کرونا و انسجام داخلی

اگر این ابتلائات در کشورهای دیگر نبود، نمی‌شد متر مشخصی برای ارزیابی رفتار پزشکی سیستم دولتی پیدا کرد. ولی الان در مجموع رفتار و عملکرد متوازنی در دولت در مسأله کرونا به وجود آمده. این عملکرد خود حلقه وصل خوبی برای بازیافت وحدت جمعی در کشور می‌توانست باشد. در کرونا مسأله همه مردم یک چیز بود. این وحدت منافع و وحدت نظر برای همکاری بهداشتی عنصر دیگری بود که امکان آن را فراهم می‌کرد که همه را دور یکدیگر دید و مهربانی را آزمود.

به صورت طبیعی در دوران کرونا جامعه مدنی قوت گرفت. بعد از دوره اصلاحات، رفتارهای مدنی و گروه‌های مردم‌نهاد کمرنگ شده بودند و در خیلی از موارد از آنها به عنوان خطرات امنیتی یاد می‌شد. اما وقتی همه در خانه‌ها ماندگار شدند و تکنولوژی ارتباطات تنها راه وصل شدن به جامعه شد، خیلی‌ها در خانه‌ها جزئی از جامعه شدند. برای مردم نوشتند. موسیقی زدند. توصیه‌های بهداشتی کردند. کمک‌های مردمی به آسیب دیدگان کرونا قوت گرفت. همه خود یک سازمان کمک کننده به روان و جسم مردم شدند. این مدنی شدن جامعه نشان داد که چقدر می‌توان همراهی مردم را دید و سازمان‌های مردم نهاد چقدر می‌توانند به مردم کمک کنند.

این همکاری جمعی یکی دیگر از نمادهایی بود که می‌شد در سایه آن به وحدت ملی توجه کرد. نکته دیگر این بود که در ماجرای کرونا همه به فکر درمان بودند. هدف مشترک، رها شدن از این ویروس بود. طبعاً مثل سایر اتفاقات، این ماجرا و حضور همگانی در این اتفاق، به هیجانات تند و ضد حکومتی تبدیل نمی‌شد و فرصت خوبی ایجاد می‌کرد که بشود با مردم و با طیف‌های گوناگون آن حرف زد و همدلی کرد. همیشه در نزدیک شدن مردم به یکدیگر مین‌هایی بود که در دوطرف منفجر می‌شد و شرایط را رادیکال می‌کرد. اما خوشبختانه در ماجرای کرونا به خاطر هدف مشترک ظرفیت چنین اتفاقی نبود. این فرصت خوبی بود که همه دستگاه‌ها و مردم از آن بهره ببرند. نمایش جلسات کرونایی که با حضور رئیس جمهوری و رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح تشکیل می‌شد یکی از نمادهای متفاوت و قابل استفاده در جهت همکاری و همدلی بود.

اما واقعیت این است که از این فرصت‌ها چنان که باید بهره‌ای برده نمی‌شود. دلیل اصلی آن است که ظاهراً بخشی از ذی‌نفوذان این همدلی و همراهی را مفید نمی‌دانند. هرکس که این واقعیت را می‌داند، طبعاً به دنبال این توصیه نیست که از این فرصت همدلی گدایی کند. همدلی وقتی امکانپذیر است که همه طرف‌ها به دنبال آن باشند. وقتی نیروی بیشتری برای طرد صرف شود، راه نشان دادن در مناسبت‌های گوناگون برای نزدیک شدن همه به هم نامفید خواهد شد. به نظر می‌رسد همه دنبال این هستند که قدرت را با هر توجیهی به تنهایی در اختیار خود داشته باشند. تن دادن به مشارکت حداقلی در انتخابات و رفع نکردن موانع آن نمونه‌ای بزرگ از این ادعا است.

کرونا و ده‌ها عامل دیگر در سال‌های گذشته و احتمالاً در سال‌های آینده وقتی می‌تواند عامل یکپارچگی و وحدت اجتماعی شود که این کار برای قدرت‌های تعیین کننده در کشور امر مفیدی تلقی شود. اما به دلیل فقدان چنین اراده یکپارچه‌ای به نظر می‌رسد از ظرفیت ایجاد شده در سایه بیماری کرونا برای انسجام داخلی بهره کافی و وافی برده نشد. اگر چه هنوز دیر نشده است.

*فعال سیاسی اصلاح‌طلب

منبع: ایران