سکوت معنادار ترامپ درباره ایران در مراسم تحلیف؛ آغاز فصل جدیدی از دیپلماسی؟

دونالد ترامپ، چهل و هفتمین رئیس‌جمهور ایالات متحده، در دوره جدید ریاست‌جمهوری خود مواضع مشخصی در قبال ایران و خاورمیانه اتخاذ کرده است. وی با تأکید بر سیاست «فشار حداکثری»، قصد دارد تحریم‌های سخت‌تری را علیه ایران اعمال کند تا حمایت تهران از گروه‌های شبه‌نظامی و برنامه هسته‌ای آن را محدود کند.  

با این حال، ترامپ در یک کنفرانس مطبوعاتی در نیویورک اعلام کرد که به مذاکره برای دستیابی به توافق هسته‌ای جدید با ایران تمایل دارد. وی با اشاره به تهدید برنامه هسته‌ای ایران، تأکید کرد که مذاکرات برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای ضروری است.  

در پاسخ، مقامات ایرانی اعلام کرده‌اند که اقدامات خود را بر اساس منافع ملی و ارزش‌های انقلاب اسلامی پیش خواهند برد. مسعود پزشکیان بارها بر لزوم مذاکره تأکید کرده و معتقد است که منافع ملی ایران ایجاب می‌کند تا برای کاهش تنش‌ها و رفع مشکلات اقتصادی، باب مذاکره باز شود. اگر چنین مواضع و دیدگاه‌هایی در آینده از طرف دولت یا مقامات کلیدی تقویت شود، احتمال کاهش تنش و آغاز مذاکرات مشروط را می‌توان پیش‌بینی کرد. البته مذاکرات ممکن است به طور غیررسمی یا از طریق میانجی‌گران بین‌المللی انجام گیرد و هدف اولیه آن کاهش تحریم‌ها و بازگشت به برجام یا نسخه‌ای جدید از آن باشد.

با توجه به تاکید رئیس جمهور کشورمان احتمال دارد که گفت‌وگوها به شکل محدود و در قالبی مشروط (برای رفع فشارهای اقتصادی و کاهش تحریم‌ها) آغاز شود. با این حال، زمان‌بندی و موفقیت این مذاکرات به شرایط داخلی ایران، موضع دولت آمریکا، و فشارهای منطقه‌ای و بین‌المللی بستگی دارد.

در مجموع، به نظر می‌رسد که دولت ترامپ در دوره جدید، ترکیبی از فشارهای اقتصادی و دیپلماتیک را در قبال ایران به کار خواهد گرفت، در حالی که امکان مذاکره برای دستیابی به توافقی جامع‌تر را نیز باز نگه می‌دارد.

دونالد ترامپ شب گذشته در مراسم تحلیف خود هیچ اشاره‌ای به مواضع خود در قبال ایران نکرد که این موضوع می‌تواند نشان‌دهنده استراتژی سکوت و عدم تحریک باشد. به عبارت دیگر ترامپ ممکن است در این مرحله اولیه ریاست‌جمهوری خود بخواهد تنش‌ها را کاهش دهد و با سکوت درباره ایران، فضا را برای تعامل یا مذاکره باز نگه دارد. این رویکرد می‌تواند بخشی از یک سیاست سنجیده باشد که هدف آن جلوگیری از تشدید واکنش‌ها در ایران یا حتی در میان متحدان آمریکا باشد. چنین سکوتی می‌تواند پیام غیرمستقیمی برای آماده‌سازی طرف مقابل برای گفت‌وگو باشد.

همچنین ممکن است ترامپ در حال حاضر تمرکز خود را بیشتر بر مسائل داخلی یا چالش‌های فوری‌تر در سیاست خارجی (مانند چین یا روسیه) گذاشته باشد. این می‌تواند به این معنا باشد که ایران در این لحظه برای او اولویت نخست نیست، اما در ادامه ریاست‌جمهوری، این موضوع احتمالاً مطرح خواهد شد.

ترامپ پیش از این نیز، حتی در دوره اول ریاست‌جمهوری خود، تمایل به مذاکره با ایران را نشان داده بود. او بارها تأکید کرد که هدفش تغییر رفتار جمهوری اسلامی ایران است. همچنین ترامپ به توافقاتی علاقه دارد که بتواند آن‌ها را به‌عنوان دستاوردی تاریخی معرفی کند. یک توافق جدید با ایران می‌تواند برای او یک پیروزی بزرگ دیپلماتیک تلقی شود. همچنین وضعیت اقتصادی آمریکا، انتقاد از سیاست‌های خارجی تهاجمی و فشار متحدانی مانند اتحادیه اروپا برای کاهش تنش با ایران می‌تواند ترامپ را به سوی مذاکرات سوق دهد.

با توجه به سکوت او در مراسم تحلیف و تحلیل روند گذشته، ترامپ احتمالاً رویکردی ترکیبی اتخاذ خواهد کرد. او ممکن است فشارهای اقتصادی و سیاسی بر ایران را حفظ کند، اما در عین حال، راه مذاکره را باز نگه دارد. اگر ایران آمادگی نشان دهد، ممکن است زمینه‌هایی برای مذاکرات پشت‌پرده یا حتی رسمی ایجاد شود. با این حال، برای پیش‌بینی دقیق‌تر، باید منتظر سخنان و اقدامات او در هفته‌ها یا ماه‌های آینده باشیم.