محمد شریفی*
اقتصاد خلاق و اقتصاد چرخشی: همافزایی نوآوری و پایداری برای آیندهای سبزتر
تهران (پانا)- در دهههای اخیر، دو رویکرد نوآورانه و کلیدی به نامهای "اقتصاد خلاق" و "اقتصاد چرخشی" به صحنه جهانی اقتصاد وارد شدهاند. این دو مدل اقتصادی، هر یک به تنهایی توانایی ایجاد تحولات عمیق در ساختارهای اقتصادی و اجتماعی دارند، اما وقتی با هم ترکیب شوند، میتوانند مسیری قدرتمند به سوی توسعه پایدار و حفظ منابع طبیعی ایجاد کنند. اما چگونه این پیوند بین خلاقیت و پایداری میتواند به شکلی جامع و موثر در جوامع مختلف پیادهسازی شود و چه اثراتی بر اقتصاد جهانی خواهد داشت؟
اقتصاد خلاق: ایجاد ارزش از خلاقیت و نوآوری
اقتصاد خلاق بهعنوان یک مدل اقتصادی نوین، بر پایه خلق ارزش از طریق ایدهها، نوآوریها و خلاقیتهای انسانی بنا شده است. این اقتصاد شامل بخشهایی مانند هنر، رسانه، طراحی، و صنایع فرهنگی است که در آنها خلاقیت و نوآوری به عنوان منابع اصلی تولید ثروت و ارزش اقتصادی در نظر گرفته میشوند. این مدل اقتصادی نه تنها به ایجاد فرصتهای شغلی متنوع و افزایش درآمد ملی کمک میکند، بلکه هویت فرهنگی و اجتماعی را نیز تقویت میکند و توان رقابتی کشورها در بازارهای جهانی را بهبود میبخشد.
اقتصاد چرخشی: بهرهبرداری بهینه از منابع برای حفظ محیط زیست
اقتصاد چرخشی، برخلاف مدل سنتی اقتصاد خطی که بر مبنای تولید، مصرف و دور انداختن بنا شده است، بر پایه بازتولید و بازیافت منابع طراحی شده است. این مدل با هدف کاهش ضایعات و استفاده بهینهتر از منابع طبیعی، به دنبال ایجاد چرخههای پایدار تولید و مصرف است. در اقتصاد چرخشی، محصولات پس از پایان عمر مفید خود به چرخه تولید بازمیگردند، که این امر نه تنها به کاهش استفاده از منابع جدید کمک میکند، بلکه اثرات زیستمحیطی را نیز به حداقل میرساند.
پیوند اقتصاد خلاق و اقتصاد چرخشی: راهبردی برای آیندهای پایدار
پیوند اقتصاد خلاق و اقتصاد چرخشی میتواند به عنوان یک استراتژی جامع برای توسعه پایدار و حفاظت از محیط زیست عمل کند. این ارتباط به چندین شکل تجلی مییابد:
۱. طراحی پایدار:
یکی از مهمترین نقاط اتصال بین این دو اقتصاد، طراحی محصولات است. طراحان میتوانند با بهرهگیری از اصول اقتصاد چرخشی، محصولاتی طراحی کنند که از مواد بازیافتی یا قابل بازیافت ساخته شده و عمر طولانیتری داشته باشند. این فرآیند نه تنها به کاهش ضایعات و حفاظت از منابع کمک میکند، بلکه ارزش افزودهای را به محصولات خلاقانه اضافه میکند و آنها را در بازارهای جهانی رقابتیتر میسازد.
۲. نوآوری در مواد و فرآیندها:
اقتصاد خلاق میتواند با توسعه مواد نوآورانه و بهکارگیری تکنولوژیهای جدید در فرآیندهای تولید، به اقتصاد چرخشی یاری رساند. بهعنوان مثال، ایجاد مواد جدیدی که قابل بازیافت و بازتولید باشند، یا توسعه تکنولوژیهایی که امکان بازتولید و استفاده مجدد از محصولات را فراهم کنند، از جمله دستاوردهای کلیدی این همکاری است.
۳. فرهنگسازی و افزایش آگاهی عمومی:
صنایع خلاق مانند هنر، رسانه و تبلیغات، میتوانند نقش مهمی در افزایش آگاهی عمومی درباره اهمیت اقتصاد چرخشی ایفا کنند. با استفاده از ابزارهای خلاقانه و جذاب، پیامهای زیستمحیطی بهصورت موثرتری به جامعه منتقل میشود و فرهنگ مصرف پایدار در میان مردم ترویج مییابد.
۴. مدلهای کسب و کار نوآورانه:
ترکیب اقتصاد خلاق و اقتصاد چرخشی میتواند به ایجاد مدلهای کسب و کار نوین و پایدارتری منجر شود. بهعنوان مثال، شرکتهایی که بر پایه خدمات اشتراکگذاری یا بازتولید و بازسازی محصولات فعالیت میکنند، نمونههایی از مدلهای کسب و کار هستند که از همافزایی این دو اقتصاد بهره میبرند. این مدلها نه تنها اقتصادیتر هستند بلکه به کاهش ضایعات و بهبود کیفیت زندگی کمک میکنند.
یک همافزایی مؤثر برای آیندهای پایدار
پیوند بین اقتصاد خلاق و اقتصاد چرخشی میتواند به عنوان یک استراتژی موثر برای توسعه پایدار در اقتصادهای جهانی عمل کند. این ارتباط، خلاقیت و نوآوری را با بهرهبرداری بهینه از منابع طبیعی و کاهش اثرات زیستمحیطی ترکیب میکند. این راهبرد نه تنها به خلق ارزشهای جدید اقتصادی کمک میکند، بلکه به جامعه جهانی در حفظ منابع طبیعی و حرکت به سوی آیندهای پایدارتر و سبزتر یاری میرساند.
رئیس مرکز نوآوری و شتابدهی صادرات اتاق ایران
ارسال دیدگاه