«سازگاری با کم‌آبی» ضروری‌ترین اصل در دستیابی به امنیت پایدار آبی است

عباس علی‌آبادی در پیامی به مناسبت روز جهانی آب نوشت: روز جهانی آب مصادف با ۲۲ مارس (دوم فرودین) با هدف آگاهی‌بخشی و ارزشگذاری جهانی به عنصر حیات‌بخش زندگی یعنی آب و همچنین یادآوری عدم دسترسی صدها میلیون انسان به آب شرب سالم و پایدار نامگذاری شده است.

این در حالی است که با گذشت بیش از یک دهه از تلاش و تمرکز سازمان ملل متحد و تحت تاثیر تغییرات شتابان اقلیمی، چالش‌های موجود هر روز شدیدتر و پیچیده‌تر از گذشته، خود را به زندگی بشر و محیط زیست او تحمیل کرده است، چنانکه مناطق پربارش با بارندگی بیشتر و مناطق کم‌آب با تشدید کم‌آبی و خشکسالی‌های متوالی، دست و پنجه نرم می‌کنند.

در این بین سرزمین کهن و بزرگ ایران به عنوان بخشی از خاورمیانه و با اقلیم تاریخی خشک و نیمه‌خشک، بیش از دیگر نقاط با معضلات تغییر اقلیم، دست به گریبان است و هم‌اکنون اثرات این پدیده را در قالب تغییر الگوهای بارشی، افزایش دمای هوا و خشکسالی‌های تکرارشونده شاهدیم، چنانکه در سال آبی جاری نیز میزان بارش‌ها در ۱۹ استان کشور با کاهش چشمگیر مواجه بوده و در سال آبی جاری با خشکسالی جدی روبه‌رو هستیم.

خوشبختانه وزارت نیرو با درک صحیح شرایط و تمرکز بر مساله آب در برنامه‌ریزی‌های کلان خود، تدابیر و اقدامات متعددی را به کار بسته است؛ از جمله اینکه منابع آب شیرین از چرخه مصارفی چون صنعت و آبیاری فضای سبز خارج شده و آب نامتعارف همچون آب دریا و پساب بازچرخانی‌شده جایگزین شود؛ آب‌های سطحی و رواناب‌های فصلی تا حد امکان مهار و به منابع پایدار آبی تبدیل ‌شوند، اتلاف آب به‌ویژه در بخش کشاورزی مدیریت شده و راندمان آب در تولید محصولات کشاورزی افزایش یابد، هدررفت آب در شبکه کاهش یافته و به‌طور کلی بهره‌وری منابع آبی کشور با مدیریت علمی و فناورانه به بیشترین حد ممکن برسد.

به عبارت دیگر رویکردهای مبتنی بر «سازگاری با کم‌آبی» همانگونه که پیشنیان خردمند ما به آن دست یافته و سرلوحه کار و زندگی خود قرار داده بودند، ضروری‌ترین اصل در دستیابی به امنیت پایدار آبی و همچنین توسعه پایدار کشور است.

بر این اساس، ضروری است به پشتوانه میراث کهن و ارزشمند خود پاسداشت آب را سرلوحه زندگیمان قرار داده و با رفتار مسئولانه در برابر آب در خانواده، مدرسه، محل کار، مزرعه، کارخانه و کارگاه، تداوم رفاه و آسایش اکنون خود و آینده فرزندانمان را تامین و تضمین کنیم.

سازمان ملل متحد، شعار روز جهانی آب در سال ۲۰۲۵ را «حفاظت از یخچال‌های طبیعی» اعلام کرده است؛ چراکه پدیده نامیمون تغییر اقلیم با شتاب‌بخشی به روند آب شدن این ذخایر دائمی و طبیعی، جریان رودخانه‌ها و رواناب‌های پایدار را به خطر انداخته و در نتیجه زندگی بشر را با مخاطره تامین امنیت غذایی، ناپایداری جمعیتی و اکوسیستم‌های طبیعی مواجه کرده است.

ضروری است ما نیز همسو با رویکردهای بین‌المللی و با پیش‌دستی بر بحران‌ها علاج واقعه را پیش از وقوع کرده و ضمن اتخاذ تدابیر و اقدامات لازم، تمامی امکانات خود را در راستای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر به عنوان شاه‌بیت کاهش هرچه بیشتر گازهای گلخانه‌ای و عامل گرمایش زمین و آب شدن یخچال‌ها و همچنین مدیریت خشکسالی و کم‌آبی به کار بندیم.