در گفت‌وگو با رئیس کمیته علمی مقابله با کرونا
به خودکفایی واکسن می‌رسیم
تهران (پانا) - ایران در تولید واکسن جزو کشورهای پیشرفته به شمار می‌رود اما از آنجا که ساخت واکسن را کمی دیرتر از سایر کشورها آغاز کرده، پیش‌بینی میشود که ایران در ساخت واکسن در خردادماه به خودکفایی برسد.
به‌گزارش شهروند، وقتی کرونا از ووهان چین شیوع پیدا کرد، از همان زمان همه کشورهای دنیا در تلاش بودند که دارویی برای این ویروس ناشناخته پیدا کنند. اما این ماجرا به نتیجه نرسید و دارویی که بتواند در برابر این ویروس سد دفاعی به شمار برود، پیدا نشد به همین دلیل بحث تولید واکسن از همان روزهای نخست به‌عنوان تنها راه مقابله با این پاندمی مطرح شد. ایران نیز در کنار بسیاری از کشورهای جهان ساخت واکسن را در دستور کار خود قرار داد.
۷ شرکت دانش‌بنیان و تولید دارو مراحل ساحت واکسن را آغاز کردند که یکی از چهار شرکت آزمایشهای خود را تا مرحله انسانی به پیش بردند. بسیاری از کارشناسان و دانشمندان این حوزه بر این باورند که واکسن کرونا در ایران موفق عمل کرده و میتواند ما را تا شهریور سال آینده به مرحله خودکفایی برساند.
تا ۲ماه دیگر آزمایشهای انسانی واکسن کرونا به پایان می‌رسد
مصطفی قانعی، رئیس کمیته علمی مقابله با کرونا در این خصوص واکسن کرونا و شرایط آن در کشور می‌گوید: «فاز اول آزمایش انسانی کرونا به پایان رسیده است و تا دوماه دیگر این مرحله و آزمایش انسانی به پایان رسیده و می‌توان پس از اعلان نتایج قطعی آن را به تولید انبوه رساند.»
در حال حاضر چهار واکسن مرحله انسانی را پشت‌سر گذاشته‌اند و باید بررسی شود که کدام‌یک از آنها میتواند به‌عنوان واکسن اصلی وارد بازار مصرف شود.
کمی دیرتر از سایر کشورها شروع کردیم
ایران تکنولوژی تولید واکسن را دارد و آنچه در دنیا و دیگر کشورهای پیشرفته در تولید واکسن وجود دارد، در ایران نیز سپری میشود اما موضوع این است که ما تولید واکسن را کمی دیرتر از سایر کشورها آغاز کردیم و تقریبا حدودد ۴ تا ۶ماه از سایر کشورهای تولیدکننده واکسن عقب‌تر هستیم. این موضوعی است که قانعی به آن اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: «تحریم‌ها سبب شده است که ما در تهیه مواد و دستگاه‌های تولید واکسن با مشکل روبه‌رو شویم و همین فرآیند سبب طولانی‌شدن تولید واکسن در کشور شده است. اما از آنجا که در دوران تحریم یاد گرفتیم که روی پای خودمان بایستیم، توانستیم در این حوزه موفق عمل کنیم.»
همه واکسن‌های تولید داخل
او توضیح می‌دهد که جز یک مورد واکسن که با همکاری کوبا تهیه میشود، بقیه واکسن‌ها به تنهایی در کشور تولید شده است؛ زیرا آنقدر در این حوزه موفق عمل کرده‌ایم که نیازی به همکاری با سایر کشورها دیده نمی‌شود.
در حال‌حاضر بحث واردات واکسن بر عهده سازمان غذا و دارو قرار دارد و انتخاب کشور واردکننده واکسن چه از کشور چین و چه از سایر کشورها مربوط به سازمان غذا و دارو است و این سازمان بر اساس نیازسنجی و میزان نیاز اقدام به واردات واکسن می‌کند اما قاعدتا این واردات از کشورهای دوست و برادر انجام میشود و طبق فرمایشات مقام معظم رهبری واردات واکسن از کشورهای انگلیس و آمریکا و فرانسه به کلی منتفی است.
روند تولید واکسن موفقیت‌آمیز بوده است
درحال حاضر روند خوبی در تولید واکسن سپری می‌کنید که امیدواریم در شهریورماه به مازاد تولید واکسن در کشور برسیم. این موضوعی است که مسئولان به آن امیدوارند و رئیس علمی کمیته ملی کرونا بر این باور است که با وجود تحریم‌ها به نظر می‌رسد نتوانیم در حوزه صادرات نقش مهمی ایفا کنیم و قطعا در این بخش حرفی برای گفتن نخواهیم داشت.
واکسن‌های ایرانی علایمی از خود نشان نداده‌اند
او در خصوص شرایط تولید واکسن ایرانی به این نکته اشاره می‌کند که این واکسن آزمایشهای انسانی را با موفقیت پشت‌سر گذاشته است و تاکنون هیچ علایمی مانند تب و شوک را از خودش نشان نداده و در ادامه می‌گوید: «پلتفرم تولید این واکسن بر اساس تولید ویروس کشته شده است.»
مراحل تست واکسن ایرانی
گروه اول این تست ۳نفر بودند که بعد از یک هفته قرنطینه در یکی از هتل‌های تهران به منزل بازگشتند و همچنان تحت‌نظر و مراقبت پزشکی قرار دارند. در دوماه آینده به ۵۶ داوطلب، واکسن ایرانی کرونا تزریق میشود. در این صورت واکسن به سرعت در کشور تولید میشود و وارد فاز سوم میشود و امید می‌رود که تولید انبوه این واکسن در صورت موفقیت تمام مراحل در خرداد ۱۴۰۰ به تولید انبوه برسد.
ساخت واکسن باید مراحلش را سپری کند
هنوز ۹ روز از اول دی‌ماه سال ۹۹ نگذشته بود که تست انسانی این واکسن اجرا شد و این کافی بود که آزمایشهای این واکسن به مرحله دوم و سوم وارد شود. حمید سوری، رئیس انجمن اپیدمولوژی ایران و عضو ستاد ملی کرونا به «شهروند» می‌گوید: «ساخت واکسن چندین مرحله دارد.»
در ابتدا محققان، واکسن را روی سلول‌‌ها و سپس روی حیواناتی مانند موش و میمون و… آزمایش میکنند تا ببینند آیا این واکسن میتواند پاسخ ایمنی ایجاد کند یا خیر. درصورت موفق‌بودن آزمایشهای حیوانی، در فاز اول آن را به تعداد محدودی از افراد تزریق میکنند تا دوز مورد نیاز و ایمنی و کارایی آن به اثبات برسد.
در مرحله بعدی، دانشمندان واکسن را روی صدها نفر از گروه‌‌های سنی و جنسی تست میکنند تا مشخص شود اثربخشی و کارایی واکسن در هر گروه سنی و جنسی و… چقدر است؛ در این مرحله نیز میزان ایمنی واکسن مورد بررسی قرار میگیرد. مرحله سوم تست واکسن، فاز آزمایش واکسن روی هزاران نفر است؛ در این مرحله به گروهی از افراد واکسن و به گروهی دیگر دارونما داده میشود تا میزان اثربخشی واکسن در گروهی که آن را دریافت کرده‌‌اند ،مشخص شود.
طی مراحل آزمایش واکسن نیاز به زمان دارد
درحال حاضر واکسن کرونای ایرانی در مرحله نخست بالینی آن قرار دارد؛ یعنی مراحل حیوانی را سپری کرده و در ال حاضر وارد فاز دوم شده است.
اما این‌همه کار نیست برای آنکه یک دارو یا بحث بیولوژیک اجازه پیدا کند که به انسان‌ها تزریق شود باید مراحلی را طی کند که گاهی این مراحل تا ۵ مرحله پیش می‌رود و گاهی با طی این مسیر باز هم از چرخه استفاده همگانی خارج میشود.
عوارض طولانی‌مدت واکسن بسیار مهم است
یک واکسن ممکن است در مرحله اول اثربخشی زیادی داشته باشد اما ایمنی در کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت مورد بررسی قرار میگیرد. در واقع باید درنظر داشته باشیم که ایمنی یک دارو در دوره زمانی بین ۱۰ تا ۱۵سال چگونه است و به همین دلیل است که فرآیند تأیید این واکسن زمانبر است.
دیدن اثرات کوتاه‌مدت اهمیت زیادی ندارد اما این عوارض بلندمدت است که اهمیت زیادی دارد. در مورد واکسن ایرانی در مرحله اول ۵۶ نفر مورد تست قرار گرفتند و اما این آمار و نتایج آن قابل تعمیم نیست و درحال حاضر این آزمایش‌ها برای بیش از ۲۰۰نفر انجام شده است. در فاز ۳ بین ۱۰۰۰ تا ۳۰۰۰ نفر مورد آزمایش قرار می‌گیرند و در این شرایط است که می‌توان به نتایج این آزمایش‌ها دل خوش کرد. در این مرحله اثربخشی و ایمنی واکسن را مورد مطالعه قرار می‌دهند.
مهم مرحله سوم تولید واکسن است
درصورتی که این فاز ۳ تأیید شود، واکسن میتواند تأییدیه مراکز بهداشتی را اخذ کند. با وجود این، برخی از کشورها مجوز مرحله سوم را نمی‌دهند اما نکته‌ای که در این میان وجود دارد، این است که این واکسن یک تفاوت عمده با سایر واکسن‌های دیگر دارد و آن هم این است که وجود آن اضطرار است و درصورت تأییدیه‌هایی به دست آمده، باید برای در اختیار مردم قرار گیرد.
ایران جزو کشورهای موفق درحوزه واکسیناسیون
او تأکید می‌کند: «کشور ما جزو کشورهای موفق در حوزه واکسیناسیون به شمار می‌رود و در بسیاری از موارد قابل مقایسه با کشورهای دیگر نیست و عملا در ایران اولین واکسن ۲۲۵ سال پیش استفاده شده است. واکسن آبله در آن سال‌ها در انگلیس آزمایش شد و دستاوردهای مهمی نیز به همراه داشت.»
در همان سال نیز ایران همه مردم را در برابر این بیماری واکسینه کرد و در این خصوص موفقیت‌های زیادی را نیز به دست آورد و طبیعتا ایران کشور موفق در این کار بود. شروع ساخت واکسن به قبل از انستیتو پاستور می‌رسد و مایه کوبی در برابر واکسن آبله موید این مطلب است.
او ادامه می‌دهد: «نکته‌ای که باید در مورد واکسن کرونا به آن اشاره کرد، این است که این شرایط علمی تنها موضوع بررسی در ساخت این واکسن نیست. موضوعات اقتصادی دیگری نیز در این میان وجود دارد. در واقع به دلایل شرایط موجود، جهان در دوران کرونا همه کشورها تلاش میکنند تا با این تکنولوژی رقبا را از سر راه خود بیرون کنند؛ یکی از پرتقاضاترین محصولات بیولوژیک بحث واکسن بوده است. در این شرایط سخت هرکسی به دنبال مطرح کردن توانایی خودش است.
این مقام مسئول بر این باور است که نمی‌توان نقش تحریم‌ها را در این میان بی‌اثر دانست اما این را باید بگوییم که این حوزه کمتر رنگ و بوی سیاسی دارد و شاید از نظر نبودِ زیرساخت‌ها به دلیل تحریم‌ها دچار مشکل بودیم اما با وجود این، از نظر تبادل تجارب علمی بین کشورها کمتر با مشکل روبه‌رو بودیم.
ارسال دیدگاه