ارایه یارانه به ۱۱قلم کالای اساسی با اجرای طرح «کالابرگ الکترونیک» در سال ۱۴۰۴

طرح کالابرگ الکترونیک درحالی از خردادماه سال ۱۴۰۲ در راستای حفظ سفره غذایی مردم از تورم کلید خورد و با اجرای مرحله به مرحله آن هفت دهک درآمدی تحت پوشش قرار گرفت که با اتمام کار دولت سیزدهم، برای چندین ماه دیگر خبری از اجرای آن نبود، چراکه به گفته وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در دولت چهاردهم، اعتباری برای اجرای کالابرگ در بودجه ۱۴۰۳ دیده نشد؛ این درحالیست که رئیس مجلس در جدیدترین اظهارات خود در این باره اعلام کرده که در قانون بودجه ۱۴۰۴، بحث کالابرگ الکترونیک برای بیش از ۱۱ کالای اساسی مورد تأکید قرار گرفته است.

احمد میدری، وزیر تعاون،‌رفاه و امور اجتماعی به تازه‌گی در یک برنامه تلویزیونی با اشاره به موضوع کالابرگ اعلام کرده است که بر اساس دستور رئیس‌جمهوری و تصمیم ستاد هماهنگی اقتصادی، ۱۵ هزار میلیارد تومان از سوی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی برای اجرای طرح کالابرگ تخصیص داده شده است.

به گفته او این بودجه برای نهادهای حمایتی و گروه‌های نزدیک به آنها در نظر گرفته شده و اجرای این طرح بر عهده وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی است.

 همچنین در صورت امکان افزایش این مبلغ، بر اساس دستور رئیس‌جمهور، امکان گسترش طرح به سایر اقشار نیز وجود دارد. با این حال، رقم فعلی ۱۵ هزار میلیارد تومان است و پیش‌بینی می‌شود سازوکار اجرای آن تا ماه مبارک رمضان نهایی شود.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در بخش دیگری از سخنان خود، به موضوع دهک‌بندی‌ها پرداخت و توضیح داد که این طبقه‌بندی هر شش ماه یکبار و بر اساس داده‌های جدید بازبینی می‌شود.

 به گفته او تغییرات دهک‌ها عموماً محدود است و به‌طور معمول یک دهک جابه‌جا می‌شود. همچنین، تولد فرزند جدید می‌تواند باعث تغییر جزئی در دهک خانوار شود، اما تغییرات قابل‌توجه در بازه شش‌ماهه غیرمعمول است.

دلیل توقف طرح کالابرگ

کالابرگ الکترونیکی نوعی حمایت دولت برای بهبود معیشت اقشار ضعیف و متوسط است که با واریز اعتبار به حساب سرپرستان خانوار، امکان خرید ۱۱ کالای اساسی را فراهم می‌کند. این طرح، نسخه مدرن کوپن‌های کاغذی گذشته است که با فناوری امروز تطبیق یافته و برای دهک‌های اول تا هفتم جامعه طراحی شده است.

این طرح که با نام «فجرانه» نیز شناخته می‌شد، از بهمن ۱۴۰۲ تا اردیبهشت ۱۴۰۳ اجرا شد. در این مدت، دولت مبلغ ۲۲۰ هزار تومان به‌عنوان اعتبار برای یارانه‌بگیران دهک‌های ۱ تا ۹ واریز کرد که صرف خرید کالاهای اساسی می‌شد. با وجود وعده‌های اولیه برای ادامه طرح در سال ۱۴۰۳، اجرای آن متوقف شد و بودجه‌ای برای آن در قانون بودجه ۱۴۰۳ تخصیص نیافت.

یکی از مهم‌ترین موانع تداوم این طرح، تأمین منابع مالی بود. دولت در لایحه بودجه ۱۴۰۳ پیشنهاد افزایش نرخ ارز ترجیحی کالاهای اساسی از ۲۸۵۰۰ تومان به ۳۸۵۰۰ تومان را مطرح کرد. اما این پیشنهاد به دلیل نگرانی از تشدید کسری بودجه و افزایش تورم، با مخالفت مجلس و مجمع تشخیص مصلحت نظام مواجه شد.

پس از گذشت یک سال از اجرای این طرح، یعنی از خردادماه سال ۱۴۰۲ طرح «کالابرگ الکترونیک»، در راستای افزایش رفاه، حفظ سفره غذایی مردم از تورم و ایجاد سلامت بین‌نسلی کلید خورد و به دنبال آن، ۱۱ قلم کالای اساسی شامل گوشت منجمد گوساله، برنج ایرانی، حبوبات، شیر کم‌چرب، پنیر UF، ماست‌ کم‌چرب،‌ مرغ، تخم‌مرغ، روغن مایع، ماکارونی و قند و شکر با تأیید انستیتوی تغذیه ایران جهت تامین امنیت غذایی مردم در سبدی غذایی تعریف و به دنبال آن، طی چند فاز اجرایی و با گسترش اجرای کالابرگ الکترونیک، هفت دهک درآمدی در صورتی که ۲۰۰ هزار تومان از مبلغ یارانه خود را از میان ۱۱ قلم کالای سبد غذایی تعریف شده خریداری می‌کردند، مشمول دریافت یارانه تشویقی ۱۲۰ هزار تومانی می‌شدند.

 

با آغاز ایام دهه فجر و در راستای حمایت غذایی از خانوار یارانه‌بگیر با اولویت خانوار دهک‌های یک تا ۷ درآمدی، دولت از ۱۷ بهمن‌ماه به مدت سه ماه (تا ۱۸ اردیبهشت‌ماه سال ۱۴۰۳) مرحله جدید طرح کالابرگ الکترونیک را تحت عنوان «طرح فجرانه» اجرا کرد که در فاز جدید این طرح «شرط ۲۰۰ هزار تومان خرید از یارانه» حذف شد و اعتبار تشویقی از ۱۲۰ هزار تومان به ۲۲۰ هزار تومان افزایش یافت. در این طرح، یک سبد ۱۱ قلمی برای تامین حداقل کالری، پروتئین، ریزمغذی و ویتامین‌های لازم برای هر فرد (منطبق با نظر انستیتو تغذیه ایران) با قیمت‌های مبنای سال ۱۴۰۱ انتخاب و مابه التفاوت قیمت سبد مبنای سال ۱۴۰۱ با قیمت روز (۱۴۰۲) از محل یارانه جدید دولت تامین شد، به این صورت که قیمت روز سبد مشتمل بر ۱۱ قلم، ۷۴۳ هزار و ۷۵۰ تومان بود که خانوار دهک‌های اول تا هفتم در صورت خرید بسته باید قیمت سال ۱۴۰۱ را به مبلغ ۵۲۳ هزار و ۳۰۰ تومان از جیب خود پرداخت می‌کردند و مابه‌التفاوت آن تا قیمت روز به مبلغ ۲۲۰ هزار و ۴۵۰ تومان از محل اعتبار جدید دولت تامین می‌شد.

شامگاه پنجشنبه (۴ بهمن‌ماه ۱۴۰۳) محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی در مراسم چهل‌وسومین سالگرد «حماسه ششم بهمن آمل» با اشاره به پیگیری موضوع کالابرگ الکترونیک در مجلس یازدهم و زمان دولت سیزدهم برای کاهش فشار بر اقشار ضعیف، عنوان کرد: کالابرگ الکترونیک برای تعدادی از اقلام اصلی معیشتی و چند قلم اصلی جهیزیه برای آغاز زندگی زوج‌های جوان در مجلس تصویب شد تا تورم به مردم فشار نیاورد و دولت باید به هر شکلی می‌تواند این کالابرگ را برای ۵ تا ۷ دهک پایین جامعه تأمین کند. روشن است که این کالابرگ باید برای کسانی باشد که به آن نیازمندند. قیمت کالاها نباید بیش از میزانی که حقوق یک کارگر و کارمند اضافه می‌شود، افزایش پیدا کند و اگر این اتفاق افتاد دولت باید با کالابرگ آن را جبران کند و این باید مبنای کار باشد که به معنای توجه به مردم است.

رئیس مجلس در ادامه با تأکید بر اینکه باید از ظرفیت‌های مردم در حوزه سرمایه‌گذاری استفاده کنیم، گفت: امروز بسیاری از سرمایه‌گذاران احساس امنیت و ثبات در حوزه اقتصادی ندارند که باید به آن توجه شود و ما نیز در حال تلاش هستیم تا با همکاری دولت در راستای اجرای احکام برنامه هفتم پیش برویم تا شرمنده مردم عزیز نباشیم.

براساس اظهارات وی، در قانون بودجه ۱۴۰۴، بحث کالابرگ الکترونیکی برای ۱۵ کالای اساسی مورد تأکید قرار گرفته است. این طرح با هدف کمک به مردم در تأمین نیازهای روزمره آن‌ها مطرح شده است و دولت مکلف شد افزایش قیمت‌های کالاهای اساسی را با کالابرگ الکترونیک جبران کند.