس یازدهم برای لغو تحریم‌ها از سوی دولت را تشریح کرد.
دولت تدبیر و امید روز گذشته اعلام کرد که «قانون اقدام راهبری مجلس یازدهم برای لغو تحریم‌ها» را به مرحله اجرا درآورده و به این ترتیب غنی‌سازی ۲۰ درصد اورانیوم را در سایت فردو آغاز کرده و در این ارتباط، ایران به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز نامه‌ای ارسال کرده است؛ کاظم غریب‌آبادی، سفیر و نماینده دائم کشورمان نزد سازمان‌های بین‌المللی در وین نیز شب گذشته اعلام کرد به دنبال ارائه اصلاحیه پرسشنامه اطلاعات طراحی سایت فردو به آژانس و حضور بازرسان در این سایت در صبح روز دوشنبه برای راستی‌آزمایی اطلاعات ارائه شده و برداشتن مهر و موم سیلندر حاوی اورانیوم ۴.۱ درصد، مدیرکل آژانس در گزارشی آغاز تولید اورانیوم تا غنای ۲۰ درصد را تایید کرده است. همزمان بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی هم شب گذشته اعلام کرد غنی‌سازی ۲۰ درصد در تاسیسات فردو آغاز شده و فقط در ۱۲ ساعت به سطح پایداری رسیده است.
محمدجواد ظریف، وزیر خارجه کشورمان نیز در حساب کاربری خود در توئیتر در این باره نوشت: «ما براساس مصوبه پارلمانمان، غنی‌سازی ۲۰ درصدی را از سر گرفتیم و به نحو مقتضی به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اطلاع‌رسانی شده است. اقدامات جبرانی ما در انطباق کامل با بند ۳۶ برجام است و بعد از سال‌ها عدم پایبندی چند عضو دیگر برجام اجرا شده است. تدابیر ما در صورت پایبندی همه به تعهداتشان به طور کامل بازگشت‌پذیر است». معاون سیاسی ظریف هم اما در گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دو سیما، شب گذشته اعلام کرد تعهدات را کاهش دادیم اما مسیر دیپلماسی باز است. عباس عراقچی با بیان اینکه اروپایی‌ها باید از ایران تشکر کنند و به اجرای قانون مجلس شورای اسلامی ایراد نگیرند، تاکید کرد ۲۰ درصد غنی‌سازی به معنای مرگ برجام نیست. اما محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی که از حامیان، تدوین‌کنندگان و طراحان ضربتی این طرح بوده است نیز به این اقدام واکنش نشان داد و در توئیتر نوشت: «آغاز غنی‌سازی ۲۰ درصد، جایگاه ایران قوی و مقتدر را در مواجهه با پیمان‌شکنان احیاء خواهد کرد و قانون‌شکنی را هزینه‌زا خواهد کرد. مهلت بدعهدی و وقت‌کشی سر آمده است؛ شکستن تحریم‌های ظالمانه با «تولید قدرت» و بی‌اثر کردن تحریم‌ها، دستور کار کشور است».
چرا دولت، زودتر از برنامه زمانی پیش‌بینی شده، اجرای قانون مجلس را شروع کرد؟
حسن بهشتی‌پور، کارشناس ارشد مسائل هسته‌ای با سابقه‌ای ۲۰ ساله در تحلیل مسائل هسته‌ای، استاد دانشگاه و تحلیلگر ارشد روابط بین‌الملل درباره صحبت‌های مقامات کشورمان و شروع اجرای این قانون و غنی‌سازی ۲۰ درصد در فردو؛ به پانا گفت: «طرح اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها ۱۲ آذر در مجلس تصویب شد و شورای نگهبان در همان روز این مصوبه را تبدیل به قانون کرد، اما ابلاغ این قانون ۱۸ آذرماه بود. در این قانون پیش‌بینی شده بود که ۶۰ روز به کشورهای اروپایی مهلت داده شود تا در این مدت زمان یعنی تا ۱۸ بهمن، اعلام کنند که آیا آنها بالاخره به تعهدات ۱۱گانه خود در قبال برجام، عمل خواهند کرد یا خیر. اگر تعهدات خود را اجرایی نکردند، دولت آن ۹ بند این قانون را اجرا کند. اما اکنون چرا دولت زودتر زمینه‌های این قانون را با غنی‌سازی ۲۰درصد در فردو شروع کرده است، برای من روشن نیست. شاید این امید وجود دارد که اقداماتی از این دست بتواند طرح مقابل را به تجدیدنظر وادار کند و به تعهداتشان برگردند و اگر آنها بازگشتند، ایران هم به تعهدات خود برمی‌گردد. در قانون هم همین پیش‌بینی شده است.»
این استاد دانشگاه ادامه داد: «مساله این است که اینگونه اقدامات رادیکال موجب واکنش رادیکال از طرف مقابل هم خواهد شد. من پیش‌بینی می‌کنم که طرف مقابل هم چنین اقدامی نخواهد کرد، اینکه به دلیل اقدام ایران، آنها هم به تعهدات برگردند. اگر می‌خواستند تعهداتشان را اجرا کند، خیلی پیش از این‌ها اجرا می‌کردند. تاکنون اتحادیه اروپا به این خاطر که تحت تحریم آمریکا قرار خواهد گرفت، به تعهداتش عمل نمی‌کرد. شرکت‌هایی که باید با ایران همکاری می‌کردند از ترس تحریم آمریکا، تعهدات را اجرایی نمی‌کنند. اگر جو بایدن در بهمن‌ماه به برجام برگردد، شرکت‌های اروپایی دیگر بهانه‌ای نخواهند داشت.»
روسیه و چین دچار مشکل می‌شوند
بهشتی‌پور اضافه کرد: «ای کاش ما اجازه می‌دادیم زمانی که بایدن به برجام بازمی‌گشت، رفتار اروپا را ابتدا ارزیابی می‌کردیم. اما این اقدام بهانه‌ای دست اسرائیلی‌ها خواهد بود تا فضاسازی و منفی‌بافی کنند. البته دروغ اسرائیل اینجاست که همه این فعالیت‌ها زیر نظر آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای در حال انجام است، چه در فردو، چه نطنز و چه اصفهان. تمامی اقدامات هسته‌ای ایران زیر نظر آژانس است و مادامی که زیر نظر آژانس است، هیچ نگرانی وجود ندارد. صحبت اسرائیلی‌ها درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران بهانه است. متاسفانه با توجه به اینکه فضاسازی رسانه‌ای علیه ایران بسیار گسترده است، این گونه بهانه‌ها موجب می‌شود حتی ایران با دوستان خود هم مانند روسیه و چین که با اتکا به برجام، در مقابل آمریکا ایستادند و مانع از این شدند که قطعنامه‌های تحریمی آمریکا علیه ایران برگردد یا همان تحریم تسلیحاتی ایران بخواهد تمدید شود، دچار مشکل شود.»
این پژوهشگر تاریخ فعالیت‌های هسته‌ای تاکید کرد: «به اعتقاد من تا زمانی که طرف مقابل از اهرم تحریم برخوردار است، از این اهرم علیه ایران استفاده خواهد کرد. مجلس واقعا اگر می‌خواهد در این زمینه راهگشا باشد باید این اهرم تحریم را از دست اروپا و آمریکا خارج کند. این کار هم مستلزم این است که اقتصادمان خودکفا شود و کمتر تحت تاثیر تحریم‌ها قرار گیرد. با اصلاحات اقتصادی که کشور نیاز دارد این کار شدنی است. مجلس می‌بایست توان خود را در این زمینه به کار می‌گرفت تا اصرار بر اجرای چنین قانونی که به اعتقاد من بهانه‌ای برای مخالفان خواهد بود و از آن سوءاستفاده خواهند کرد.»
وی گفت: «اگر پیش‌بینی این بود که اجرای این قانون موجب تجدیدنظر آنها می‌شد، مناسب بود اما متاسفانه پیش‌بینی اینگونه نیست. به اعتقاد من این اقدام کشورمان، طرف مقابل را به اقدامات رادیکال‌تر ترغیب می‌کند.»
چرا دولت تا ۶۰ روز مهلت قانونی صبر نکرد؟/ کره شمالی بمب هسته‌ای دارد اما تحریم‌ها علیه این کشور ادامه پیدا کرد
بهشتی‌پور ادامه داد: «من تعجب می‌کنم، دولت قانونا می‌توانست تا ۶۰ روز صبر کند. ۶۰ روز مهلتی است که در قانون بر آن تصریح شده است. واقعا اگر دولت مخالف بود می‌توانست حداقل این دو ماه را به طرف اروپایی مهلت بدهد. به اعتقاد من پشت این اقدام، اندیشه‌ای هست که معتقد است این کار برای ما بازدارندگی هسته‌ای ایجاد می‌کند، در حالیکه در اصل این قضیه، خیلی‌ها و از جمله بنده، شک دارم ذخایر اورانیوم حال هرچند درصد، اینکه تصور می‌شود این کار برای دشمن بازدارندگی به وجود می‌آورد و دشمن را به تجدیدنظر وادار می‌کند، اقدام درستی باشد. اگر چنین چیزی صادق بود، درباره کره شمالی که بمب هسته‌ای هم دارد عمل می‌کرد، برای کره شمالی این بازدارندگی عمل نکرد و تحریم‌ها علیه این کشور ادامه پیدا کرده است. امیدوارم من اشتباه کرده باشم اما صادقانه می‌گویم با همه روندهایی که در ۱۵ سال گذشته مطالعه کرده‌ام، بررسی کرده‌ام، فکر می‌کنم این جنبه بازدارندگی برای ما نخواهد داشت. آنچه موثر است خارج کردن اهرم تحریم از دست طرف مقابل است. ما باید اصلاحات اقتصادی انجام دهیم، نظام تولید در کشور را کارآمد کنیم، مشکلات اقتصادی را با اتکا به قدرت داخلی خودمان که قدرت کمی هم نیست، از سر راه برداریم. وقتی دشمن مشاهده کرد اهرم تحریم بی‌خاصیت شده است، آنجاست که مجبور می‌شود بیاید با ما مذاکره کند، امتیاز بدهد. در هر صورت بعید می‌دانم در شرایط فعلی، این ذخیره‌سازی موجب تجدیدنظر طرف مقابل شود.»
آیا بایدن فرمان لغو تحریم‌ها را امضا می‌کند؟
وی افزود: «آقای ظریف، وزیر خارجه با زبان دیپلماتیک اعلام کرده است که ما این مجموعه اقدامات را در قالب بند ۳۶ برجام انجام داده‌ایم، چون شما تعهدات خود را انجام ندادید، ما هم تعهدات خود را کاهش دادیم. اما اینکه آقای روحانی هر چند به نظر من تحلیل خیلی خوشبینانه‌ای داشتند، می‌گویند همانطور که دونالد ترامپ با یک امضا تعلیق تحریم‌ها را ملغی کرد، بایدن هم می‌تواند با یک امضا اجرای تحریم‌ها را به حالت تعلیق دربیاورد، حرف کاملا درست و در چارچوب اختیارات بایدن است. اما مساله این است که آیا جو بایدن، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا چنین اقدامی خواهد کرد یا خیر؟. اگر بایدن چنین فرمانی را اجرا کند، دست اروپایی‌ها هم باز خواهد شد و دیگر شرکت‌های اروپایی بهانه‌ای نخواهد داشت که ما از ترس تحریم‌های آمریکا، در ایران سرمایه‌گذاری نمی‌کنیم.»
حسن بهشتی‌پور در پایان تاکید کرد: «متاسفانه ما در تحلیل‌ها همیشه یک طرف ماجرا را توضیح می‌دهیم و آن آمریکا است. اما طرف دیگری هم وجود دارد. اینکه ما هم چه اقداماتی انجام می‌دهیم تاثیر دارد. در هر معامله‌ای دو طرف وجود دارد. در کل دنیا در معادلات بین‌المللی همیشه ما با دو طرف روبه‌رو هستیم یا حتی چند طرف؛ بنابراین عملکرد ایران هم تاثیرگذار است. اینکه ما هم چه تصمیمی می‌گیریم، چه اقدامی انجام می‌دهیم مهم است. اینجا فقط بایدن وجود ندارد که او چه تصمیمی خواهد گرفت. ما یک متغیر مستقل هستیم، ما یک متغیر وابسته نیستیم. دو طرف وجود دارد، یکی ایران، دیگری آمریکا؛ اینکه دو طرف چه کارهایی انجام می‌دهند، آینده را رقم خواهد زد. مسئولان ما همیشه آن طرف را می‌گویند و این طرف را بحث نمی‌کنند. ایران هم با قانونی که تصویب کرده و اقداماتی که انجام می‌دهد بر روی رفتار بایدن یا هر شخص دیگری هم که در آمریکا، رئیس‌جمهور باشد، حتی اتحادیه اروپا، یا حتی روسیه و چین، تاثیر خواهد داشت. شاید روسیه و چین هم به سمت آمریکا بروند. یعنی این انزوایی که در سایه اجرای برجام برای آمریکا شکل گرفته بود، متاسفانه این انزوا به هم خواهد خورد اگر بخواهیم این مسیر را ادامه دهیم.
ارسال دیدگاه