چرا اولویت‌بخشی به صادرات باعث بهبود وضع اقتصادی نشده است

محمود بازاری، مدیر کل دفتر توسعه صادرات محصولات کشاورزی سازمان توسعه تجارت در گفت وگو با خبرنگار اقتصادی پانا درباره انتقادهایی که در مورد برهم خوردن نظم قیمتی در بازارهای کالایی متاثر از رویه‌های صادراتی به وجود آمده است، گفت: از سال گذشته وضع جدیدی برای صادرات ایجاد شده است. صادرات، تابع موقعیت در بازارهای صادراتی است. سال گذشته افزایش واقعی و منطقی نرخ ارز، جذابیت‌های صادرات را افزایش داد و این پیش‌بینی برای افزایش صادرات محصولات غذایی و کشاورزی نیز وجود داشت. البته اهداف از پیش تعیین‌شده صادراتی محقق نشد و به نوعی از اهداف تعیین‌شده نیز عقب‌تر هستیم.

وی افزود:‌ بخش خصوصی مجری صادرات در بازارهای هدف است و البته مطابق با ضوابط و مقررات قانونی به صادرات اقدام می‌کند. توجه به تنظیم بازار داخلی هم برای دولت بسیار مهم است و وضع بازار داخلی به لحاظ روانی و هیجانی و تنظیم قیمت‌ها در بازار داخلی برای دولت اهمیت ویژه‌ای دارد به همین دلیل در پاره‌ای از مواقع محدودیت‌های صادراتی اعمال می‌شود.

مدیرکل دفتر توسعه صادرات کشاورزی سازمان توسعه تجارت گفت:‌ موضع و برخورد ما در برابر تحریم همان موضعی است که در وضع جنگ اقتصادی وجود دارد. این دوره هم تبعات منفی و هم نکات مثبت دارد. موضوعات حمل و نقل و مشکلات مربوط به تبادل کالا از دشواری‌هایی است که صادرات کشور در وضع تحریم با آن مواجه است.

بازاری گفت: در برخی از بخش‌های اقتصادی شفافیت وجود ندارد. آمارهای تولید شفاف نیست و پیش‌بینی‌ها و برنامه‌ریزی‌ها چندان مطابق با واقعیت انجام نمی‌شود. ظرفیت‌های تولیدی کشور در برخی از بخش‌ها از جمله کشاورزی مناسب است اما امکان برنامه‌ریزی دقیق برای دولت در پاره‌ای از موارد به دلیل نبود سامانه‌های اطلاعاتی آماری وجود ندارد.

خشکسالی برنامه‌ریزی‌ها برای صادرات پسته را برهم زد

مدیرکل دفتر توسعه صادرات محصولات کشاورزی سازمان توسعه تجارت گفت: وضع جغرافیایی و بارش‌ها نیز در مورد صادرات موثر است به طور مثال خشکسالی سال گذشته برنامه‌ریزی‌های مربوط به صادرات پسته را از بین برد.

وی افزود: دستگاه‌های متولی باید اطلاعات و آمار درستی از تولید در کشور داشته باشند به طور مثال بدانند سطح زیرکشت پیاز، گوجه‌فرنگی یا سایر محصولات کشاورزی و غذایی در کشور به چه میزان است. چه ارقام خوراکی، صنعتی یا صادراتی از هر محصول وجود دارد تا بتوانند برای صادرات مازاد آن برنامه‌ریزی داشته باشند.

بازاری گفت: وقتی هیچ پیش‌آگاهی از تولید وجود ندارد متولی تنظیم بازار نیز عملکرد مناسبی نخواهد داشت. افزایش قیمت برخی از محصولات کشاورزی با وجود وفور تولید آنها در برخی از مناطق کشور است. با آنکه عنوان می‌شود حجم سیب درختی در سردخانه‌ها بالا است آمار شفافی از آن و اینکه در چه استان‌هایی است وجود ندارد به همین دلیل برنامه‌ریزی‌های صادراتی نیز با مشکل مواجه است.

وی افزود: صادرکننده باید بداند وضع صادرات در ماه‌های آینده متناسب با تولیدی که در کشور وجود دارد چگونه است. این نکته را نیز باید پذیرفت که تنظیم بازار داخلی ضرورت است اما تا آنجا که امکان دارد نباید در روند صادرات و ایفای تعهدات صادرکنندگان مشکل ایجاد کند تا سهمی که صادرکنندگان با سالها زحمت در بازار صادراتی به دست آورده‌اند از بین نرود.

مدیرکل دفتر توسعه صادرات کشاورزی سازمان توسعه تجارت گفت: به دلیل قرنطینه گیاهی، واردات برخی از کالاها به کشور ممنوع است درحالی که می‌توان از محل ورود موقت این کالاها درآمد ارزی مناسبی را برای کشور رقم زد.

ضرورت استفاده از صادرات مجدد در کشور

وی افزود:‌ نظام تجارت نظامی چندجانبه است نمی‌توان تنها از نگاه تولید به صادرات نگریست و دستاوردهای ارزی صادرات تنها نباید با نگاه صرف به تولید یا تنظیم بازار صورت گیرد و می‌توان با استفاده از تمامی ابعاد و ظرفیت‌های صادراتی به مقوله صادرات نگاه کرد. حتی بی آنکه به محدود کردن صادرات احتیاج باشد می‌توان از ظرفیت ترانزیت کالایی و صادرات مجدد در کشور استفاده کرد اما بهره‌گیری از این ظرفیت منوط به آن است که انگیزه لازم برای بخش خصوصی ایجاد شده باشد.

بازاری گفت:‌ تنظیم و ابلاغ سیاست‌های اقتصادی باید متمرکز و منسجم باشد و پراکندگی در تصمیم‌گیری‌ها باید از بین برود.

وی با بیان اینکه یکی از ابزارهای تنظیم بازار شرکت بازرگانی دولتی و پشتیبانی امور دام است، گفت: اگر بحث تفکیک وزارتخانه‌های صنعت و بازرگانی از هم پیگری شود باید باید این دو شرکت مهم دوباره در زیرمجموعه وزارت بازرگانی فعال باشند و از وزارت جهاد کشاورزی منفک شوند.

بارش‌های امسال در برخی نقاط کشور به نفع تولید و صادرات بوده است

مدیرکل دفتر توسعه صادرات کشاورزی سازمان توسعه تجارت درباره تاثیر خسارت‌های سیل در بخش کشاورزی بر صادرات محصولات کشاورزی که برای آنها بازار صادراتی وجود دارد، گفت: هنوز آمار نهایی از میزان خسارت‌ها وجود ندارد. بارش‌ها اگرچه خسارت به همراه داشته است اما در بسیاری از نقاط نیز موجب بارش مناسب و افزایش میزان تولید در واحد سطح خواهد شد که در رونق صادرات موثر است. این امیدواری وجود دارد که تولیدکنندگان، بهره‌برداران کشاورزی و صادرکنندگان بتوانند از فرصت به وجود آمده به خوبی استفاده کنند.

وی ادامه داد: می‌توان از بارش‌های مناسب استفاده کرد و این امیدواری وجود دارد که چشم‌انداز مناسبی در بحث تولید و صادرات محصولات کشاورزی وجود داشته باشد. بخش عمده اقلام صادراتی متاثر از بارش‌های شدید و خسارت‌های سیل با مشکل اساسی مواجه نمی‌شود و حتی این امید وجود دارد که صادرات امسال با توجه به میزان بارش‌ها بیشتر نیز شود.