طرح کاشت یک میلیارد درخت با محدودیت‌های اعتباری مواجه است

به گزارش خبرنگار اعزامی پانا به مازندران، جنگل‌ها بخشی از منابع طبیعی کشور هستند. بیشتر جنگل‌های ایران، در نواحی شمالی، در حاشیه جنوب دریای خزر بوده و این مناطق جنگلی دارای آب‌وهوای معتدل مرطوب‌اند. مناطق جنگلی در شمال ایران از شرق استان اردبیل تا استان خراسان شمالی کشیده شده‌اند و در این امتداد، سه استان گیلان، مازندران و گلستان را دربر می‌گیرند.

اما حال و روز جنگل‌ها در ایران و جهان تحت تاثیر تغییرات اقلیمی و حوادثی مانند آتش‌سوزی‌ها مساعد نیست. برخی جنگل‌ها مانند جنگل‌های همیشه سبزچندان تحت تأثیر تغییرات آب و هوایی نیستند اما برخی دیگر مانند جنگل‌های خزان‌کننده به‌ شدت تحت تأثیر بوده، کلیه برگ‌های خود را در هر پاییز از دست می‌دهند.

قطع درختان و قاچاق چوب از دیگر معضلاتی است که جنگل‌های ایران را درگیر خود کرده است. برآورد شده‌ که سالانه ۶۳ هزار هکتار از جنگل‌های زاگرس و شمال ایران نابود می‌شود و دلیل آن بیش از نیاز به چوب طمع و منافع اقتصادی ناشی از قطع درخت است. سازمان خواربار و کشاورزی جهانی (فائو) نیز اعلام کرده‌است که ایران یکی از ۷۰ کشور در حال توسعه در دنیا است که پوشش جنگلی کمی دارد و این پوشش جنگلی اندک، با سرعتی بیشتر از دیگر نقاط دنیا در حال نابودی است.

حال پرسش این است که سازمان امور مراتع و آبخیزداری که کار حفاظت از جنگل‌ها را نیز برعهده دارد چه اقداماتی برای حفاظت از منابع خاک و جنگل در شمال ایران انجام داده است. در بازدیدی که این سازمان برای خبرنگاران تدارک دید از نزدیک از نهالستان‌هایی بازید شد که قرار است بخشی از کار تامین نهال برای طرح کاشت یک میلیارد درخت طی یک برنامه زمان‌بندی‌شده را اجرایی کنند.

عباسعلی نوبخت، رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری در جریان بازدید از جنگل‌های سنگده در سوادکوه مازندران، طرح کاشت یک میلیارد درخت در کشور طی یک برنامه‌ زمان‌بندی شده را تلاش این سازمان برای حفظ و احیاء جنگل‌های کشور اعلام کرد و افزود: در سفر به روسیه و بازدید از ساحلی به نام خلیج دانمارک در حاشیه دریایی با شوری چند برابری دریای خزر مشاهده شد پوشش گیاهی با گونه‌های مشابه ایران وجود دارد و به همین دلیل ایده کاشت یک میلیارد درخت آن هم در حریم قانونی دریای شمال به ذهن رسید و برنامه‌ریزی‌ها برای اجرای آن آغاز شد.

رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری تاکید کرد:‌ برای اجرای این طرح با مدیران کل چهار استان شمالی هماهنگی لازم انجام شده و تلاش می‌شود در منطقه حریم ۶۰ متری دریا که نباید ساخت و ساز انجام گیرد، پوشش گیاهی ایجاد شود.

طرح یک میلیارد درخت سند پشتیبان دارد

رئیس سازمان منابع‌طبیعی و آبخیزداری با اشاره به تولید ۲۴۸ هزار و ۶۰۰ اصله نهال در کشور، افزود: در ایران ۳۰۹ نهالستان خصوصی، ۱۲۶ نهالستان دولتی و ۴۴ نهالستان بیابانی وجود دارد.سند پشتیبان طرح یک میلیارد درخت تهیه شده و کامل است که البته سند صد درصد کامل نیست و به مرور زمان و در حین اجرا کامل خواهد شد.

نوبخت با بیان اینکه جنگل‌های منطقه سنگده از نظر پوشش گیاهی و جانوری بسیار متنوع است. ۱۲ زیر واریته نمدار و ۹ واریته افرا در این منطقه وجود دارد، تصریح کرد:برای اولین بار حبیب زارع، مسئول باغ اکولوژی نوشهر افرای مازندرانی را در این منطقه شناسایی کرد.این افرا بسیار شبیه راش بوده ولی شکل برگ‌های آن نزدیک به افرای چناری است.در این منطقه گیلاس وحشی و گلابی وحشی نیز وجود دارد و گلابی وحشی پایه خوبی برای و باغداری است و هر نوع محصول سیاه ریشه را می‌توان روی آن پیوند زد.

نوبخت با بیان اینکه کنوانسیون تغییر اقلیم ایران را جزء هفت کشور تولیدکننده کربن کربن است، تصریح کرد: مطابق با گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس ایران ششمین کشور منتشرکننده کربن است و از نظر جذب کربن نیز کشور چهلم است. برای کنترل انتشار، راهی جز کاشت درخت وجود ندارد.

به گفته رئیس سازمان منابع‌طبیعی و آبخیزداری امکانات کافی برای تولید نهال در کشور وجود دارد و مشکل تنها اعتباراتی است که باید برای تولید نهال اختصاص یابد.

رئیس سازمان منابع‌طبیعی و آبخیزداری با اشاره به ابراز علاقمندی گروهی برای مشارکت در طرح کاشت یک میلیارد درخت، خاطرنشان کرد: در این طرح زمین به اشخاص واگذار نمی‌شود‌.در نسخه پشتیبان طرح نیز واگذاری زمین ممنوع اعلام شده است.

نوبخت یادآور شد: اگر طرح کاشت نهال در توانمندی جوامع محلی تاثیرگذار باشد و از مهاجرت اکولوژیکی جلوگیری شود، برای حمایت از جوامع محلی در قالب ماده سه قانون حفاظت و بهره‌برداری واگذاری زمین انجام می‌شود. به این مفهوم که مالکیت برای منابع‌طبیعی باقی می‌ماند و کار به‌واسطه مردم انجام خواهد شد در این میان کارخانه یا صاحب صنعتی که می‌خواهد در قالب مسئولیت اجتماعی کمک کند، پس از مشارکت در طرح صرفا حق زدن تابلو در محل دارد که روی آن مشخصات طرح و نام شرکت درج شده است.

دریافت ردیف اعتباری

رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری از تهیه نقشه پوشش گیاهی و مشخص شدن تمام نقاط مورد نظر برای کاشت نهال در طرح بزرگ این سازمان خبر داد.

وی درباره آخرین خبرهای مرتبط با طرح کاشت یک میلیارد درخت، تصریح کرد: مکان‌هایی برای کشت ۲۵۰ میلیون اصله نهال به تفکیک استان مشخص شده و حفر گودال در برخی استان‌ها در حال انجام است.

طرح کاشت یک میلیارد درخت امسال چه میزان اعتبار می‌گیرد؟

نوبخت تصریح کرد: برای امسال ردیف اعتباری برای طرح کاشت یک میلیارد درخت به میزان۲۵۰ میلیارد تومان پیش‌بینی شده که قرار است ۲۳۷ میلیارد تومان اعتبار تخصیص بدهند.

وی یادآور شد: آمادگی لازم وجود دارد تا بر اساس پنج منطقه رویشی تا ۳۲ میلیارد درخت در کشور کاشته شود.

برآورد هزینه 100 هزارتومانی برای کاشت هر نهال

رئیس سازمان منابع‌طبیعی و آبخیزداری با اشاره به اینکه در دیگر نقاط جهان هزینه کاشت و نگهداری یک نهال در مناطق خشک ۱۰ دلار است، یادآور شد: با توجه به اینکه برخی زیرساخت‌ها در کشور وجود دارد، هزینه کاشت هر نهال ۱۰۰ هزار تومان در نظر گرفته شده است.

طرح کاشت یک میلیارد درخت 18 همت اعتبار می‌خواهد

رئیس سازمان منابع‌طبیعی گفت: برای اجرای طرح کاشت یک میلیارد درخت با اعمال صرفه‌جویی‌ها به ۱۸ همت اعتبار نیاز دارد و بنابراین اعتبارات تخصیص یافته برای طرح کافی نیست. البته در سند پشتیبان راه‌های درآمدزایی نیز پیش‌بینی شده است.

اعلام آمادگی سه گروه صنعتی برای مشارکت در طرح کاشت یک میلیارد درخت

وی افزود: صنایع آلاینده که اکثرا از زمین منابع‌طبیعی استفاده می‌کنند، می‌توانند در قالب مسئولیت اجتماعی از این طرح حمایت کنند که تاکنون پتروشیمی خلیج فارس، گروه صنعتی گلرنگ و ایران‌خودرو برای تقبل هزینه کاشت و داشت ۱۰۰ میلیون اصله درخت اعلام آمادگی کرده‌اند. همچنین با تمام دستگاهایی که در ارتباط با صنایع است، مذاکراتی آغاز شده اما تاکنون با سه صنعت تفاهم ‌نامه منعقد شده است.

گفتنی است در ادامه این سفر از نهالستان شماره یک لاجیم بازدید شد در جریان این بازدیدعباسعلی نوبخت، رئیس سازمان منابع‌طبیعی و آبخیزداری عنوان کرد:‌ بلایت شمشاد از سال ۸۹ وارد ایران شد و به رویشگاه‌های شمشاد آسیب جدی وارد کرد. پس از شیوع بلایت شمشاد ذخیره‌گاه منطقه سوادکوه کاملا از بین رفت. البته تجدید حیات این گونه به تدریج دیده می‌شد و طبیعت توانست به شکلی در مقابل این بیماری مقاومت نشان دهد و به سمت انقراض نرود.

به گفته او شمشاد گونه ذخیره‌گاهی است. ۷۲ هزار هکتار رویشگاه شمشاد به‌صورت پراکنده وجود دارد که اگر این سطح را تجمیع کنیم، ۴۲ هزار هکتار وسعت گسترش شمشاد است.

رئیس سازمان منابع‌طبیعی و آبخیزداری ادامه داد: در سال ۹۵، در منطقه پارک بنفشه روبروی تله کابین نمک آبرود آفتی ظهور پیدا کرد که از بذر، پوست و میوه شمشاد تغذیه می‌کرد.گیاهپزشکان سازمان بروز این آفت را گزارش دادند. اگرچه هشدار در ابتدا چندان جدی گرفته نشد اما تحقیقاتی درباره آفت آغاز شد و معین شد که آفت شب پره یک حشره تنبل است که کل مسیر طی شده در طول زندگیش فقط پنج کیلومتر بوده و پنج دوره در سال نیز تجدید نسل دارد.

وی اضافه کرد: در کمتر از یک ماه به این نتیجه رسیدیم که این آفت، ۴۰۰ کلیومتر به سمت غرب در تالش و ۴۰۰ کلیومتر به سمت شرق در چشمه بلبل گلستان درگیر آفت شب پره شمشاد شده است.در مرحله‌ای که تقریبا کنترل آفت از دسترس خارج شده بود، اعتباری برای مقابله با آفت لحاظ شد. تنها راه ما استفاده از محلول کم خطر بی‌تی بود و مبارزه شیمیایی هم برای آن انجام نشد. از رویشگاه‌های مختلف توسط ادارات کل مناطق، بذر و قلمه تهیه شد و در مرکز بذر کلوده نهال‌ها تولید و بخشی از نهال‌ها در مبدا تولید شد.

نوبخت عنوان کرد: در نهالستان کلوده ۳۱ هکتار زمین وجود دارد که شمشادهای هر اداره کل با مرزهای مشخص در آنجا کاشته شده تا از نظر ژنتیکی، ژنوم این گونه ارزشمند حفظ شود.

رئیس سازمان منابع‌طبیعی و آبخیزداری با بیان اینکه مشاهده آفت شب پره در نهالستان لاجیم طی سال جاری نیز دو بار به وقوع پیوسته تاکید کرد:‌ از انقراض شمشاد جلوگیری شده است. شمشاد به صورت یک نوار در ارتفاع ۳۰۰ تا ۷۰۰ متری دیده می‌شود و تا ارتفاع ۱۳۰۰ متری بالا می‌رود.

تمام همیشک‌های گلفروشی‌ها و طاق‌نصرت‌ها از محیط طبیعی قاچاق شده است

نوبخت در ادامه قاچاق همیشک را یکی دیگر از معضلات جنگل اعلام کرد و افزود:‌گونه رونده همیشک یک گونه ارزشمند است واین گونه از نظر تولید اکسیژن بسیار اهمیت دارد اما به صورت گسترده قاچاق می‌شود چون قابلیت قاچاق ندارد و تمام همیشک‌های موجود در گلفروشی‌ها و طاق نصرت‌ها از محیط طبیعی قاچاق شده است.