هوش مصنوعی ابزاری که آینده بشر را رقم می‌زند

ابراهیم مرتضایی درباره تعریف هوش مصنوعی در گفت‌وگو با پاناچنین عنوان کرد:«هوش مصنوعی به زبان ساده تلاشی برای شبیه‌سازی توانایی‌های شناختی انسان در ماشین‌ها به‌شمار می‌رود. در این حوزه تلاش می‌شود سیستم‌هایی طراحی شوند که بتوانند بفهمند، تصمیم بگیرند، یاد بگیرند و پیش‌بینی کنند.»

وی تأکید کرد:« برخلاف آنچه در رسانه‌ها نمایش داده می‌شود، اغلب سامانه‌های فعلی هوش مصنوعی از نوع محدود هستند و تنها در حوزه‌هایی مشخص مانند تشخیص چهره یا ترجمه متن توانایی دارند و از آگاهی واقعی برخوردار نیستند.»

مرتضایی درباره کاربردهای هوش مصنوعی چنین اظهار کرد:«کاربردهای واقعی و پیشرفته این فناوری بسیار فراتر از تصورات عمومی قرار دارند. به گفته او، در پزشکی، هوش مصنوعی قادر است بیماری‌هایی مانند سرطان پوست را تشخیص دهد و نتایج MRI را تحلیل کند. در صنعت، مدل‌های هوشمند می‌توانند زمان تعمیر ماشین‌آلات را پیش‌بینی کنند و در بازارهای مالی نیز الگوریتم‌هایی فعالیت می‌کنند که معاملات را در کسری از ثانیه انجام می‌دهند. همچنین در حوزه امنیت سایبری، سیستم‌های مبتنی بر هوش مصنوعی نقش مهمی در شناسایی تهدیدات ایفا می‌کنند.»

این پژوهشگر  در خصوص تهدیدهای فنی هوش مصنوعی چنین توضیح داد:«یکی از چالش‌های اصلی، غیرقابل توضیح بودن برخی تصمیم‌های مدل‌های یادگیری عمیق برای توسعه‌دهندگان است که به آن پدیده «جعبه سیاه» گفته می‌شود. به‌علاوه، اگر داده‌هایی که مدل از آن‌ها آموزش می‌بیند دارای سوگیری باشند، خروجی نیز به همان میزان تبعیض‌آمیز خواهد بود. وی هشدار داد که این مسئله در حوزه‌هایی چون قضاوت قضایی یا استخدام می‌تواند پیامدهای جدی به‌دنبال داشته باشد.»

وی ادامه داد :«هوش مصنوعی تهدیداتی در سطح اجتماعی نیز به همراه دارد. از مهم‌ترین این تهدیدات، می‌توان به حذف تدریجی برخی مشاغل اشاره کرد. حوزه‌هایی مانند خدمات مشتری، حسابداری، ترجمه و حتی آموزش در معرض جایگزینی با سیستم‌های هوشمند قرار دارند. همچنین، توسعه فناوری‌هایی مانند تشخیص چهره یا محتوای جعلی، موجب افزایش نگرانی‌ها درباره نقض حریم خصوصی شده است.»

 مرتضایی اظهارکرد:«چنین فناوری‌هایی ممکن است نظارت دائمی ایجاد کنند یا اعتماد عمومی را نسبت به رسانه‌ها کاهش دهند.»

محقق و پژوهشگر حوزه هوش مصنوعی و تکنولوژی‌های نوین درباره آینده هوش مصنوعی چنین گفت: «بشر امروز در مقطعی حساس از تاریخ قرار گرفته است. اگر هوش مصنوعی با نظارت، قوانین شفاف و اصول اخلاقی همراه شود، می‌تواند به ارتقای کیفیت زندگی منجر شود. اما در صورت فقدان مدیریت صحیح، این فناوری ممکن است به ابزاری برای گسترش بی‌عدالتی و بی‌نظمی تبدیل شود.»

وی به علاقه‌مندان این حوزه چنین توصیه کرد:« نخست بر ضرورت یادگیری مباحث پایه‌ای مانند آمار، جبر خطی و الگوریتم‌ها تأکید شود در مرحله بعد، آگاهی از جنبه‌های اخلاقی ضروری است که دقت مدل به‌تنهایی کافی نیست و باید درباره منصفانه بودن آن نیز اندیشیده شود. در نهایت، اهمیت کیفیت داده‌ها مورد تأکید قرار دارد چراکه بسیاری از پروژه‌های هوش مصنوعی نه به‌علت ضعف مدل، بلکه به‌علت ضعف در داده‌ها با شکست مواجه می‌شوند.»

مرتضایی در پایان عنوان کرد:«هوش مصنوعی نه دشمن بشر به‌شمار می‌رود و نه ناجی آن. این فناوری ابزاری است که چگونگی استفاده از آن، آینده‌ افراد را تعیین می‌کند.»