معاون پرورشی و فرهنگی آموزش و پرورش شهر تهران:
پیشگیری و توانمندسازی، کلید تشکیل جامعه‌ای اسلامی و پایدار در آموزش و پرورش است
تهران (پانا) - معاون پرورشی و فرهنگی آموزش و پرورش شهر تهران با تأکید بر اینکه پیشگیری و توانمندسازی در آموزش و پرورش، کلید تشکیل جامعه‌ای اسلامی و پایدار است، گفت: مدیران مدارس اسلامی باید با درک عمیق این مفاهیم ارزشی، مدیریت مدرسه را بر اساس آن‌ها ساماندهی کنند.
سیداحمد موسوی در دوره توانمندسازی مدیران مقطع ابتدایی مدارس دولتی و غیردولتی مناطق ۱۲، ۱۳، ۱۴ و ۱۵ که با محوریت نظام مراقبت اجتماعی دانش‌آموزان (نماد) برگزار شد، بیان کرد: ماه مبارک رمضان، فرصتی برای خودسازی و تربیت است. این ماه پرفضیلت، فرصتی بی‌نظیر برای تزکیه نفس و پرورش روح فراهم می‌آورد. در این ایام، توجه به تزکیه روح و معنویت بر سایر جنبه‌های زندگی مقدم می‌شود؛ چراکه این ایام فرصتی استثنایی برای بهره‌مندی از این نعمت الهی است.
وی با اشاره به این نکته که تربیت انسان، هدف اصلی خلقت و فلسفه وجودی هستی است، خاطرنشان کرد: خداوند متعال، تمام آفرینش را در خدمت تربیت انسان قرار داده است. رسالت پیامبران، کتاب‌های آسمانی و آیات الهی همه در راستای هدایت و تربیت انسان به سوی کمال است. تمامی آیات قرآن کریم، به طور مستقیم یا غیرمستقیم، به موضوع تربیت می‌پردازند و رسالت تمام انبیا نیز تربیت انسان بوده است. خداوند متعال انسان را به خودسازی فرا می‌خواند. هر چیزی برای ارزشمند شدن نیازمند تربیت و پرورش است؛ از چوب جنگلی که به در ضریح امام رضا (ع) تبدیل می‌شود، تا حیوانی که اهلی می‌شود و همچنین انسانی که هدف خلقتش تربیت است.
موسوی با تأکید بر این نکته که مسئولیت تربیت دانش‌آموزان باید بر اساس اسناد بالادستی صورت گیرد، اظهار داشت: یکی از نکات کلیدی در این زمینه، توجه به پرورش افرادی است که دین اسلام را حق دانسته و آن را به عنوان نظام معیار می‌شناسند، همان‌طور که در سند تحول آمده است. این امر، وظیفه‌ای مشترک میان آموزش و پرورش و خانواده است و جامعه، نتیجه تلاش این دو نهاد خواهد بود. تربیت در تمام اوقات، در بطن خانواده شکل می‌گیرد و آموزش و پرورش نقش مکمل و پشتیبان را ایفا می‌کند. دوره ابتدایی، پایه و اساس تربیت در مدرسه است و دوره متوسطه این پایه را تقویت می‌کند. دانشگاه نیز در درجه اول محل کسب علم و دانش است، در حالی که شخصیت دانش‌آموزان عمدتاً در دوره ابتدایی شکل می‌گیرد.
این مقام مسئول ادامه داد: با توجه به آموزه‌های دینی، مشکل اصلی در اینجاست که دین اسلام، به عنوان نظام معیار و حق، شناخته نمی‌شود. حل بسیاری از مشکلات تربیتی، در گرو توجه به این دو نکته‌ی اساسی، یعنی پذیرش حقانیت دین اسلام و اتخاذ آن به عنوان نظام معیار در تربیت است. صرف برگزاری جلسات و کارگاه‌های متعدد، بدون توجه به این دو اصل، بی‌نتیجه خواهد بود.
وی با تأکید براینکه پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی در مدارس امری ضروری است، افزود: بسیاری از مشکلات و گرفتاری‌ها با پیشگیری قابل حل هستند. این امر، به ویژه در مورد آسیب‌های اجتماعی و چالش‌هایی که سلبریتی‌ها و برخی افراد با آرمان‌های غربی ایجاد می‌کنند، اهمیت دوچندانی می‌یابد. پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی، نیازمند مبانی فکری قوی و برنامه‌ریزی دقیق است.
وی افزود: در این راستا، دو مقوله اصلی پیشگیری و درمان مطرح می‌شود. مدیر مدرسه، به عنوان مسئول اصلی، باید بر تمام جوانب مدرسه نظارت داشته باشد و از بروز آسیب‌ها پیشگیری کند. برای این کار، تسلط بر وظایف و دانش سازمانی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
موسوی با تأکید بر اینکه سند تحول بنیادین آموزش و پرورش به نقش تعلیم و تربیت به عنوان یک نهاد اجتماعی، فرهنگی و سازمان‌یافته اشاره دارد، بیان کرد: این نهاد، مهم‌ترین عامل انتقال و اعتلای فرهنگ اسلامی در جامعه است و مسئولیت آماده‌سازی دانش‌آموزان برای تحقق حیات طیبه را بر عهده دارد. آموزش و پرورش وظیفه دارد ارزش‌های اسلامی را منتقل کند و از گسترش آسیب‌های اجتماعی جلوگیری نماید. آماده‌سازی دانش‌آموزان برای زندگی جمعی، یکی از مسئولیت‌های اساسی این نهاد به شمار می‌رود. این فرآیند شامل ابعاد مختلف علمی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، اعتقادی، عبادی، هنری، زیبایی‌شناختی و بدنی می‌شود. هدف نهایی، تربیت دانش‌آموزانی است که بتوانند در جامعه نقش‌آفرینی کنند و نماینده تفکر اسلامی باشند.
وی افزود: در بحث آسیب‌های اجتماعی، پیشگیری از درمان مهم‌تر است. مانند رانندگی، که راننده باید با توجه به شرایط، سرعت و روش رانندگی خود را تنظیم کند، در زندگی اجتماعی نیز باید با توجه به موقعیت، خود را اصلاح و تطبیق داد. مدرسه باید به دانش‌آموزان آموزش دهد که آسیب‌های اجتماعی را درک کنند و برای مقابله با آن‌ها، خود را آماده سازند. توانمندسازی نیروی انسانی (مدیران، کادر مدرسه و معلمان) برای پیشگیری از آسیب‌ها، امری ضروری است. این کار، تخصصی‌ترین و با ارزش‌ترین کار در آموزش و پرورش است، زیرا ما مسئول آماده‌سازی دانش‌آموزان برای زندگی جمعی و اجتماعی هستیم.
موسوی با اذعان براینکه پیشگیری و توانمندسازی در آموزش و پرورش، کلید تشکیل جامعه‌ای اسلامی و پایدار است، گفت: در زندگی روزمره، ما به محض احساس سرما، به دنبال پتو یا ملحفه‌ای می‌رویم تا خود را گرم کنیم. هنگامی که اوضاع بهتر می‌شود، همین پتو را کنار می‌زنیم و به چیزی نازک‌تر روی می‌آوریم. این رفتار طبیعی، به نوعی اصلاح موقعیت است. سؤال این است: آیا ما به همین سادگی می‌توانیم خود را در مواجهه با حجم‌های فرهنگی و آسیب‌های اجتماعی متناسب با موقعیت اصلاح کنیم؟ آیا دانش‌آموزان ما به حدی از توانمندی رسیده‌اند که بتوانند ترمز کنند و به دور از خطرات قرار بگیرند؟ این‌ها پرسش‌هایی هستند که باید به آن‌ها پاسخ دهیم و این مسئولیت به دوش مدیران مدارس و معلمان گذاشته شده است.
وی ادامه داد: نظام‌های مختلف، چه اسلامی و چه غیر اسلامی، به طور کلی همگی با این چالش مواجه‌اند که آیا انسان‌‌ها شایستگی‌های لازم برای درک موقعیت‌های اجتماعی و مدنی را دارند تا به عنوان شهروندان قابل اعتماد عمل کنند؟ این نقش آموزشی به عهده مدرسه است. از آنجا که مدرسه مسئول است که نوجوانان را برای زندگی در جامعه پرورش دهد، در صورت وجود نظام اسلامی، موازین تربیتی باید طبق معیارهای اسلامی سنجیده شوند.
این مقام مسئول با بیان اینکه خدای متعال در قرآن فرموده است که تمام امور باید با ترازوی اسلام ارزیابی شوند، گفت: لذا، فهم مبانی نظام تربیتی اسلامی برای مدیران مدارس از اهمیت بسیاری برخوردار است. در این راستا، سند تحول بنیادین آموزش و پرورش به عنوان یک مرجع معتبر، مفاهیم عمیق و تحولی را ارائه می‌دهد که مدیران و معلمان باید با آن‌ها آشنا باشند. این سند به توصیف تعلیم و تربیت به عنوان یک فرایند تعالی‌جویانه، رشد مدار، تعاملی، و یکپارچه می‌پردازد. به عبارت دیگر، هر چیزی که مانع رشد و تعالی دانش‌آموزان شود، باید از محیط آموزشی حذف شود.
وی افزود: در این فرایند، برقراری نشاط اجتماعی، فرهنگی و معنوی ضروری است. بچه‌ها نیاز به بازی، ورزش و سرگرمی دارند و این نیازها باید به‌طور یکپارچه در سیستم آموزشی وجود داشته باشد. این یکپارچگی باید با نظام معیار اسلامی همخوانی داشته باشد و به پرورش شایستگی‌های لازم در نسل جوان کمک کند. به همین دلیل، مدیران مدارس و معلمان باید توانایی مدیریت و هدایت این نقشه را داشته باشند.
معاون پرورشی و فرهنگی آموزش و پرورش شهر تهران با تأکید براینکه آسیب‌های اجتماعی ساختاری هستند که نیاز به پیشگیری و درمان دارند، گفت: اگر مدیران و معلمان در تلاش باشند تا فرایندهای پیشگیرانه را با آموزش دانش‌آموزان ترکیب کنند، می‌توانند از بسیاری از مشکلات اجتماعی جلوگیری کنند. از این رو، توانمندسازی دانش‌آموزان در مهارت‌های مختلفی چون کنترل استرس، خودآگاهی، حل مسئله، تصمیم‌گیری، و تفکر خلاقاتی ازجمله اقداماتی است که باید در محیط مدرسه محقق‌شود.
وی ادامه داد: متأسفانه، گاهی اوقات به اشتباه همه مشکلات را به پای جامعه می‌نویسیم؛ این یک تلقی نادرست است. جامعه محصول خانواده و مدرسه است؛ اگر رفتارهای نادرست اجتماعی در جامعه مشاهده می‌شود، ریشه آن در خانواده و مدرسه نهفته است. تربیت صحیح در خانواده و مدرسه، در نهایت به شکل‌گیری یک جامعه سالم و اسلامی منجر خواهد شد.
این مقام مسئول با تأکید براینکه در گام دوم انقلاب، خودسازی و پردازش جامعه به عنوان دو رکن اصلی مورد تأکید قرار گرفته است، افزود: خودسازی در درون خانواده و مدارس اتفاق می‌افتد و تنها با اصلاح این دو نهاد می‌توان به جامعه‌ای اسلامی و پیشرفته دست یافت. به عنوان مثال، هنگامی که فرش بافته می‌شود، پروسه پردازش آن در پایان لازم است تا زواید و اضافات آن حذف شود و فرش آماده استفاده گردد. جامعه نیز به همین شکل نیازمند پردازش است. با ایجاد پیچیدگی‌های اجتماعی و فرهنگی، ما به سمت یک تمدن نوین اسلامی حرکت خواهیم کرد.
وی ادامه داد: بنابراین، تمامی این فعالیت‌ها، از مدیریت مدرسه تا توانمندسازی دانش‌آموزان، نشان‌دهنده اهمیت پیشگیری و ارتقاء ارزش‌های اسلامی در تربیت نسل جوان است. این وظیفه‌ای است که باید با جدیت و دقت به آن پرداخته شود، تا نسل آینده به دور از آسیب‌ها و چالش‌های اجتماعی، در مسیر سالم و موثری حرکت کند.
معاون پرورشی و فرهنگی آموزش و پرورش شهر تهران با تأکید براینکه نقش مدرسه در تربیت اسلامی، اظهار کرد: در نظام تربیتی اسلام، تربیت فرایندی چندوجهی است که بر چهار رکن اساسی ارتباط انسان با خود، خدا، خلق و طبیعت استوار است. این روابط باید بر پایه تفکر، تعقل، ایمان، عمل و اخلاق نیکو تنظیم شوند. اخلاق اسلامی، معیار اصلی رفتار فردی و اجتماعی مسلمانان را تعیین می‌کند و ایمان، رکن محوری زندگی فردی و اجتماعی محسوب می‌شود. مدرسه در این نظام، نقشی کلیدی در هدایت و تنظیم این روابط ایفا می‌کند.
موسوی با بیان اینکه مدیران مدارس اسلامی باید با درک عمیق این مفاهیم ارزشی، مدیریت مدرسه را بر اساس آن‌ها ساماندهی کنند، گفت: این رویکرد پیشگیرانه، به ایجاد تعادل در روابط مدرسه، جامعه و خانواده کمک می‌کند. متأسفانه، درک ناکافی از ماموریت و وظایف شغلی، بسیاری از مدیران را از تحقق این آرمان باز می‌دارد. عدم پذیرش مسئولیت و بی‌توجهی به وظایف پرورشی از جمله موانع اصلی در این زمینه هستند.
وی ادامه داد: مدرسه‌ای که بر اساس این مفاهیم ارزشی اداره می‌شود، توانایی بیشتری در عبور از بحران‌ها و حفظ جایگاه خود در جامعه دارد. مدیران آگاه و متعهد، با ایمان راسخ به دین اسلام و درک صحیح از نظام تربیتی آن، می‌توانند عوامل مؤثر در تربیت را به نحو احسن هدایت کنند. اما این امر مستلزم آن است که همه ارکان مدرسه از مدیر تا آموزگار، با این مفاهیم همسو باشند. تربیت رشدمدار تنها در محیطی امکان‌پذیر است که همه ذینفعان، با اعتقاد و باور درونی به آن عمل کنند.
موسوی افزود: امروزه، رسالت مدارس فراتر از آموزش محض رفته و شامل هماهنگی و تنظیم روابط مدرسه و خانواده نیز می‌شود. خانواده به عنوان رقیبی جدی در تربیت تمام‌وقت، و فضای مجازی به عنوان رقیبی قدرتمند، چالش‌های جدیدی را فراروی مدارس قرار داده‌اند. برای مقابله با این چالش‌ها، ایجاد تعامل مثبت و مؤثر بین خانه و مدرسه، ضروری و اجتناب‌ناپذیر است. بدون اصلاح و تقویت این رابطه، کوشش‌های مدرسه در جهت تربیت اسلامی، با شکست مواجه خواهد شد.
این مقام مسئول با بیان اینکه «هیچ بهانه‌ای برای غفلت از مسئولیت‌های ما پذیرفته نیست»، تأکید کد: مدیران مدارس باید با تمام وجود و خلوص نیت، از خداوند بخواهند که در این میدان سخت، یاری‌گرشان باشد. مدیران باید با شناخت عمیق از مدرسه و تربیت، فضای آموزشی را به گونه‌ای مدیریت کنند که از بروز آسیب‌های اجتماعی جلوگیری شود.
معاون پرورشی و فرهنگی آموزش و پرورش شهر تهران به نقش مدیران به عنوان «راهبری فکری» اشاره کرد و گفت: تمامی توانمندسازی‌ها و اقدامات ما باید در راستای پیشگیری باشد. مدیران باید مجاهدانه در این عرصه فعالیت کنند و به نسل آینده‌ای تربیت کنند که منتظر ظهور تمدن اسلامی باشد. امید است که با همت تمامی مدیران و معلمان، نسلی شایسته و متعهد به ارزش‌های اسلامی تربیت شود که بتوانند میدان‌های آینده را با قدرت در دست بگیرند.
ارسال دیدگاه