جوش صورت نشانه بیماری است؟

‌توجه به نوع جوش و محل آن می‌تواند به شما در شناخت وضعیت فعلی بدنتان کمک کند. به همین دلیل تصمیم گرفتیم درباره انواع جوش، دلایل ایجاد آن‌ها و راهکارهای درمان آن بیشتر برای شما مطلب بنویسیم.

جوش صورت چگونه شکل می‌گیرد ؟

جوش صورت از مشکلات رایج در سنین نوجوانی است که معمولا به دلیل جمع شدن سلول‌های مرده پوست و چربی در منافذ پوستی در اطراف فولیکول‌های مو ایجاد می‌شود. افراد مختلف ممکن است این جوش را به‌صورت سرسیاه، سرسفید یا التهابی تجربه کنند، بخصوص اگر در نواحی گونه‌ها، پیشانی و چانه دیده شود.

در سنین بزرگ‌سالی نیز می‌توان انواعی از آن را مشاهده کرد که ممکن است ناشی از عواملی همچون تغییرات هورمونی در اثر بارداری یا زایمان، برخی بیماری‌ها یا مراقبت نادرست از پوست باشد. در ادامه هریک از انواع جوش را بررسی کرده و با بیان دلایل ایجاد آن‌ها راهکاری برای درمانشان ارائه خواهیم داد.

انواع جوش

به‌طورکلی می‌توان جوش‌ها را در دو دسته التهابی و غیرالتهابی طبقه‌بندی کرد. جوش‌های سرسفید و سرسیاه از انواع جوش‌های غیرالتهابی هستند. درمان این نوع جوش‌ها نسبت به جوش‌های التهابی آسان‌تر بوده و روش‌های خانگی و بدون نسخه نیز می‌تواند بر آن‌ها تاثیرگذار باشد. انواع دیگر جوش‌ها نظیر پاپول، پاسچول، ندول و کیست از انواع التهابی هستند که درمان آن‌ها دشوارتر و زمان‌بر است.

جوش‌های سرسفید

جوش‌های سرسفید از رایج‌ترین انواع آکنه هستند که معمولا در اثر مسدود شدن منافذ پوست ایجاد می شوند. مسدود شدن منافذ می‌تواند به دلیل چرب شدن بیش‌ازحد پوست، وجود باکتری، افزایش سلول‌های مرده پوستی یا تغییرات هورمونی رخ دهد. درهرحال دلیل بسته شدن منافذ هرچه که باشد نتیجه آن ایجاد جوش‌های سرسفید در نواحی مختلف بدن در سنین مختلف است.

این جوش‌ها که به نام "کومدون بسته" نیز شناخته می‌شوند، معمولا بر روی منافذ بسته شده پوست به‌صورت یک برجستگی سفید دیده می‌شوند و چرکی هستند. اطراف این نوع جوش‌ها معمولا قرمز رنگ است و ممکن است کمی دردناک باشند. پوست اطراف جوش نیز ممکن است کمی سفت یا چروک به نظر برسد.

نکته مهم این است که راه‌حل از بین بردن این جوش‌ها فشار دادن آن‌ها و خارج کردن چربی یا چرک موجود در آن‌ها نیست. این کار تنها منجر به زخم شدن جای جوش و باقی ماندن آن شده و تاثیری در باز شدن منافذ پوست و جلوگیری از بروز مجدد آن‌ها ندارد.

جوش‌های سرسیاه

این نوع جوش‌ها بر روی سطح پوست، سیاه به نظر می‌رسند و به دلیل مسدود شدن فولیکول مو با چربی یا سلول‌های مرده پوست ایجاد می‌شوند. این نوع جوش که به نام "کومدون باز" شناخته می‌شود، معمولا به‌صورت نقاط کوچک سیاه بر روی پوست دیده می‌شود. دانه‌های این نوع جوش روی سطح پوست باز هستند و پوست اطراف آن نیز معمولا رنگ و حالتی طبیعی دارد و دردناک نیست. رنگ سیاه این جوش‌ها ناشی از گرفتگی فولیکول‌های مو است.

جوش‌های سرسیاه را می‌توان با فشار دادن از بین برد. اما توصیه می‌کنیم که این کار را امتحان نکنید. چراکه این کار باعث زخم شدن پوست و درنهایت باقی ماندن جای جوش خواهد شد.

پاپول‌ها

جوش ‌های پاپول برجستگی‌های کوچک و قرمز یا صورتی رنگی هستند که در اثر بسته شدن منافذ پوست با سلول‌های مرده یا چربی ایجاد می‌شوند. جوش پاپول در زیر سطح پوست ایجاد می‌شود و محل آن به نظر سفت و برآمده می‌آید. این جوش‌ها معمولا دارای باکتری‌هایی به نام کاتی باکتریوم هستند که در صورت فشار دادن جوش از آن بیرون آمده و به داخل پوست اطراف نفوذ می‌کنند. درنتیجه فشار دادن این جوش‌ها و خارج کردن مواد آن‌ها می‌تواند باعث تشدید آن‌ها و ایجاد آسیب در پوست اطراف شوند.

پاپول‌ها جوش‌های چرکی نیستند اما باکتری‌های موجود در آن‌ها ممکن است ضایعات ملتهبی را در پوست ایجاد کند. همچنین زیاد شدن آن‌ها می‌تواند نشان‌دهنده وجود آکنه متوسط یا شدید باشد که نیاز به درمانی طولانی‌تر و قوی‌تر خواهد داشت. پاپول ها وقتی ایجاد می شوند که جوش هاى سر سیاه و یا جوش های سر سفید آن قدر تحریک و ناراحتى ایجاد کنند که باعث اسیب پوست اطراف خود و بروز التهاب شوند.

جوش‌های چرکی

این نوع جوش‌ها برجستگی‌های بزرگ و قرمز رنگی هستند که مرکز آن‌ها سفید یا زرد است. همین مرکز سفید و زرد در کنار پوست قرمز و ملتهب اطراف جوش‌ها نشان می‌دهد که پاسچول‌ها از انواع جوش‌های التهابی چرکی هستند. این جوش‌ها بیشتر در قفسه سینه، صورت یا کمر مشاهده می‌شوند و علت بروز آن‌ها آلوده شدن منافذ بسته شده پوست در اثر جمع شدن سلول‌های ایمنی و باکتری یا تغییرات هورمونی است.

این جوش‌ها نیز نظیر پاپول‌ها حالتی زیرپوستی دارند با این تفاوت که سر چرکین آن‌ها از پوست بیرون زده است. درصورتی‌که این جوش‌ها را فشار داده و چرک آن‌ها را خارج کنید، باکتری‌ها بر روی سطح پوست گسترش پیدا کرده و آسیب ایجاد شده تشدید خواهد شد.

بنابراین اکیدا توصیه می‌کنیم که خودتان از فشار دادن آن‌ها خودداری کرده و تخلیه آن را به پزشک متخصص بسپارید. چراکه فشار دادن این جوش‌ها توسط خود شما باعث ایجاد زخم یا ایجاد لک‌های تیره بر روی پوست خواهد شد.

ندول‌ها یا گره‌ها

جوش‌های ندولار یا ندول‌ها برجستگی‌های گوشتی، سفت و قرمز رنگی هستند که در عمق پوست ایجاد می‌شوند. این برجستگی‌ها معمولا دردناک و ملتهب بوده و در اثر وجود باکتری کاتی باکتریوم در پوست ایجاد می‌شوند. درواقع این باکتری باعث مسدود شدن منافذ پوستی شده و به سلول‌های عمق پوست آسیب می‌رساند.

این نوع جوش‌ها معمولا با عفونت نیز همراه هستند و به همین دلیل می‌توان آن‌ها را از انواع جوش‌های وخیم دانست که می‌توانند لک یا زخم‌های ماندگار بر روی پوست ایجاد کنند. بنابراین برای درمان آن‌ها حتما باید به پزشک متخصص مراجعه کنید. چراکه درمان‌های خانگی و بدون نسخه قدرت کافی برای از بین بردن آن‌ها را ندارند.

کیست‌ها

جوش کیستیک شدیدترین نوع جوش است که با عفونت در اعماق پوست همراه خواهد بود. کیست‌ها معمولا بسیار بزرگ، قرمز، ملتهب و دردناک بوده و چرک زیادی دارند. این نوع جوش‌ها ممکن است به رنگ سفید نیز بر روی سطح پوست دیده شوند. البته برجستگی‌های کیست از ندول نرم‌تر است و این موضوع به دلیل وجود چرک فراوان در آن‌ها است.

اما این نوع جوش آسیب‌زننده‌تر است، چرا که اغلب ترکیده و تخلیه چرک‌های آن باعث آلودگی پوست اطراف و تشدید آسیب می‌شود.

تفاوت جوش خفیف، متوسط و شدید چیست ؟

اگر تعداد جوش‌های سرسفید یا سرسیاه در بدن شما کمتر از ۲۰، تعداد برجستگی‌های ملتهب کمتر از ۱۵ و تعداد ضایعه‌های برجسته قرمز و ملتهب کمتر از ۳۰ عدد است، شما در دسته افراد با جوش‌های خفیف قرار می‌گیرید. جوش‌های خفیف معمولا با روش‌های خانگی و داروهای موضعی درمان می‌شوند و نیازی به مراجعه طولانی‌مدت برای درمان ندارند.

تعداد ۲۰ تا ۱۰۰ جوش سرسفید یا سرسیاه، ۱۵ تا ۵۰ برجستگی ملتهب و ۳۰ تا ۱۲۵ ضایعه کلی برجسته و ملتهب نشان می‌دهد که شما با عارضه جوش متوسط درگیر هستید. متخصصان پوست برای درمان این نوع جوش از درمان‌های کلینیکال استفاده می‌کنند. درمان این نوع جوش‌ها ممکن است تا چند هفته طول بکشد و حتی گاهی تا پیش از درمان کامل علائم از آنچه هست بدتر شود.

جوش‌های شدید یا ندولوکیستیک در اثر وجود کیست‌ها یا ندول‌های متعدد ایجاد می‌شوند. این جوش‌ها ممکن است قرمز یا حتی کبود باشند و جای زخم ایجاد کنند. هرچه زودتر برای درمان جوش‌های شدید به پزشک متخصص مراجعه کنید، آسیب ایجاد شده در پوست شما کمتر خواهد شد. ضمن اینکه پزشک می‌تواند بنا به تشخیص خود از داروهایی استفاده کند که التهاب و درد را کمتر کرده و فرایند درمان را سریع‌تر سازد.

دلایل ایجاد جوش‌ها

دلیل اصلی ایجاد جوش در هرجایی از بدن بسته شدن فولیکول‌های مو است. این فولیکول‌ها ممکن است با چربی یا سلول‌های مرده پوست مسدود شده یا به دلایل هورمونی بسته شوند. شایع‌ترین دلیل بسته شدن فولیکول‌های مو افزایش بیش‌ازحد سبوم (چربی طبیعی پوست) بوده که خود را به‌صورت جوش نشان می‌دهد. اما عوامل دیگری نیز می‌توانند باعث بروز جوش در بخش‌های مختلف بدن شوند که در ادامه درباره آن‌ها بیشتر توضیح خواهیم داد.

استفاده از لوازم آرایشی نامرغوب یا فاسد‌شده

استفاده از مواد آرایشی نامرغوب می‌تواند منافذ پوست شما را مسدود کرده و باعث ایجاد جوش شود. البته در بعضی موارد ممکن است ناسازگاری مواد آرایشی با نوع پوست نیز باعث ایجاد جوش در صورت شما شود. بنابراین بهتر است از کرم‌های آرایشی متناسب با نوع پوست خود استفاده کنید.

همچنین در زمان خرید به تاریخ انقضای مواد آرایشی نیز دقت کرده و هرگز از موادی که تاریخ انقضای آن‌ها گذشته استفاده نکنید. ضمن اینکه برای پاک کردن آرایش خود حتما از مواد پاک‌کننده مناسب استفاده کنید تا رطوبت پوست شما را حفظ کرده و اثرات مواد آرایشی را به‌طور کامل از بین ببرند.

وجود برخی بیماری‌ها و استفاده از داروهای خاص

معمولا داروهای هورمونی یا داروهای مربوط به مشکلات اعصاب و روان می‌توانند باعث ایجاد جوش شوند. همچنین وجود برخی بیماری‌ها نیز می‌تواند باعث بروز جوش در صورت، بازوها، سینه یا کمر شوند. در برخی موارد نیز جوش‌های باسن نشان‌دهنده مشکلات هورمونی به‌خصوص در مردان است.

سیگار و قلیان

یکی از شایع‌ترین دلایل ایجاد جوش در بزرگسالان استفاده از سیگار و قلیان است.

رژیم غذایی نامناسب

استفاده از غذاهای چرب و شیرین می‌تواند باعث ایجاد جوش در نواحی مختلف بدن شما شود. اگر ازجمله افرادی هستید که غذاهای آماده و فست فود زیاد می‌خورید، به شیرینی و قند علاقه فراوانی دارید و شکلات را از برنامه غذایی‌تان حذف نمی‌کنید، باید منتظر سر رسیدن جوش‌ها باشید.

ضمن اینکه مصرف برخی غذاهای حساسیت‌زا نیز می‌تواند باعث ایجاد جوش در صورت یا دیگر نواحی بدن شود. این جوش‌ها معمولا موقتی بوده و اگر آن‌ها را دست‌کاری نکنید خیلی زود از بین خواهند رفت.

آلودگی‌های محیطی

معمولا آلودگی به‌خودی‌خود باعث ایجاد جوش نخواهد شد. اما اگر از طریق یک زخم باز یا جای جوش به داخل پوست نفوذ پیدا کند می‌تواند باعث بدتر شدن جوش و التهاب شود.

عوامل ژنتیکی

تحقیقات علمی نشان می‌دهد که ژنتیک نیز از عوامل موثر بر ایجاد جوش است. بنابراین اگر پدر یا مادر شما هردو جوش یا آکنه دارند، احتمال ابتلا به جوش نیز در شما بالا رود.

تغییرات هورمونی در نوجوانی

جوش از شایع‌ترین مشکلات پوستی در نوجوانی است. نامتعادل بودن هورمون‌ها یا افزایش ناگهانی آن‌ها می‌تواند باعث تحریک غدد چربی پوست و افزایش تولید سبوم و درنتیجه ایجاد جوش شود.

مشکلات زنانه

احتمال ایجاد جوش در زنان بزرگ‌سال بیشتر از مردان بزرگ‌سال است. چراکه مشکلات و تغییرات هورمونی در زنان بیشتر از مردان است. معمولا مواردی نظیر عادت ماهانه، بارداری و زایمان یا برخی بیماری‌های زنانه نظیر سندرم تخمدان پلی کیستیک از دلایل اصلی ایجاد جوش در زنان بزرگ‌سال هستند.

استرس

اگر همواره در موقعیت‌های پراسترس به سر می‌برید باید منتظر ایجاد جوش باشید. در شرایط استرس‌زا هورمون کورتیزول افزایش یافته و درنتیجه غدد پوستی تحریک‌شده و سطح چربی پوست بالا می‌رود.

عدم رعایت بهداشت و نظافت پوست

درصورتی‌که از پوست خود به‌درستی مراقبت نکنید، جوش اولین عارضه‌ای است که برای شما ایجاد خواهد شد. منظور از رعایت بهداشت شست و شوی پوست پس از استفاده از لوازم آرایشی، قرار گرفتن در معرض آلودگی یا تعریق پس از ورزش است. این عوامل به باز نگه داشتن منافذ پوست و اکسیژن‌رسانی به سلول‌ها کمک کرده و از بروز جوش جلوگیری می‌کند.

راهکارهای درمان خانگی برای جوش صورت

درمان‌های خانگی معمولا قدرتمند نیستند و نمی‌توانند تاثیرات شگفت‌آوری ایجاد کنند. اما پزشکان متخصص استفاده از آن‌ها را برای افرادی که به جوش‌های خفیف و غیرالتهابی یعنی جوش‌های سرسفید یا سرسیاه مبتلا هستند توصیه می‌کنند. در ادامه این بخش برخی از رایج‌ترین درمان‌های خانگی را که توسط پزشکان متخصص تایید شده است بیان می‌کنیم.

استفاده از یخ

یخ زمانی می‌تواند موثر باشد که جوش‌ها به‌تازگی سر از پوست درآورده و هنوز عفونی یا ملتهب نشده‌اند. استفاده از یخ می‌تواند غدد چربی پوست را منقبض کرده و از ترشح بیش‌ازحد سبوم جلوگیری کند. توجه کنید که نباید یخ را به‌طور مستقیم و به مدت طولانی روی پوست قرار دهید. حتما یخ را در تکه‌ای پارچه قرار دهید و آن را چند ثانیه روی جوش نگه دارید. انجام این کار به‌صورت مداوم در طول روز، جوش‌ها را پس از یک یا دو روز از بین می‌برد.

استفاده از ماسک‌های حاوی عسل

عسل ماده‌ای مقوی و ضدعفونی‌کننده است که می‌تواند عوامل میکروبی و آلوده‌کننده پوست را از بین ببرد. برای از بین بردن جوش‌ها استفاده از خود عسل به‌صورت مستقیم و نیز استفاده از ماسک‌های حاوی عسل می‌تواند موثر باشد. اگر از خود عسل استفاده می‌کنید، پنبه‌ای استریل را به عسل آغشته و آن را حدود ۳۰ دقیقه روی پوست خود بگذارید. پس‌ازآن پوست خود را با آب گرم بشویید. از بهترین و موثرترین ماسک‌های حاوی عسل نیز می‌توان به ماسک عسل و دارچین اشاره کرد.

استفاده از آب‌لیمو

آب‌لیمو را می‌توان یک میکروب‌کش طبیعی دانست که تاثیر زیادی بر بهبود جوش‌های صورت و جلوگیری از بروز مجدد آن‌ها دارد. توجه کنید که اگر جوش‌های صورت شما ملتهب شده‌اند یا باز هستند استفاده از آب‌لیمو می‌تواند باعث ایجاد سوزش یا درد شود.

برای استفاده از آب‌لیمو یک پنبه استریل را به آن آغشته کرده و روی جوش قرار دهید. این کار را پیش از خواب انجام دهید و اجازه دهید که پنبه آغشته به آب‌لیمو تا صبح روی پوست شما باقی بماند.

بخور صورت

بخور گرم باعث باز شدن منافذ پوستی می‌شود. درنتیجه عوامل آلوده‌کننده‌ای که این منافذ را بسته‌اند از بین برده و پوستتان را نیز شفاف‌تر خواهد کرد. تنها باید توجه کنید که به مدت طولانی در معرض بخور گرم قرار نگیرید. چرا مه این موضوع می‌تواند باعث ایجاد سوختگی در پوست شما شود. همچنین پس‌ از انجام بخور حتما از کرم مرطوب‌کننده استفاده کنید.

روغن درخت چای

این روغن می‌تواند جوش‌های سرسفید را خشک کرده و آن‌ها را از بین ببرد. همچنین این روغن با از بین بردن میکروب‌ها مشکلات پوستی شما را برطرف می‌کند. اگر از این روغن به همراه ژل آلوئه ورا استفاده کنید، آن را به دارویی معجزه‌آسا تبدیل کرده‌اید. در زمان استفاده روغن را روی محل جوش‌ها مالیده و پس از ۲۰ دقیقه بشویید. توجه کنید که این روغن دارای خاصیت خشک‌کنندگی است. بنابراین استفاده از آن برای پوست‌های حساس و خشک توصیه نمی‌شود.

راهکارهای درمان کلینیکی جوش صورت

درمان‌های کلینیکی درمان‌هایی قدرتمندتر هستند که می‌توانند بر روی انواع وخیم‌تر جوش نظیر کیست‌ها، ندول‌ها، پاپول‌ها و پاسچول‌ها اثر بگذارند. در این روش‌ها پزشک شما را معاینه کرده و بسته به شدت جوش‌ها و نوع آن‌ها درمان مناسب را به شما پیشنهاد می‌دهد. البته این درمان‌ برای جوش‌های غیرالتهابی نیز قابل‌استفاده است و می‌تواند بهبود آن‌ها را سرعت بخشد.

درمان جوش‌های غیرالتهابی

پزشک برای درمان جوش‌های سرسفید یا سرسیاه از درمان‌های موضعی استفاده می‌کند. این درمان‌ها ممکن است تنها روی خود جوش‌ها متمرکز شوند یا بر روی همه صورت انجام بگیرند. مواد مورداستفاده در این درمان‌ها معمولا حاوی گوگرد، اسید سالیسیلیک یا پراکسید بنزوئیل است. در میان این مواد بنزوئیل پراکسید موثرترین گزینه و گوگرد خفیف‌ترین آن‌ها است. اسید سالیسیلیک نیز به جلوگیری از بازگشت مجدد جوش‌های غیرالتهابی کمک می‌کند.

ازجمله مواد موثر دیگر در درمان جوش‌های غیرالتهابی، رتینوئیدهای موضعی حاوی ویتامین A نظیر رتینول، آداپالن و ترتینوئین هستند. این مواد باعث از بین بردن چربی‌ها و سلول‌های جمع شده در منافذ پوستی شده و آن‌ها را باز می‌کنند. این داروها را می‌توان از موثرترین داروهای موضعی برای درمان آکنه دانست.

درمان پاپول‌ها

پزشکان برای درمان پاپول از بنزوئیل پراکسید استفاده می‌کنند. این ماده دارای فعالیت ضدباکتریایی است و می‌تواند باکتری‌های ایجادکننده پاپول را از بین ببرد. برخی پزشکان برای درمان جوش‌های التهابی از رتینوئیدهای موضعی، آنتی‌بیوتیک‌ها یا قرص‌های ضدبارداری استفاده می‌کنند. البته توجه کنید که قرص‌های ضدبارداری معمولا برای زنانی تجویز می‌شود که جوش‌های آن‌ها تنها در دوران قاعدگی خود را نشان می‌دهند. این قرص‌ها با کاهش سطح آندروژن به کاهش تولید روغن کمک کرده و درنتیجه جوش‌ها را از بین می‌برند.

درمان جوش‌های چرکی

با استفاده از گزینه‌های درمانی پیشنهادی برای پاپول‌ها می‌توان پاسچول‌ها را نیز برطرف کرد. البته در این مورد به دلیل شدت بیشتر و وجود چرک استفاده از آنتی‌بیوتیک‌های ضد باکتری بیشتر توصیه می‌شود.

درمان ندول‌ها

ازآنجایی‌که ندول‌ها در زیر سطح پوست قرار دارند، نمی‌توان از درمان‌های موضعی برای درمان ندول‌ها استفاده کرد. پزشک معمولا در این موارد داروهای حاوی بنزوئیل پراکسید یا اسید سالیسیلیک، آنتی‌بیوتیک‌های قوی ضد باکتری، رتینوئیدها و قرص‌های ضدبارداری را توصیه می‌کند. اگر استفاده از داروها موثر واقع نشود، پزشک ندول‌ها را با دست تخلیه کرده یا از لیزر برای لایه‌برداری شیمیایی استفاده می‌کند.

درمان کیست‌ها

درمان کیست کار بسیار مشکلی است اما غیرممکن نیست. پزشکان برای درمان این مورد از داروهایی نظیر ایزوترتینوئین، رتینوئیدهای خوراکی، آنتی‌بیوتیک‌ها نظیر تتراسایکلین، مینوسایکلین، داکسی سایکلین یا اریترومایسین، قرص‌های ضدبارداری یا اسپیرونولاکتون ها استفاده می‌کنند. توجه کنید که اسپیرونولاکتون همچون قرص‌های ضدبارداری تنها برای درمان کیست‌ها در زنان و نه مردان به کار می‌روند.

کاهش سطح آندروژن توسط این دارو ممکن است باعث ایجاد مشکلاتی در مردان شود. ممکن است بنا به تشخیص پزشک برای از بین بردن کیست‌ها به جند نوع دارو نیاز داشته باشید. در برخی موارد برای درمان مستقیم و سریع‌تر التهابات از تزریق استروئید به کیست‌ها استفاده می‌شود.

پرسش و پاسخ با پزشک متخصص

توجه کنید که ممکن است درمان‌های خانگی بر از بین بردن جوش‌های غیرالتهابی موثر باشند اما هیچ‌گاه نباید این درمان‌ها را بر روی جوش‌های التهابی امتحان کنید. در مورد جوش‌های التهابی حتما به پزشک مراجعه کرده و از او برای درمان مشورت بخواهید. استفاده سرخود از داروها یا آنتی‌بیوتیک‌ها ممکن است باعث بدتر شدن شرایط شما شود. همچنین اگر پس از درمان‌های خانگی جوش‌ها بدتر شدند یا مجددا برگشتند باید حتما برای ادامه درمان با پزشک مشورت کنید. چراکه ممکن است این جوش‌ها نشان‌دهنده مشکلی باشند که باید ابتدا آن را برطرف کنید.