دلایل افزایش طلاق؛ معیشت یا نبود مهارت زندگی
تهران (پانا) - امضای آخر را که بر پای سند طلاق می‌زند، حس ناشناخته‌ای اذیتش می‌کند، زیر چشمی به همسر سابقش نیم نگاهی می‌کند، اشک از چشمان دختر جوان که هنوز آثار ضربه‌های مشت دارد سرازیر است و کودک ۲ ساله‌اش بی‌خبر از دهشتناک‌ترین اتفاق زندگی گاهی به دامان مادر و گاهی به پدر پناه می‌برد.
به‌گزارش ایرنا، خود را در این دعوا محق می‌داند و تمام تقصیرها را به گردن همسر جوانش می‌اندازد، "هنوز بچه‌ای بیش نیست، تازه ۱۷ سالش شده و از زندگی چیزی نمی‌داند او به جز کتک زبان دیگری نمی‌فهمد".
دخترک که در اوایل دوره جوانی با تلخ‌ترین تجربه زندگی خود مواجه شده، می‌گوید: اهل زندگی نبود، نه کاری، نه درآمدی، فقر بر زندگی ما حاکم بود و اگر این چند سال نیز دوام آوردم به خاطر حمایت مالی خانواده‌ام بود، همه‌اش دنبال خوشگذرانی بود و وقتی به او اعتراض می کردم جز کتک جوابی نداشتم.
طلاق بعنوان زشت‌ترین پدیده اجتماعی در سال‌های اخیر در استان اردبیل روند رو به رشدی یافته است، در دهه‌های گذشته با توجه به بافت سنتی و مذهبی اردبیل بندرت خبری از طلاق و جدایی بود اما از حدود ۲ دهه اخیر این روند سرعت گرفته و اکنون به مرحله نگران‌کننده‌ای رسیده است.
بر اساس مطالعات انجام شده در سال ۷۵ از هر ۲۵ ازدواج در استان اردبیل یک مورد به طلاق منجر می‌شد اما این آمار هم اکنون به یک مورد طلاق در هر چهار ازدواج افزایش یافته است. استان اردبیل دارای رتبه دوم کشور در سن طلاق و رتبه نخست در پدیده طلاق با کمترین مدت زمان زندگی مشترک می‌باشد.
بررسی روند افزایش طلاق در ۲۰ سال اخیر در استان اردبیل حکایت از این دارد که ۴۰ درصد طلاق‌های انجام گرفته در این استان در سال اول زندگی مشترک و بیش از ۷۰ درصد طلاق‌ها در پنج سال اول زندگی اتفاق می‌افتد و این زنگ خطری برای استان است.
فقر و نبود مهارت زناشویی، عامل مهم افزایش طلاق در اردبیل
اما اینکه چرا میزان و سرعت طلاق در استان اردبیل رو به فزونی است دلایل متعددی دارد. اما مسئولان و کارشناسان بر مشکلات اقتصادی، نبود مهارت زندگی و تعامل و تفاهم بین زوج‌های جوان و نیز در برخی موارد کودک همسری بیشتر تاکید دارند.
بهزاد ستاری، مدیرکل بهزیستی استان اردبیل با بیان اینکه ۴۶ فقره علت برای طلاق در مراکز مشاوره این مرکز شناسایی شده گفت که مهم‌ترین این عوامل اعتیاد، عدم مسئولیت‌پذیری همسر، دخالت اطرافیان، پایین بودن آستانه تحمل، ضعف در مهارت‌های زناشویی، ضرب و شتم، بیکاری، ازدواج تحمیلی و عدم تامین نیازهای روانی و عاطفی بوده است.
ناصر عتباتی، رئیس کل دادگستری استان اردبیل هم معتقد است که ریشه اصلی مشکلات و آسیب‌های اجتماعی موجود در خانواده‌ها ناشی از مشکلات معیشتی و اقتصادی است.
به‌گفته او، در گذشته مسائل مالی در بروز اختلافات خانوادگی کم‌رنگ بود اما امروز در اکثر اختلافات و بروز آسیب‌های اجتماعی مسائل مالی و شرایط اقتصادی نامطلوب دخیل است.
او اظهار کرد: مطابق بررسی‌هایی که از پرونده‌های موجود در دادگاه‌ها به‌عمل آمده، غالب مشکلات موجود مرتبط با مسائل مالی و اقتصادی است و باید توجه داشت که مشکلات فرهنگی در پی حل مسائل معیشتی و اقتصادی قطعا حل شدنی است.
فرزاد عین‌اللهی یک جامعه شناس در این‌باره گفت: مساله طلاق در حیات انسانی دارای جنبه‌های مختلفی است از یک جهت، پدیده‌ای حقوقی می‌باشد که در علم حقوق - به‌خصوص در بخش قانون مدنی - بررسی می‌شود و از جهت دیگر، پدیده‌ای اقتصادی است به این معنا که هم می‌تواند خانواده را به‌عنوان یک واحد اقتصادی بر پای دارد و هم به این معنا که یک عامل اقتصادی مانند مقدار درآمد خانواده و به‌طور کلی فقر موجب از هم گسیختگی خانواده می‌شود.
او با بیان اینکه طلاق یک پدیده اجتماعی نیز است، افزود: علل و زمینه‌های اجتماعی موجود و به‌طور کلی ساختار جامعه می‌تواند سبب از هم گسیختگی خانواده شود.
جهانی جامعه‌شناس و عضو هیات علمی دانشگاه محقق اردبیلی نیز با اشاره به اینکه سن طلاق در استان اردبیل برای مردان ۲۱ تا ۳۴ سال و برای بانوان ۱۷ تا ۲۹ سال است، بیان کرد: بیشترین فراوانی طلاق در استان مربوط به پنج سال اول زندگی مشترک است.
به‌گفته او، سن پایین طلاق زوج‌ها بویژه در بین بانوان نشان‌دهنده زودرس بودن طلاق در استان است و حکایت از این دارد که عدم‌تفاهم، نداشتن مهارت‌های ارتباطی و سوظن از جمله مهم‌ترین دلایل طلاق در استان می‌باشد.
یوسف خدادادی، معاون پیشگیری از جرایم دادگستری استان اردبیل با بیان اینکه ضعف مهارت‌های رفتاری باعث افزایش خشونت می‌شود، گفت: چنانچه آموزش مهارت‌های رفتاری و اجتماعی به‌شکل صحیحی انجام پذیرد در کنترل طلاق، خشونت، اعتیاد و بسیاری از بزهکاری‌ها نیز گام‌های ارزنده‌ای برداشته خواهد شد.
علی رمضان‌پور، رئیس دادگستری خلخال هم گفت: مشکلات عاطفی همراه با فقدان مهارت‌های زندگی در بین زوج‌های جوان از عوامل اصلی افزایش آمار طلاق‌های توافقی است.
او اظهار کرد: مشکل عاطفی همراه با فقدان مهارت‌های لازم برای تشکیل زندگی مشترک در بین زوج‌های جوان رتبه نخست عوامل ایجاد طلاق‌های توافقی خلخال را به خود اختصاص داده است.
او گفت: نداشتن مهارت لازم برای مواجهه با مشکلات زندگی و عاطفی، زوج‌های جوان را با بروز کوچک‌ترین اختلاف دچار مشکل کرده و موجب روی آوردن آنها به سمت طلاق توافقی می‌شود.
کودک همسری و نقش آن در افزایش طلاق در اردبیل
در این میان ازدواج در سنین پایین که در استان اردبیل رواج دارد یکی از عواملی است که بویژه با تحول جامعه به عاملی برای طلاق و جدایی زوج‌های جوان تبدیل شده است.
بهزاد ستاری، مدیرکل بهزیستی استان اردبیل، با بیان اینکه شیوع پدیده کودک‌همسری در این استان نگران‌کننده است، گفت: این پدیده پیامدهای ناگوار روحی، روانی، جسمی و اجتماعی دارد و اگر روند رو به رشد آن ادامه یابد جامعه در آینده دچار زیان خواهد شد.
او افزود: از مجموع ۱۲ هزار ازدواج سال گذشته در استان ۳۷ درصد در سن ۱۰ تا ۱۴ سال بوده و این در حالی است که ۴۲ درصد از مجموع ازدواج‌های این استان را نیز زوج‌های زیر ۱۹ سال تشکیل می‌دهند.
یوسف خدادادی، معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان اردبیل هم گفت: میزان وقوع طلاق در پدیده کودک‌همسری و نیز ازدواج‌هایی که در این استان در سن پایین دختران انجام می‌شود، بیشتر از سایر سنین شده است.
او افزود: در نیمه اول امسال ۳۰ درصد از ازدواج‌هایی که در آنها سن دختران پایین‌تر از ۲۰ سال بوده، منجر به طلاق شده است.
خدادادی طلاق عاطفی را نیز یک پدیده ناهنجار دیگر اجتماعی در ارتباط با موضوع ازدواج دانست و گفت: این نوع طلاق که در آنها زوجین فقط به ظاهر و ازنظر قانونی همسر یکدیگر می‌باشند، اما هیچ‌گونه ارتباط عاطفی ندارند به‌خاطر اینکه ثبت نمی‌شود به چشم نمی‌آید اما پیامدهای زیانباری دارد.
او افزود: به‌خاطر پیچیدگی شیوه زندگی و ورود ابزارهای ارتباطی مختلف به میان خانواده‌ها اکنون آموزش و افزایش آگاهی‌های جوانان و خانواده‌ها در زمینه موضوع ازدواج یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است، اما باید این برنامه‌ها به شکل پخته‌تر و کارشناسی شده‌تر انجام بگیرند.
به‌گفته خدادادی، شخصیت یک انسان را که شخصیت او طی ۲ سه دهه شکل گرفته نمی‌توان با مشاوره‌ها و آموزش‌های چند ساعته دگرگون کرد.
او با بیان اینکه وقوع حتی یک فقره طلاق برای جامعه زیاد است، اظهار کرد: آثار زیانبار این پدیده علاوه‌بر خانواده‌های طرفین و اقوام تمام جامعه را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.
راهکار چیست
کارشناسان و مسئولان با هشدار به رشد فزاینده طلاق و شتاب آن در استان اردبیل بر ضرورت مقابله با این روند تاکید کرده و به بررسی علمی و ریشه‌ای عوامل طلاق و سپس ارائه راحل‌های علمی تاکید می‌کنند.
معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان اردبیل می‌گوید: تحقیقات زیادی در استان درخصوص طلاق انجام گرفته و باید راهکارهای ارائه شده درخصوص بروز طلاق را از این تحقیقات استخراج و اجرا کنیم.
او تاکید می‌کند که کاهش نرخ طلاق نیازمند راهکارهای عملیاتی است و آموزش پیش از ازدواج از جمله ضروریات بوده و این مهم حتی در مدارس نیز باید مطرح شود.
او تقویت مشاوره‌های قبل از ازدواج ، تولید برنامه‌های مشارکتی دستگاه‌های مرتبط از رسانه محلی و استفاده از ظرفیت بنیاد صیانت از خانواده در حین اقدام برای طلاق را از جمله اقدامات لازم در راستای کاهش این آسیب ذکر کرد.
خدادادی همچنین بالا رفتن مهارت زندگی در میان خانواده‌ها و زوج‌ها را در کاهش میزان خشونت، اعتیاد و طلاق موثر دانست و اظهار امیدواری کرد که طرح استانداری اردبیل در ارتباط با مشاوره ازدواج با اجرای مناسب بتواند میزان وقوع ناهنجاری‌های آزاردهنده در موضوع ازدواج در این استان را کاهش دهد.
عین‌اللهی کاشناس مسائل اجتماعی می‌گوید: نقش مراکز مشاوره در کاهش طلاق بسیار موثر است، به شرط اینکه فرهنگ‌سازی درست و بجا درباره آن صورت بگیرد و مردم در مواقع مورد نیاز به مشاور یا روان‌شناس مراجعه کنند و از او کمک بگیرند.
او افزود: آموزش و پیشگیری از مهم‌ترین راهکارهایی هستند که می‌تواند طلاق را به حداقل برساند، آموزش پیش و پس از ازدواج تا پنج سال اول و یا تمام مراحلی که زوج‌ها در زندگی پیش‌رو دارند، امری مهم و تاثیرگذار است.
او با اشاره به اینکه مشاوره قبل از ازدواج نیاز اساسی جامعه است، اضافه کرد: وقتی که افراد پیش از ازدواج به مشاوره رجوع می‌کنند به برخی از ویژگی‌های خود واقف شده و دیدگاهشان نسبت به بعضی از ویژگی‌ها بازتر و بیشتر می‌شود و این موضوع در انتخاب صحیح آنها موثر است.
او بیان کرد: تقویت بنیان خانواده، تقویت بنیه اقتصادی خانواده، اشتغال، گرایش بیشتر زوج‌ها به تکالیف و احکام الهی در تشکیل خانواده، تقویت جنبه معنوی خانواده‌ها، آموزش خانواده‌ها و آگاه‌سازی جوانان از طریق رسانه‌های گروهی، دوری از بدآموزی برخی از فیلم‌ها و سریال‌های خانوادگی در شبکه‌های مجازی و ماهواره، برگزاری میزگردهای و نشست‌های تخصصی تقویت بنیان خانواده‌ها در محلات، مدارس و دانشگاه‌ها از دیگر راهکارهای کاهش طلاق است که باید اهتمام جدی در این رابطه صورت پذیرد.
اکبر بهنامجو، استاندار اردبیل هم در این‌باره گفت: باید با تعریف افق چشم‌انداز برای کاهش طلاق برنامه‌ریزی لازم انجام گرفته و در این راستا با تقویت مراکز مشاوره قبل، حین و بعد از ازدواج زمینه بروز طلاق را به حداقل برسانیم.
او افزود: تلاش برای کاهش طلاق وظیفه‌ای فرادستگاهی بوده و لازم است از ظرفیت‌های اجتماعی، فرهنگی و صنفی در این‌خصوص بهره‌برداری شود.
استاندار اردبیل به ظرفیت‌های عظیم فرهنگی و مذهبی در استان اشاره کرد و گفت: برگزاری نشست‌های علمی بین اساتید و نخبگان جامعه می‌تواند گامی مهم برای نهادینه کردن فرهنگ ازدواج سالم باشد.
بهزاد ستاری، مدیرکل بهزیستی استان اردبیل نیز با اشاره به نقش مراکز مشاوره در کاهش طلاق در استان گفت: ۲۰ درصد درخواست‌های طلاق‌ها امسال با مراجعه زوج‌ها به مراکز مشاوره این اداره کل منجر به سازش شد.
او همچنین بیان کرد: در ۶ ماه اول امسال ۲ هزار و ۹۳۸ مورد از افرادی که قصد طلاق داشتند به این مراکز مراجعه و از این تعداد ۵۹۴ فقره منجر به سازش و از سرگیری دوباره زندگی مشترک شده است.
به‌گفته او ، طی این مدت هزار و ۲۹۹ فقره طلاق در استان اردبیل به ثبت رسید که اگر مشاوره مراکز کاهش طلاق نبود این تعداد به حدود هزار و ۹۰۰ فقره می‌رسید.
ستاری اظهار کرد: سامانه ثبت ملی طلاق در آبان ماه امسال با همکاری دادگستری اردبیل در این استان بطور رسمی راه‌اندازی می‌شود که در آن آمار و ارقام مربوط به این پدیده با مشخصات و جزییات کامل ثبت خواهد شد.
مدیرکل بهزیستی استان اردبیل گفت: آموزش‌ها و مشاوره‌های قبل از ازدواج با توجه به عدم‌پختگی دختران کم سن و سال نمی‌تواند در این ارتباط موثر باشد و باید از وقوع این پدیده با توسل به شیوه‌های مناسب و نیز آموزش والدین جلوگیری کرد.
ارسال دیدگاه