دلایل بوی بد آب سنندج

به گزارش ایسنا، تغذیه‌گرایی سد، ورود فاضلاب‌های متعدد، رشد جلبک، تبدیل شدن آن‌ها به لجن و کاهش عمق آب سد از دلایل اصلی بدبو شدن آب شهر سنندج است، که آن را غیرقابل استفاده کرده است.

استان کردستان، با دارا بودن ۱۸ سد یکی از تامین‌کنندگان آب کشور است که حدود ۷۴ درصد از منابع آبی پشت سدهای استان به استان‌های مجاور انتقال داده می‌شود و این در حالی است که خود با بحران آبی شدیدی مواجه بوده و نیازمند مدیریت صحیح و اقدامات جدی است.

وزیر نیرو در جریان سفر اخیر خود به استان کردستان، وعده داد که در صورت تامین اعتبار تا پایان فصل گرما مشکل آب شرب سنندج حل و آب سد آزاد به تصفیه‌خانه شهر سنندج می‌رسد.

عضو هیئت علمی گروه منابع طبیعی دانشگاه کردستان و عضو کارگروه آب استان کردستان گفت: مسئله طعم و بوی نامطلوب آب شرب سنندج؛ معضلی است که ریشه آن به سال های گذشته برمی گردد، اما از سال ۱۳۹۶ احساس شد و تا به امروز روند افزیشی داشته است.

حبیب محمدی در خصوص کیفیت آب شرب سنندج اظهار کرد: در تغییر کیفیت آب چندین عامل دخیل هستند که از موثرترین این عوامل می‌توان به تغذیه‌گرایی سدها اشاره کرد؛ ورود فاضلاب‌های شهری و روستایی در بالادست سدها، کودهای کشاورزی و آلودگی‌های صنعتی به آب سدها سبب ایجاد پدیده تغذیه‌گرایی می‌شود.

وی عنوان کرد: پدیده تغذیه‌گرایی سبب رشد جلبک و برخی میکروارگانیسم‌های آب می‌شود که تغییر طعم و بوی بد آب شرب را به دنبال دارد. این قضیه در سدهایی با عمق بالای ۱۵ الی ۲۰ متر به دلیل لایه بندی دمایی و تجمیع جلبک‌ها در لایه‌های زیرین سد و تبدیل آن به لجن به ویژه در فصل تابستان می شود که سبب طعم و بوی بد آب می‌شود.

محمدی ادامه داد: طبق پایشی که از سال ۹۸ هرساله در خصوص سد قشلاق انجام می‌شود؛ تراکم جلبک در فصل تابستان بسیار بالا است و ورود فاضلاب‌های متعدد روستایی و شهری، ضعف مدیریت صحیح سد به لحاظ علمی باعث عدم تامین آب شرب باکیفیت در شهر سنندج شده است.

وی در خصوص تصفیه‌خانه آب شرب شهر سنندج تصریح کرد: به دلیل اینکه تصفیه‌خانه شهر سنندج متناسب با وضعیت فعلی طراحی نشده است، آمادگی تصفیه و حذف طعم و بوی بد چنین آبی را ندارد و با توجه به اقدامات انجام شده بر روی آن، این امر جوابگو نبوده و تامین آب شرب سنندج نیازمند طراحی فاز دیگری از تصفیه‌خانه است و لازم است که برای جایگزین سد آب آزاد در سریع‌ترین زمان ممکن اقدام کرد. البته تاکنون مطالعه جامعی در مورد ریشه یابی کامل سهم هر بخش در ایجاد طعم و بو انجام نشده و نیاز است این مطالعه در دستور کار مسئولین قرار گیرد تا برای مدیریت بهتر و رفع مشکلات مشابه بهتر برنامه ریزی کرد.

محمدی بیان کرد: آنچه که در مسئله کیفیت آب شرب سنندج تاثیرگذار است، عدم مدیریت صحیح حوزه آبریز و مدیریت علمی سد قشلاق و عدم ارتقا تصفیه‌خانه و شبکه توزیع آب شرب به موازات شرایط موجود است.

وی با تاکید بر اینکه توزیع شبکه آب شرب شهر سنندج نیازمند اقدامات اصلاحی است؛ افزود: در مجموع آن چه که در بحث کیفیت آب شرب سنندج موثر است، ورود فاضلاب‌های متعدد به آب سد قشلاق، رشد روز افزون جلبک‌ها و برخی میکروارگانیزم های آبزی، وضعیت تصفیه‌خانه و شبکه توزیع آب شرب سنندج است که این عوامل نیازمند بروزرسانی و حذف طعم و بوی آب سنندج است.

محمدی در ادامه سخنان خود تاکید کرد: هیچ تصفیه‌خانه‌ای در کشور توان حذف این حد از طعم و بوی نامطلوب آب را ندارند و این مهم نیازمند صرف هزینه بسیار است و به لحاظ اقتصادی نیز استفاده از چنین آب شربی به صرفه نیست.

به گفته این استاد دانشگاه، در چند سال اخیر وضعیت نامطلوب آب شهر سنندج روند افزایشی داشته است.

حبیب محمدی در خصوص مطالعات صورت گرفته برروی آب شرب شهر سنندج، اظهار کرد: یکی از پدیده‌های موثر در ارتقاء کیفیت آب شرب سنندج که برخی از مسئولان به اشتباه آن را دلیلی بر طعم و بوی بد آب سد قشلاق دانستند، رهاسازی ماهی در سد قشلاق است و تا سال ۱۳۹۶ به مدت ۱۵ سال کار رهاسازی ماهی‌ها به صورت سالانه انجام می‌شد تا از جلبک‌ها تغذیه کنند که در سال ۹۶ به دستور آب منطقه‌ای و محیط زیست این کار منحل شد و از همان زمان نیز کیفیت آب شرب سنندج روزبه‌روز کاهش پیدا کرد.

وی عنوان کرد: طبق استاندار ملی آب شرب ایران، آب شرب سنندج سالم و قابل آشامیدن است، اما واقعیت این است که طعم و بوی بد آب نشان از غیرقابل استفاده بودن آن است.

محمدی بهترین راه برای رهایی از مشکل تنش آبی را تامین اعتبار برای انتقال آب سد آزاد به تصفیه خانه سنندج دانست و افزود: انتقال سد آب آزاد به تصفیه‌خانه شهر سنندج نیز راه‌حلی موقتی است و به دلیل این که در مسیر مشابه تغذیه گرایی سد قشلاق قرار دارد در آینده‌ای نه چندان دور با تغییر کیفیت آب مواجه می‌شود؛ بنابراین هم اکنون همه سدهای موجود در استان کردستان به جز کامیاران، قروه و دهگلان با معضل تغییر کیفیت آب روبه‌رو هستند.

وی در خصوص کمیته آب دانشگاه کردستان گفت: این کمیته از ۱۳ نفر متشکل از افراد متخصص در حوزه آب استان کردستان تشکیل شده است که برای حل این معضل اولویت‌هایی را برای استان در نظر گرفته است.

محمدی یکی از الویت‌های اصلی در بحث آب شرب سنندج را مدیریت علمی سدها و احداث تصفیه‌ خانه های بسیار مجهز و به روز دانست و افزود: اگر در این حوزه اقدامات لازم صورت نگیرد؛ در چند سال آینده مشکلات شدیدی را در بحث تامین آب شرب باکیفیت خواهیم داشت.

وی یکی از مطمئن‌ترین منابع آب شرب استان کردستان را سد گاوشان و آب های زیرزمینی دانست و عنوان کرد: باید استفاده از این آبها برای بخش کشاورزی را به حداقل رساند و از آب سایر سدهای با کیفیت پایینتر برای این منظور استفاده کرد.

به گفته این استاد دانشگاه، باید در آینده به فکر تامین آب شرب از طریق آب‌های زیرزمینی و سدهای با کیفیت بهتر بود؛ آبی که با کمترین هزینه تصفیه می‌توان از آن استفاده کرد؛ زیرا آب‌های سطحی به دلیل عدم مدیریت صحیح در سال‌های آتی قابلیت تامین آب شرب باکیفیت را ندارند.

حبیب محمدی در ادامه بااشاره به اینکه ۷۴ درصد از منابع آب پشت سد‍‌های استان کردستان، در اختیار استان‌های دیگر قرار دارد؛ عنوان کرد: مدیران استانی بهتر است برای برون رفت از این بحران به سمت تخصیص حداکثری آب به رفع نیازهای ضروری و حل بحران های موجود استان کردستان حرکت کنند و اولویت تخصیص و مدیریت سدهایی همچون گاوشان، داریان، شهید کاظمی سقز، تلوار، آزاد و گاران به استان کردستان واگذار شود که ضمن اعمال مدیریت درست و علمی در حوضه بالادست و خود سدها، بتوانیم در شرایط اضطراری تصمیمات مدیریتی درستی بگیریم.

وی خاطرنشان کرد: مسئولان وزارت نیرو باید به سمت واگذاری مدیریت هر سد به استان هایی که حوضه آبریز و کاسه سد در آنها قرار گرفته است حرکت کنند و با دخیل کردن مردم بومی در اجرای سیاست های حفاظتی از این آبها بتوانیم در حفاظت کمی و کیفی از آبها در آینده از بروز بحران های شدید بخش آب جلوگیری کنیم و در تامین آب مورد نیاز کشور موفق باشیم. همچنین باید بدانیم که استان کردستان امروزه جزو استان‌های با تنش آبی بوده و در مسیر نگران کننده ای قرار گرفته است و نیازمند تخصیص حداکثری آب های داخلی استان بوده و باید به این سمت حرکت کند.

محمدی در پایان سخنان خود خاطرنشان کرد: مسئله آب استان کردستان چالشی جدی است که باید برای برون رفت از این بحران اقدامات لازم اتخاذ شود، زیرا تامین آب شرب در همه دنیا جزو مسائل امنیتی و اولویت‌دار محسوب می‌شود.

در کشور و استان نیازمند ارزیابی و حضور متخصصان حوزه آب در تصمیمات بخش آب هستیم تا از تشدید بحران ها و معضلات پیش رو جلوگیری کنیم. افراد غیر متخصص در حوزه آب متاسفانه با تصمیمات و اقدامات اشتباه و تحمیل هزینه‌های هنگفت خسارت های زیادی را به کشور وارد کرده اند.