حسن محمدی: دانش آموزان شهر تهران از کمبود سرانه فضای ورزشی رنج می برند

هرجا صحبت از تربیت بدنی است بعد سلامت جسمانی در ذهن پررنگ می شود اما مهمتر از آن سلامت روانی دانش آموزان است. برای شروع گفتگو به اهم فعالیت های معاونت تربیت بدنی تهران در حوزه سلامت جسم و روان دانش آموزان بفرمایید؟
این معاونت شامل چهار بخش اصلی است که شامل دفاتر تربیت بدنی و فعالیت های ورزشی، دفتر سلامت و تندرستی، دفتر مراقبت در برابر آسیب های اجتماعی و هیات ورزش دانش آموزی است. البته با تغییر و تحولات ساختار اداری کشور قرار است به زودی یکی از این دفاتر از معاون دفتر تربیت بدنی و سلامت جدا شود و به معاونت پرورشی بپیوندد. دفتر جدیدی با عنوان دفتر مشاوره و مراقبت در برابر آسیب اجتماعی دانش آموزان تشکیل شود و همچنین تغییرعنوانی در پیش داریم و معاونت «تربیت بدنی و سلامت» هم به نام معاونت «تربیت بدنی و تندرستی» تغییر نام می دهد. مبنای فعالیت و وظیفه این معاونت حفظ و توسعه سلامتی از جنبه های مختلف جسمانی و روانی است.در حوزه تربیت بدنی تمرکز اصلی بر کلاس درس است. در تمام پایه های تحصیلی درس تربیت بدنی به عنوان درس رسمی آموزش و پرورش کشور است که اجرا می شود و در کنارآن فعالیت های مکمل ورزشی وجود دارد، از قبیل مسابقات که به شکل های مختلف در درون و برون مدرسه انجام می شود.در درون مدرسه نکته بارز و مشخص آن برگزاری المپیادهای ورزشی درون مدرسه ای است و در بیرون مدرسه فعالیت های رقابتی بین مدارس در سطح منطقه، استان و کشوری است که انجام می گیرد. همچنین کانون های ورزشی که به صورت تخصصی تر بحث آموزش رشته های ورزشی را دنبال می کنند. فعالیت کانون ها را در هردو سطح داخل و خارج از مدرسه داریم. برای آشنایی بیشتر و تخصصی دانش آموزان با رشته های مختلف ورزشی کانون های مختلف ورزشی را دایر کرده ایم و آنجا زیر نظر مربیان مجرب آموزش می بینند و مهارت های خود را افزایش می دهند. در حوزه سلامت بیشتر فعالیت ها نقش پیشگیرانه دارند و همچنین بهداشت محیط و فردی را داریم و مربیان در مدارس نقش غربالگری و اقدام به موقع و پیشگیری از اپیدمی ها را ایفا می کنند و ناظرین بهداشتی، وضعیت بهداشتی مدرسه را بررسی می کنند.در بخش بهداشت محیطی وظیفه رسیدگی به وضعیت سرویس های بهداشتی مدرسه و آبخوری ها و سطل های زباله و رسیدگی به وضعیت بهداشتی پایگاه تغذیه سالم تحت نظر همکاران است و نظارت هایی در این زمینه انجام می شود.

یکی از موضوعاتی که همیشه در آغاز سال تحصیلی دغدغه خانواده هاست موضوع شپش در مدارس است. مساله شپش در سطح مدارس تهران تا چه اندازه جدی است؟
اصولا شپش چیزی نیست که متعلق به جای خاصی باشد و بگوییم فقط کشور ما دچار آن است. این موضوع در کشورهای پیشرفته نیز همه گیر است. در محیط های متراکم مثل پادگان ها و مدارس و دانشگاه ها احتمال همه گیر شدن این انگل هست زیرا امکان انتقال این حشره معمولا از طریق تماس افراد و حتی در سطح لباس وجود دارد. معمولا زمانی این همه گیری وجود دارد که ابتدای سرد شدن هواست و دانش آموزان از پوشاک بیشتری استفاده می کنند. داخل حیاط یا در مدرسه ممکن است لباس های شان با هم برخورد داشته باشد و از این رو زمینه انتقال از ناقل به دیگری وجود دارد. نکته ای که بهتر است خانواده ها بدانند این است که مدرسه به عنوان محل تولید شپش نیست. چون تعداد دانش آموزان در مدرسه زیاد است و نوع فعالیت زیادی که مخصوصا دانش آموز در سنین ابتدایی دارند باعث شده کنترل کردن این موضوع سخت شود. البته توصیه ها انجام می شود اما باید یادآوری کنیم مدرسه عامل تولید شپش نیست بلکه کسانیکه در مدرسه درگیر این موضوع می شوند خودشان ناقل اند و زمینه انتقال این انگل ایجاد می شود.خوشبختانه در تهران نقطه بحرانی بسیار کم است و به نوعی نداریم. خیلی کم می شود نقطه ای باشد که نیازمند ورود بحرانی باشد و مراقبین سلامت ما به دلیل معاینات روتین و مستمری که دارند نکات پیشگیرانه را به خانواده ها انتقال می دهند. اگر شرایط به گونه ای باشد که پیشرفته شده باشد بلافاصله اقدامات لازم جهت کنترل انجام می شود.عمده کار این است که بهداشت فردی باید رعایت شود. دانش آموزان در دوره ابتدایی مقاومت هایی راجع به این موضوع دارند اما ما آموزش های خود را انجام می دهیم و غربالگری که مراقبین بهداشتی مدارس انجام می دهند کمک می کند تهران چندان مشکل خاصی نداشته باشدو در واقع شیوع بیش از حد شپش را نداریم.

وضعیت شهر تهران بلحاظ تجهیزات و فضاهای ورزشی چگونه است؟
اگر به دوبخش تقسیم کنیم راحت تر است. ما موضوعی داریم تحت عنوان فضاهای ورزشی که محل تخصصی برای ورزش کردن جامعه مخاطبان مان هستند. تهران رده ۳۲ استانی را دارد و به گزارش وزارتخانه در این زمینه ما محروم ترین استان کشور هستیم و یکی از دلایلش تعداد زیاد دانش آ موز و کم بودن فضای تخصصی است. با وجود اینکه در مرکز و پایتخت هستیم اما محروم ترین از نظرسرانه دانش آموزی به حساب می آییم و این موضوع فقط اختصاص به ما ندارد و حتی در سطح ورزش و جوانان هم در مجموع پایین ترین فضای ورزشی برای تهران است. تلاش کرده ایم فضاهای بلااستفاده مدارس و مکان هایی که استفاده خاصی ندارد یا استفاده موردی دارد با مذاکراتی که می شود تبدیل به کاربری ورزشی کنیم تا دانش آموزان با استانداردهای بهتری از فضا استفاده کنند. اما در بحث تجهیزات مدارس، تهران جزو استان های خوب است و می توان گفت وضعیت رضایت بخشی دارد و تقریبا همه مدارس ما امکانات سخت افزاری اولیه را دارند و حداقل بخش مهمی از تجهیزات را در اغلب مدارس داریم. در بحث تجهیزات مصرفی هم نگاه مدیران بسیار نسبت به گذشته بهتر است و ما هم با توجه به اعتباراتی که داریم تلاش می کنیم وسایل مورد نیاز برای مدارس کم برخوردارتر بطور مستقیم و در قالب بسته های وسایل و تجهیزات ورزشی تهیه کنیم یا گاهی با کمک مالی به این نوع مدارس سعی می شود تا نیازهای مصرفی خودشان را تامین کنند و کلاس درس تربیت بدنی با کیفیت بهتری اداره شود.

جایگاه ساعت تربیت بدنی در مدارس شهر تهران را چگونه ارزیابی می کنید؟
از نظر کاغذ و قوانین و مقررات، درس تربیت بدنی به عنوان واحد درسی در همه دوازده پایه تعریف شده است و وظیفه دایرکردن این کلاس با حضور معلم تخصصی تعریف شده است. اما در عمل ممکن است مدارسی باشند که کم توجهی می کنند و فکر می کنند درس های دیگر مهمتر است. ناگفته نماند که این رویکرد نسبت به گذشته بسیار تغییر کرده است و مدیران متوجه اهمیت این درس شده اند.اینکه این درس فراتر از سلامت جسم به دانش آموزان تمرین مهارت زندگی و کار تیمی کردن می دهد. مدیران با آموزش هایی که برای شان دیده شده به جایگاه این درس اشراف پیدا کرده اند. علاوه براین معلمین تربیت بدنی ما تعصب خاصی دارند و معمولا معلم های تخصصی اجازه نمی دهند کلاس درس شان گرفته شود. اگر ساعت درسی شان گرفته شود مدرسه را وادار می کنند جبرانی برای درس شان تعریف کنند. جایی ممکن است این اتفاق بیافتد که احتمالا نیروی انسانی متخصص یا لازم وجود ندارد و مدیر هم ناگزیر این ساعت را به درس دیگری اختصاص می دهد. بطور کلی سعی شده با برگزاری مسابقات و المپیادهای ورزشی سبد فعالیت های ورزشی دانش آموزان مان را ارتقا دهیم زیرا مدت هاست که به دلیل سبک زندگی سبد فعالیت های بدنی شان کوچک شده و اجازه حرکت از دانش آموزان گرفته شده و کم تحرک شده اند و سلامت شان به خطر افتاده است. تلاش می شود با فعالیت های مکمل و مسابقات و فعالیت های دیگر این سبد فعالیت بدنی را چه داخل مدرسه و چه بیرون از مدرسه به حداستاندارد برسانیم تا نسل شادابی را داشته باشیم. از موفقیت های شهر تهران در مسابقات ورزشی می توان گفت نزدیک به ده سال است به عنوان قهرمان قهرمان کشور در مسابقات ملی حضور دارد و درواقع بصورت مستمر این جایگاه را کسب می کند. همچنین در کنار این موضوع، نتایج خوب بین المللی داشته ایم و تیم هایی که در مسابقات جهانی دانش آموزی اعزام شدند موفق به کسب مقام های خوبی شده اند.

یکی از بازوهای مشارکتی معاونت تربیت بدنی،هیات های ورزشی مانند فدراسیون دانش آموزی هستند که عموما به گونه ای بخش خصوصی اند و از طرف دیگر کسانیکه در این هیات ها فعال هستند از خود نیروهای اداره کل هستند. جایگاه این افراد تا چه اندازه از سوی اداره کل تهران جدی گرفته می شود و تا چه اندازه در پیشبرد اهداف معاونت تاثیرگذار هستند؟
فدراسیون ورزش دانش آموزی مانند بقیه فدراسیون های ملی یک نهاد عمومی غیردولتی است و جزو گروه فدراسیون های آماتوری دسته بندی می شوند و به نوعی فدراسیون صنفی است. کادر و پرسنل این فدراسیون نیروهای رسمی آموزش و پرورش هستند اما از نظر جایگاه ساختاری غیر دولتی محسوب می شوند. اما همین کمک می کند تا هم از ظرفیت مشارکت بخش خصوصی و هم بخش دولتی استفاده کنند. شاید با همین هدف رفتیم سراغ این کار تا برای ورزش دانش آموزی از ظرفیت و مشارکت بخش عمومی و خصوصی استفاده شود ورزش دانش آموزی در حوزه رقابتی تقویت شود. درواقع سعی شد با وابستگی کمتر به اعتبارات دولتی، توسعه ای در این زمینه داشته باشیم و حالا حداقل در تهران این اتفاق افتاده است. ما هم تلاش می کنیم از هیات ها حمایت خوبی داشته باشیم و زمینه توسعه فعالیت های ایشان را فراهم کنیم. انصافا این بخش به دلیل موفقیت هایی که داشته مورد استقبال خوبی قرار گرفته است. در سال های گذشته هم رویکرد وزارتخانه به این سمت رفت که مسابقات ورزشی دانش آموزی را به شکل مدرسه قهرمان برگزار کنیم و نقش مهمتری برای مدیران مدارس تعریف شود و تیم هایی که در سطح استانی در هررشته ای شرکت می کنند به نام مدرسه خودشان شرکت می کنند و همین جایگاه مدیر و مشارکت خانواده را ارتقا می دهد.