همتی: آمریکا گرفتار آنچه برای ما پیش بینی کرده، شده است

عبدالناصر همتی در جریان جلسه علنی امروز مجلس و بررسی شاخص‌های کلان اقتصادی بیان کرد: با توجه به تحریم‌های ظالمانه و غیرقانونی آمریکا ما شرایط ویژه‌ای را تجربه می‌کنیم؛ در سال ۹۷ شرایط خیلی سخت شد و در سال ۹۸ شرایط حتی از قبل نیز سخت‌تر شد و ما یکی از سخت ترین سال‌ها را با توجه به تحریم‌ها پشت سر گذاشتیم. در طول دو سال گذشته تحریم‌های بی‌سابقه و هوشمندانه‌ای بر ما تحمیل شد؛ چرا که آمریکا از همه ابزارهای خود استفاده کرد تا ما را از درآمدهای بین المللی محروم کند و هدف اصلی آن فروپاشی اقتصادی کشور و نابودی نظام اسلامی بود اما امروز ما دست برتر را در منطقه داشته و دولت آمریکا گرفتار آنچه برای ما پیش بینی کرده شده است.

وی در ادامه اظهار کرد: شاخص‌های اقتصادی از فشارهای سیاسی جدا نیست. در سال ۱۳۹۷ همه بر این باور بودند که ما با ابرتورم و نرخ‌های نجومی ارز روبه‌رو خواهیم شد، اما با تدبیر رهبری و ایستادگی مردم و تدابیر مسئولان این اتفاق نیفتاد. به خاطر تحریم‌ها و تاثیر آنها بر اقتصاد ما با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو شدیم. در سال ۱۳۹۰ صادرات نفتی ما ۱۰۷ میلیارد دلار بوده است، اما در سال ۱۳۹۸ صادرات نفتی ما کاهش چشم‌گیری داشته و به کمتر از ۲۰ درصد این رقم رسیده است. در سال ۱۳۹۰ واردات ما ۷۸ میلیارد دلار بود اما در سال گذشته ما تنها ۴۲ میلیارد دلار واردات داشتیم که این رقم هم می‌تواند یک تهدید باشد و هم یک فرصت محسوب شود.

رییس کل بانک مرکزی در ادامه تصریح کرد: در اواخر سال ۱۳۹۸ و قبل از شیوع ویروس کرونا آخرین آمار رشد اقتصادی بانک مرکزی مثبت بود که هر سه شاخصه ما با رشد مواجه شد. حوزه کشاورزی ۷.۸، صنعت ۷ و خدمات ۱.۲ شد که هر سه مثبت بودند. برهمین اساس بود که رهبری سال ۱۳۹۹ را سال «جهش تولید» اعلام کردند و به باور ما این جهش قابل تحقق است، اما شیوع ویروس کرونا بر روی فعالیت‌های خدماتی و صنعتی در دو ماه گذشته تاثیرگذار بوده است. از سویی دیگر به خاطر قطع ارتباط ما با سایر کشورهای همسایه به دنبال شیوع کرونا مشکلاتی در برگشت ارز داشتیم که فشار خود را در بازار ارز نشان داد و ان‌شاءالله به زودی مشکلات پیش آمده برطرف می‌شود. در ظرف دو ماه و نیم گذشته از سال ۱۳۹۹، چهار میلیارد دلار برای واردات کالاهای اساسی، دارو و مواد اولیه کارخانه‌ها تامین شده است.

وی در ادامه تاکید کرد: در سال ۱۳۹۸ میانگین نرخ ارز بازار آزاد ۱۲ هزار و ۹۰۰ تومان بود و این رقم در سال ۱۳۹۷، ۱۱ هزار تومان بود در حالی که ما با فشار حداکثری در طول این دو سال مواجه بودیم. ما در سال گذشته توانستیم ۴۲ میلیارد دلار واردات داشته باشیم که این نشان‌دهنده شکست سیاست‌های آمریکاست. اگرچه مردم ما و به ویژه طبقات آسیب‌پذیر با مشکلات جدی روبه‌رو شدند، اما ملت ایران شکست نخورد حتی کشورهایی که با ما رابطه دوستی دارند نظیر کره و عراق به خاطر فشار آمریکا به بانک‌های آنها اجازه دسترسی ما به منابع ارزی خود را نمی‌دهند که ذخائر ارزی بانک مرکزی بسیار خوب است اما مشکل ما این است که اجازه دسترسی به ما داده نمی‌شود، اما ما در حال مذاکره هستیم تا بتوانیم به منابع ارزی خود دست پیدا کنیم.

وی در ادامه با اشاره به این‌که در سال ۱۳۹۸، ۴.۵ میلیارد دلار برای واردات دارو تخصیص داده شده است، بیان کرد: از لحاظ مسائل ارزی ما روند خوبی را طی می‌کنیم و ان‌شاءالله بهتر نیز خواهد شد. کنترل نرخ ارز برای ما یک مولفه کلیدی است؛ چرا که نرخ ارز بر سایر مولفه‌های اقتصادی تاثیرگذار است. اگر نرخ ارز متلاطم شود، سیستم اقتصادی را برهم می‌زند. در ارتباط با تورم ما راهی جز اصلاح رابطه بین بانک مرکزی و دولت نداریم. در ۵۰ سال گذشته به طور میانگین تورم حدود ۲۰ درصد و رشد نقدینگی حدود ۲۵ درصد بوده است و این رشد به رابطه بین بانک مرکزی و دولت باز می‌گردد. رابطه دخل و خرج دولت با بانک مرکزی باید اصلاح شود و همان‌طور که رییس جمهور تاکید داشتند دولت نباید دست‌اش در جیب بانک مرکزی باشد.

رییس کل بانک مرکزی در ادامه خاطر نشان کرد: یکی از ویژگی‌های سیاستگذاری پولی جدید بانک مرکزی این است که ما از ابزار عملیاتی بازار باز استفاده کنیم. ما باید برای کاهش تورم هدف‌گذاری می‌کردیم که با آغاز عملیات بازار باز این اتفاق افتاده است. کسری بودجه دولت نباید رشد پایه پولی را افزایش دهد. ما این کار را از حراج اوراق خزانه شروع کردیم از سوی دیگر هزینه‌هایی باید کنترل شود.

وی در ادامه با اشاره به پیش‌بینی تورم ۲۴ درصدی بیان کرد: ما هدف‌گذاری کردیم که تورم ۲۴ درصدی پیش‌بینی شده را کاهش دهیم، اما رقم تورم از این عدد بیشتر نخواهد شد. یکی از دلایل رشد تورم و نقدینگی مساله‌ی شبه پول است. رشد نقدینگی درست نمی‌شود؛ مگر این‌که سود بانکی اصلاح شود سود بانکی نیز اصلاح نمی‌شود؛ مگر این‌که ناترازی بانک‌ها اصلاح شود که این امر نیز به دنبال نظارت بانک مرکزی محقق می‌شود. یکی از اقدامات مهم ما از سال گذشته رسیدگی به بانک‌های ناتراز بوده است. ما توانستیم دو تا از بانک‌های وابسته به نیروهای مسلح را با هم ادغام کنیم و سایر آنها نیز به تدریج ادغام می‌شوند. برخی از بانک‌ها و موسسات نیز ناتراز بودند که ما آنها را تحت سرپرستی گرفتیم. برخی از بانک‌های بزرگ نیز مشکلاتی ایجاد کردند که ما مدیریت آنها را از سهامداران جدا کردیم. مجموع این اقدامات باعث شد تا بدون دخالت بانک مرکزی در بازار نرخ سود کاهنده شود و شبه پول و نقدینگی در آینده کمتر رشد خواهد کرد.

همتی با اشاره به این‌که یکی از دلایل افزایش پایه پول اضافه برداشت بانک‌ها از بانک مرکزی بود، ادامه داد: از سال گذشته تاکنون اضافه برداشت بانک‌ها از بانک مرکزی نصف شده است و بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی ۴۰ درصد کاهش داشته است. برای کنترل بازار ارز ما مدیریت جدید علمی را به کار گرفته‌ایم متاسفانه در طول سال‌های گذشته برای مدیریت بازار ارز ما ارز به بازار تزریق می‌کردیم و این امر باعث شده در ۱۵ سال گذشته ۲۸۰ میلیارد دلار و به طور میانگین سالی ۱۸ میلیارد دلار ارز به بازار تزریق و در نهایت از کشور خارج شود. زمانی که جلوی ارز رانتی را گرفتیم وضعیت بهتر شد. عملا با تزریق ارز به بازار ما به مردم کمک می‌کردیم تا در خارج از کشور خانه بخرند و یا سرمایه‌ گذاری کنند. در طول سال گذشته ما یک دلار نیز به بازار ارز تزریق نکردیم بلکه یک میلیارد دلار از بازار ارز خریدیم. ما به دنبال اصلاح سیاست‌های ارزی و سیاست‌های اعتباری هستیم. از سوی دیگر مبارزه با پولشویی را به طور جدی دنبال می‌کنیم.