سال آبی آینده خیلی قابل پیش بینی نیست

سیستان و بلوچستان هم به طور مشخص در طول سال‌های گذشته همواره از خشکسالی رنج برده است به طوری که طی حدود ١٢ سال گذشته، میزان بارش همواره کمتر از میانگین بلندمدت منطقه بوده است. ایران و افغانستان در سال‌های اخیر همواره بر سر حقابه هامون هم بگو مگوهایی داشته‌اند. اما امسال الگوی بارش باران تغییر کرده است به طوری که امسال نسبت به میانگین بلند مدت بارش باران ٧٠ درصد افزایش داشته است.

البته بارش باران در استان سیستان و بلوچستان نمی‌تواند به تنهایی عامل زنده شدن دوباره هامون شود. از آنجا که میزان بارش‌ها در افغانستان هم فراتر از نرمال بوده، سرازیر شدن آب از رودخانه هیرمند یکی از دلایل جدی بهبود وضعیت هامون بوده است. اما باید دقت کنیم که شدت تبخیر در آن منطقه بالا است. ما ده‌ها برابر بارش‌مان قدرت تبخیر داریم. پتانسیل تبخیرمان در سال حدود چهار پنج هزار میلیمتر است در حالی که میانگین بارش‌مان ٢٥٠ میلیمتر در کشور است. باید دقت کنیم ما از تبخیر شدید رنج می‌بریم و ورود آب باران به تالاب بسته‌ای مانند هامون نمی‌تواند تمام مشکلات ما را حل و فصل کند. در تابستان‌ها بارش‌ها همیشه در مناطقی مانند سیستان و بلوچستان کاهش می‌یابد بنابراین نمی‌توان با توجه به الگوهای بارش در آن منطقه، چندان به بارش‌ها در فصل تابستان دل بست. به خصوص شمال استان در تابستان‌ها بارندگی جزیی دارد.

بنابراین اگر بارشی هم در کار باشد آب حاصل از آن به هامون نمی‌رسد. با توجه به مدل بارش‌های ما در سال آبی جدید سال آینده نگرانی ما برای کل مناطق کشور این است سیستم‌های مهاجری که به تدریج از غرب وارد کشور می‌شوند، با تاخیر وارد شوند و بارش پاییزه دیرتر آغاز شود. بنابراین دوره خشکی فعلی ما طولانی‌تر خواهد شد. درباره مناطقی مانند شمال استان سیستان و بلوچستان با توجه به میانگین پایین بارش بلند مدت نباید این احساس به وجود بیاید که سال آینده هم لزوما همین شرایط امسال تداوم خواهد یافت. البته مقصود من این نیست که در سال آبی آینده ما بارش کمتری داریم. اساسا نمی توان به این قطعیت درباره میزان بارش‌های سال آبی آینده سخن گفت. فقط می‌توانیم بگوییم که بارش‌های پاییزه ما امسال احتمالا با تاخیر آغاز خواهد شد. من نمی‌توانم درباره هیدرولوژی هامون سخن بگویم و امیدوارم که وضعیت هامون به گونه ای باشد که معیشت مردم بیش از سال های سخت گذشته تامین شود اما با این حال مردمی که معیشت‌شان به آب تالاب هامون وابسته است باید درباره وضعیت تالاب و آبی که در اختیار دارند قدری واقع بین باشند.

*رئیس مرکز ملی پایش خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی

منبع: شهروند