کمبود عزت نفس، بزرگترین مشکل نوجوانان امروز

بسیاری از والدین گمان می‌کنند، عشق بدون قید و شرط، فقط به‌ دوره‌ کودکی محدود است و وقتی فرزند آنان به سن نوجوانی رسید، باید برای دوست‌ داشته شدن، کارهای خاصی انجام دهد و انتظارات خانواده را برآورده کند.
با افزایش سن بچه‌ها، بطور طبیعی مسئولیت‌های بیشتری از سوی والدین به آنان واگذار می شود و در عین‌حال انتظارات از این فرزندان به ویژه در زمینه خصوصیات اخلاقی و رفتاری نیز افزایش می‌یابد که یک امری طبیعی و به‌جاست اما رفتار و گفتار خانواده نباید طوری باشد که نشان دهد بچه ها را فقط در قبال انجام خواسته‌ها دوست خواهند داشت.

والدین توجه کنند جملاتی مثل "دوستت دارم اگر..." یا "به تو افتخار می‌کنم اگر..." و امثال این‌ها، عزت نفس فرزند و حتی سلامت روان آنان را نشانه خواهد رفت. نوجوانی که عشق مشروط از والدین‌ دریافت کرده، هرگز خود را دوست نخواهد داشت، برای هر اتفاقی خود را مقصر می‌داند حتی اگر هیچ دخالتی در آن نداشته باشد. این دسته از فرزندان مدام دچار اضطراب هستند، نظر دیگران برای آنان بسیار مهم می‌شود و مدام خود را با نظرات آنها تطبیق می‌دهند. اگر کمبود عزت نفس‌ در این دسته از فرزندان درمان نشود، نه توان شناخت خود و مسیر زندگی‌ را پیدا می‌کنند و نه در روابط، ازدواج و شغل‌ موفق خواهند بود.

دوست داشتن بدون قید و شرط

فرزند یا فرزندان یک خانواده با هر شکل و ویژگی ظاهری، اخلاقی و رفتاری، از وجود پدر و مادر است و دوست‌ داشتن بی‌قید و شرط والدین را می‌خواهد تا احساس ارزشمند بودن داشته باشد و زندگی با عزت و سربلندی را برای خود و نسل آینده‌ رقم زند. در این که فرزندان گاهی اشتباه می‌کنند و باید به آنها تذکر داد و حتی برخی مواقع آنان را تنبیه‌ کرد، شکی نیست، اما مهم آن است که به بچه ها گفته شود این اعمال چیزی از عشق پدر و مادر به آنان کم نخواهد کرد و چون دوستشان دارید، می‌خواهید او را متوجه اشتباهش کنید.

مشکل دوست‌یابی نوجوانان
امروزه با توجه به گستردگی فضاهای مجازی،‌ والدین باید در امر دوست‌یابی نوجوانان که به‌عنوان مهم‌ترین نیاز اساسی آنان به‌شمار می‌رود، حساسیت‌ ویژه‌ای از خود نشان دهند و در این مسیر با استفاده تجارب و ارایه راهکارهای سازنده فرزندان را به‌خوبی راهنمایی کنند.
بهترین زمان برای معرفی معیارهای دوست خوب، آموزش دوست یابی در دوران دبستان است. والدین در این زمینه از هر موقعیتی برای معرفی معیارهای دوست خوب به فرزندان نوجوان و جوان خود استفاده کنند و به آنان بیاموزند چه افرادی برای دوستی مناسب هستند.
والدین توجه داشته باشند در دوست‌یابی نوجوانان باید به‌دنبال افرادی با علایق و اعتقادات مشترک، ساختارهای خانوادگی یکسان، سلامت روان، باانگیزه و کوشا باشند. از فرزند بخواهید گاهی دوستان خود را به خانه دعوت کند تا با آنها بیشتر آشنا شده و صلاحیت آنها را بسنجید. گاهی اوقات فرزند را همراه دوستانش به سفر یک‌ روزه‌ خارج شهر ببرید تا بهتر با خلق‌ و خوی‌ آنان آشنا شوید.

چنانچه بدرفتاری‌ در فرزند نوجوان‌ خود مشاهده کردید و منشا آن را در خانه نیافتید، بین دوستان آن دنبال علت این رفتار باشید. اگر قابل اصلاح بود، کمک کنید تا خود را اصلاح کند و اگر نبود، او را تشویق کنید تا دوستان خود را تغییر دهد. بهتر است به فرزند گفته شود که شخصیت دوستانی که دارد، در نگاه دیگران تاثیرات خوبی ندارد و بهتر است با افراد مناسبی دوستی کند. به هیچ‌وجه نوجوان را مجبور نکنید با دوست‌هایش قطع رابطه کند. او باید دلیل این خواسته را درک کند تا برای قطع رابطه اقدام کند.

سلامت روان و عزت نفس نوجوان حفظ شود
کجا میری؟ "بیرون" ، با کی میری؟ "دوستام" ، کی برمی گردی؟ "بعدا"، این کلماتی است که بیشتر والدین برای یکدفعه هم که شده در طول روز با نوجوان خود مطرح می‌کند. در عین‌حال هیچ اطلاعات تازه ای از این مکالمات به دست نمی‌آید و در نهایت، پدر و مادر ناامید میشوند.
برخی از پدر و مادرها می‌ترسند که اگر بیش از حد برای بچهها محدودیت قائل شوند، به احساسات آنان لطمه وارد شود.
والدین توجه داشته باشند اگر احساس می‌کنند درست نیست که فرزند نوجوان آنان تا ساعاتی بعد شب، بیرون از منزل بماند، این مسئولیت را دارند که یکسری محدودیت‌ها را که در آن سلامت روان و عزت نفس فرزندشان رعایت شود، اعمال کنند.

راهکار مناسب

پدر و مادر چنانچه در مورد مسائلی مهم با فرزند نوجوان خود اختلاف نظر دارند، با هم صحبت کنند. به‌نظر نوجوان توجه داشته و بدون جر و بحث و با دادن پند و اندرز، توضیحات لازم را که چرا مخالف یا موافقند، ارایه دهند،‌ در ضمن والدین مشخص کنند که در مورد یک مسئله خاص، برای او امکان مذاکره و چانه زدن وجود دارد یا نه.

* روان درمانگر

منبع: ایرنا