فرمول 10ماده ای برای گشودن گره فوتبال به خاطر تماشاگران زن

هر چند در یادداشت قبلی با عنوان «چرا نظر آیت‌الله مکارم ورود زنان در ورزشگاه ها را منتفی نمی‌کند» توضیح داده ام که مرجع محترم تقلید حضور را برای مقلدان خود «ضروری و مناسب» ندانسته و در عین حال وزارت ورزش و فدراسیون فوتبال را نهی نکرده‌اند، اما چون خطر تعلیق به فوتبال ایران نزدیک شده و برخی مقامات غیر دولتی هم در این باره نکاتی را مطرح می کنند و به مصداق «علاج واقعه قبل از وقوع باید کرد» و ولو بعضا تکراری اما برای درنیفتادن در این ورطه فرمولی در ۱۰ بند شاید راهگشا باشد:

۱. دختران و زنان در واقع به «ورزشگاه» نمی‌روند. به «تماشاخانه فوتبال» می‌روند تا بازی را «تماشا» کنند.

نمی‌روند «بازی» کنند. می روند تماشا کنند. همان گونه که تئاتر یا فیلم تماشا می کنند. به نظر می رسد بخشی از سوء تفاهم با تأکید بر کلمۀ «تماشا» مرتفع شود.

۲. اصرار فیفا بر «رفع تبعیض» است. در نگاه آنان جلوگیری از ورود دختران و زنان از مصادیق عینی «تبعیض» و «تبعیض جنسیتی» است. «تساوی» و «برابری» از اصول دنیای مدرن است و در سنت سخنی از برابری نیست یا چیره نیست. از این رو باید توضیح دهند قرار نیست «نصف» جایگاه تماشاگران به زنان اختصاص یابد و صحبت از ۱۰ تا ۱۵درصد است.

۳. اگر زنان به ورزشگاه بروند ولی تلویزیون پخش نکند یا نمای نزدیک از آنان نگیرد شاید حساسیت کمتری ایجاد کند. این توصیه البته برای شروع کار است و به مرور می توانند نشان دهند. مهم این است که طلسم بشکند.

۴. رییس جمهوری در مقام رییس شورای عالی امنیت ملی می تواند موضوع را در این شورا به بحث گذارد و تصویب کند چرا که فوتبال در ایران مقوله ای امنیتی است یا امنیتی هم هست. سال ها پیش مجری برنامۀ «صندلی داغ» تلویزیون از دکتر قریب مدیر عامل وقت باشگاه استقلال پرسید تحصیلات و تخصص شما چیست و او پاسخ داد: « دکتری امنیت استراتژیک».

مجری که به گمانم داریوش کاردان بود با شگفتی پرسید ربط آن با مدیریت باشگاه فوتبال چیست و قریب پاسخ داد: فوتبال در ایران، مقوله ای امنیتی است و کاملا ربط دارد.

جدای این اگر فوتبال ایران تعلیق شود یکی از مهم ترین تفریحات مردم حذف خواهد شد و آیا این بار امنیتی ندارد؟ در ابعاد منطقه ای و جهانی نیز این موضوع صادق است.

۵. در یادداشت پیشین آوردم و اینجا هم تکرار می کنم. مخالفت برخی مراجع منحصر به ورود زنان به ورزشگاه ها نیست. آقای مکارم سیگار را حرام اعلام کرده اند اما شرکت دخانیات تعطیل نشده یا دیگری بهره بانکی را اما هیچ بانکی تعطیل نشده یا دربارۀ موسیقی نظر منفی ابراز می شود اما رادیو آوا از بام تا شام موسیقی پخش می کند و در خیلی از شهرها کنسرت برگزار می شود.

با این نگاه این نهی ها الزامی برای دولت ایجاد نمی کند. چندان که بانک ها دربارۀ بهره به فتواها عمل نمی کنند و قوانین را در نظر دارند و چون شورای نگهبان مُهر تأیید زده شرعی به حساب می آید.

۶. گفته شده فیفا به ورزشگاه های ما چه کار دارد؟ اما تنها «فیفا» نیست که کار دارد. «یاتا» هم به هواپیمایی ما کار دارد و «فیلا» هم به کُشتی ما و سازمان بین المللی کاربه قانون کار ما و نمی توانیم بگوییم ما در شرع «اجیر و موجر» داریم نه «کارگر و کارفرما» و کار کودکان منع نشده و دستمزد بر اساس توافق است و شرع در رابطه کار ضلع سوم به نام دولت ندارد بلکه گزارش می دهیم که رعایت می کنیم.

مداخله گرانه تر از همه رفتار آژانس بین المللی انرژی اتمی است که دوربین کار گذاشته و از جزییات فعالیت های هسته ای ما آگاه است و اگر نبود به نفع ما گزارش نمی داد. عضویت در مجامع بین المللی هم مزایایی دارد و هم محدودیت هایی. پول ما بابت جام جهانی ( ده میلیون دلار) را هم فیفا می پردازد و تنها اعمال محدودیت نمی کند. بدون فیفا خودمان با خودمان باید مسابقه بدهیم.

۷. در دنیایی که رسانه ها با هم رقابت دارند هر رسانه مزیت نسبی خود را دارد و سرمایه اصلی اوست.

مزیت نسبی صدا وسیمای جمهوری اسلامی ایران فوتبال است. یکی از مهم ترین رشته های پیوند مردم با صدا و سیما مسابقات فوتبال و پخش مستقیم آن است. «من و تو» هر قدر هم رقص و آواز پخش کند، بی بی سی فارسی هر چه تحلیل سیاسی بگذارد، ایران اینترنشنال هر قدر خبررسانی کند و «جم» هر چه سریال ترکی بگذارد باز هم نمی توانند مسابقات فوتبال داخل ایران با میلیون ها بیننده را پوشش دهند.

حذف فوتبال این رشته را می گسلد و مردم را به سوی این شبکه ها سوق می دهد. با این توضیح شاید بتوانند منتقدان را قانع کنند و عجیب است که صدا وسیما سکوت کرده است. حفظ میز و دل خوش کردن به آمار بینندگان که به خاطر رایگان بودن تلویزیون امری طبیعی است آنان را از مهم ترین سرمایه غافل کرده است.

۸. حضور زنان در ورزشگاه ها مهم تر و حساسیت‌زاتر است یا حق رأی زنان؟ اگر فقیهی که ۱۰۰ سال پیش درگذشته اکنون چشم بگشاید و او را به مجلس شورای اسلامی ببرند و بگویند هم در انتخاب این نمایندگان رأی زنان نقش داشته و هم ۱۷ زن در این مجلس - بیش از تعداد روحانیون آن- در روند قانون گذاری نقش دارند باور می کند؟ اما این اتفاق افتاده است.

رژیم پهلوی در مقابل «زن سنتی» و به تعبیر علی شریعتی «زن مطبخی» مدعی «زن مدرن» بود که باز شریعتی از آن به عنوان «زن عروسکی» یاد می کرد و هنر شریعتی این بود که فارغ از دو قطبی زن مطبخی و زن عروسکی زنی دیگرگونه را وارد جامعه ایران کرد و امام خمینی هم در ادامه با تأیید حضور زنان در انقلاب اسلامی مسیر جدیدی را گشود.

همین دیروز در خاطرات مرحوم محلاتی در مجلۀ « حریم امام» خواندم که به امام گفته بود اگر اجازه دهید برنامه دیدار با خانم ها را لغو کنیم و رهبر فقید انقلاب به طعنه به او می گویند: نقش شان از شماها بیشتر نبوده باشد کمتر نیست!

سخنان مرحوم مدرس درباره حق رأی زنان را بخوانید که تا چه حد مخالف است حال آن که امام خمینی در این فقره او را الگو قرار نمی دهد و از این ظرفیت استفاده می کند.

کافی است حضور زنان در ورزشگاه ها را مانند حق رأی زنان بدانیم تا نشدنی به نظر نیاید.

۹. پیش از این و در مواردی درهای ورزشگاه به روی زنان باز شد و اتفاق خاصی نیفتاد. پوشش ها همان بود که در جامعه بود. کم یا زیاد مثل جامعه است. مگر این که مشکل با شادی و همهمه باشد که اقتضای هیجانات ورزشگاه است و مرد و زن ندارد.

۱۰. سر انجام این که دیر یا زود این اتفاق می افتد و این ما هستیم که باید خودمان را با الزامات فیفا تطبیق دهیم نه فیفا با ما. هر چه زودتر باشد کم خسارت تر است و حال که این همه «صنم» یا «سمن» در عرصه بین المللی داریم دنبال «یاسمن» تازه نباشیم.

با لحاظ کردن این ۱۰ نکته کابوس تعلیق از سر فوتبال ایران دور می شود و چون همه این اتفاقات ذیل نهادهایی در جمهوری اسلامی ایران رخ می دهد قاعدتا به لحاظ شرعی هم نباید نگرانی خاصی به وجود آید. چون وقتی پلیس در کوچه و خیابان مراقب رفتار خانم هاست داخل ورزشگاه که اسم و صندلی مشخص است هم طبعا کنترل می کنند.

*روزنامه‌نگار

منبع: عصر ایران