گزارشی پیرامون هدف گیری پهپاد آمریکا

به گزارش آخرین نیوز ، مقامات آمریکایی در ابتدا به دلیل اینکه دقیقاً نمی دانستند که این هواپیما در چه نقطه ای مورد اصابت قرار گرفته و ممکن است پیامدهای حقوق بین المللی داشته باشد، این خبر را نفی کردند، اما بعد از ساعاتی ضمن تائید خبر اعلام کردند که پدافند جمهوری اسلامی ایران یک فروند هواپیمای MQ-۴C Triton را در آب های بین المللی هدف قرار داده است.

لازم به توضیح است که مشخصات هواپیمای بدون سرنشین MQ-۴C موسوم به تریتون دقیقاً نمونه هواپیمای RQ-۴C موسوم به گلوبال هاوک است که فقط در تعدادی حسگرها و حساسه ها با یکدیگر تفاوت دارند، ضمن اینکه گزینه اول در خدمت نیروی دریایی آمریکا و گزینه دوم در خدمت نیروی هوایی آمریکا است و نکته حائز اهمیت اینکه هر دو نمونه این بستر جاسوسی هوایی در پایگاه هوایی الظفره امارات مستقر هستند.

سوای این موضوع که این پهپاد جاسوسی از چه توانمندی بالایی برخوردار بوده و در چه ارتفاعی توسط سامانه پدافند هوایی سوم خرداد سپاه پاسداران مورد اصابت قرار گرفته و اینکه این موضوع معادلات نظامی دولتمردان آمریکا را به هم ریخته و باعث سردرگمی آنها شده است، قصد داریم در این جستار به موضوع حریم هوایی و حریم دفاعی اشاره کنیم.

جمهوری اسلامی ایران نیز همانند سایر کشورها عضو کنوانسیون های بین المللی هوانوردی است که کنوانسیون بین المللی شیکاگو مهمترین آن ها محسوب می شود، علاوه بر این ج.ا.ایران عضو سازمان های بین المللی هوانوردی مانند ایکائو و یاتا است و از مقررات بین المللی پیروی می کند.

بر اساس مقررات بین المللی سازمان هوانوردی ایکائو، دو منطقه شناسایی تعریف شده است:

۱- «مناطق اطلاعات پرواز» یا FIR که به منزله منطقه سرزمین اصلی محسوب شده و فاصله آن از خط ساحلی حدود ۱۲ مایل است. این منطقه بخشی از سرزمین اصلی محسوب می شود و کشورها موظف هستند اطلاعات پروازی را به هواپیماهای غیر نظامی و نظامی که قصد عبور بی ضرر از این منطقه را دارند ارائه نمایند.

۲- «منطقه شناسایی دفاع هوایی» یا ADIZ به منطقه ای اطلاق می شود که فراتر از منطقه حریم هوایی سرزمینی یا FIR است و بسیاری از کشورها به صورت یکجانبه به منظور تامین امنیت ملی خود این حریم را مشخص کرده و به سازمان های بین المللی مربوطه مانند ایکائو اعلام کرده و یا آن را ثبت می کنند. آمریکا اولین کشوری است که منطقه شناسایی دفاع هوایی یا ADIZ را ایجاد کرد و محدوده آن را تا در بعضی نقاط در سواحل شرقی و غربی خود تا فاصله ۲۰۰ مایل دریایی گسترش داده است. محدوده ADIZ در سواحل جنوبی خلیج فارس با خط ADIZ کشورهای عرب حاشیه جنوبی خلیج فارس منطبق و خلیج فارس را به دو نیمه مساوی تقسیم کرده است، اما این منطقه در دریای عمان به صورت یکجانبه گسترش یافته و در بعضی مناطق تا فاصله ۲۴ مایل دریایی نیز تعیین شده و در سازمان بین المللی هوانوردی ایکائو نیز به ثبت رسیده است.

موضوع مورد مناقشه در رابطه با انهدام هواپیمای بدون سرنشین آمریکایی در دریای عمان از این نظر حائز اهمیت است که مقامات آمریکایی مدعی شده اند که این هواپیما در فاصله ۱۳ مایل از آب های ساحلی ایران و در آب های بین المللی مورد اصابت قرار گرفته، در حالی که پدافند یکپارچه جمهوری اسلامی ایران به مراتب اعلام کرده که این هواپیما در فاصله ۱۰ مایلی و هنگامی که وارد حریم هوایی FIR جمهوری اسلامی ایران شده بود هدف قرار گرفته و جمع آوری بقایای این پهپاد جاسوسی در آب های داخلی نیز گواه بر این موضوع است.

شایان ذکر است که نیروی پدافند هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در زمان فعالیت این پهپاد جاسوسی چهار مرتبه به آن هشدار داد و نکته حائز اهمیت در این رابطه این است که وفق مقررات بین المللی، کشورها اختیار دارند صرفاً سه مرتبه اعلام هشدار داده و بعد از هشدار سوم که به «هشدار نهایی» Last Warning معروف است به سمت هدف شلیک کنند؛ نکته ای که ناو هواپیمابر وینسنس آمریکا ۳۰ سال پیش رعایت نکرده و بدون اعلام هشدار به هواپیمای مسافربری جمهوری اسلامی ایران در محدوده آب های داخلی یا FIR شلیک کرد.

از طرفی رئیس جمهور آمریکا در فروردین ماه امسال، سپاه پاسداران را یک نیروی تروریستی اعلام کرد و جمهوری اسلامی ایران نیز متقابلاً نیروهای فرماندهی مرکزی آمریکا موسوم به سنتکام را که در منطقه غرب آسیا علیه امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران فعالیت دارند یک گروه تروریستی اعلام کرد، از این رو حضور نیروهای سنتکام در منطقه به مثابه نیروهای متخاصم محسوب شده و هرگونه فعالیت آنها در منطقه با هدف خدشه به امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران ارزیابی می شود.

از طرفی فارغ از اینکه این پهپاد جاسوسی آمریکا در فاصله ۱۰ مایل (داخل محدوده FIR) یا ۱۳ مایل (بیرون از محدوده FIR) مورد اصابت قرار گرفته بایستی ذکر شود که ج.ا.ایران نیز برابر مقررات بین المللی، محدوده ADIZ مشخصی دارد که این محدوده در سازمان های بین المللی نیز ثبت شده و این پهپاد جاسوسی که تاکید می شود متعلق به نیروهای متخاصم تروریستی سنتکام است، در محدوده ADIZ اعلام شده توسط پدافند یکپارچه جمهوری اسلامی ایران بعد از چهار مرتبه هشدار مورد اصابت قرار گرفته است.

از این رو ضرورت دارد آمریکا و سایر کشورهای مرتجع منطقه برای اینکه دوباره به چنین بلایی گرفتار نشوند، حدود اختیار و محدوده فعالیت های نظامی خود در منطقه غرب آسیا را مورد بازنگری قرار داده و از مقررات تعیین شده توسط جمهوری اسلامی ایران در محدوده ADIZ تمکین کنند.

دوباره تاکید می شود که پهپاد جاسوسی MQ-۴C و یا پهپاد جاسوسی MQ-۹ که حدود دو هفته پیش توسط پدافند هوایی یمن مورد اصابت قرار گرفت از جمله بسترهای عملیاتی بسیار پیشرفته آمریکا محسوب می شوند که هیچ یک از کارشناسان نظامی و فعالان صنایع نظامی آمریکا انتظار نداشتند این بستر جاسوسی هدف سامانه های پدافند هوایی جمهوری اسلامی ایران قرار گیرد و این اقدام باعث سردرگمی بیش از اندازه آنها شده است.