برنامه راهبردی-عملیاتی ۵ ساله ترانزیت تدوین می‌شود

به گزارش وزارت راه و شهرسازی، شهریار افندی‌زاده، معاون حمل و نقل وزیر راه و شهرسازی، ضمن مروری بر مفهوم و کارکردهای کریدورهای ترانزیتی، چشم‌انداز نقش آفرینی جمهوری اسلامی ایران در کریدورهای ترانزیتی منطقه را امیدبخش و دلگرم‌کننده اعلام کرد و افزود: این چشم‌انداز با توجه به اولویت‌ فعلی وزارت راه و شهرسازی در خصوص کنش‌گری پررنگ در این کریدورها با تأکید بر بهره‌گیری حداکثری از مزیت‌های نسبی جغرافیایی و امنیت ترانزیت از کشور و ارتقای مزیت‌های رقابتی ترانزیت از ایران بر مبنای مطلوبیت‌سازی مؤلفه‌های کلیدی زمان، هزینه، در چارچوب برنامه راهبردی-عملیاتی پنج ساله در این وزارت‌خانه در دست تدوین است.

وی ضمن اشاره به بند ۱۰ سیاست‌های کلی برنامه هفتم توسعه ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری(مدظله العالی) در شهریورماه سال ۱۴۰۱ در مورد فعال‌سازی مزیت‌های جغرافیایی-سیاسی و تبدیل جمهوری اسلامی ایران به مرکز مبادلات حمل و نقل، همچنین نگاه تحولی و راهبردی رئیس جمهور محترم و دولت سیزدهم به مقوله ترانزیت و تأکید وزیر محترم راه و شهرسازی بر تسریع در تکمیل و بهره برداری کریدورهای تزانزیتی کشور گفت: رویکرد وزارت راه و شهرسازی به مفهوم و کارکردهای کریدورهای ترانزیتی، رویکردی فعالانه است.

معاون حمل و نقل وزیر راه و شهرسازی بیان کرد: پویایی و ابتکار عمل و بهره حداکثری از روابط حسنه سیاسی، اقتصادی و تجاری در راستای توسعه مناسبات حمل‌ونقل و ترانزیتی دو و چندجانبه با کشورهای هدف به معنای تحکیم تعاملات حمل‌ونقلی بر پایه منافع مشترک ترانزیتی با این کشورها مبنای کار بوده و نگاه ویژه به درهم تنیدگی این دست تعاملات با جریان‌ها و روندهای تجارت منطقه‌ای و بین‌المللی و واقع‌گرایانه به معنای شناخت مؤثر از راهبردها و برنامه‌های کوتاه مدت، میان‌مدت و بلندمدت کشورهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در زمینه توسعه کریدورهای ترانزیتی عبوری و غیرعبوری از قلمروی کشور و رصد مستمر آخرین وضعیت آن‌ها و نیز درک عمیق از ظرفیت‌های بالفعل و بالقوه جغرافیایی-سیاسی و زیرساخت‌های ترابری کشور اعم از بنادر، پایانه‌های مرزی و شبکه ریلی و جاده‌ای و فرودگاه‌ها وجود دارد.

افندی‌زاده در خصوص مفهوم و کارکردهای کریدورهای ترانزیتی خاطرنشان کرد: این کریدورها به‌منظور حمل انواع کالاها و محموله‌ها به شیوه‌های محتلف ریلی، جاده‌ای و دریایی و ترکیب آن‌ها از مبادی اولیه تا مقاصد نهایی با تأکید بر ترابری سریع، سهل و امن با صرفه اقتصادی از طریق ورود به و خروج از گذرگاه‌های مرزی تجاری به‌ عنوان دروازه‌های بین‌المللی از طریق قلمرو کشورهای ترانزیتی و ذیل قوانین و تعرفه‌های هماهنگ و یکپارچه و سازگار با مقررات ملّی کشورها و کنوانسیون‌های بین‌المللی در چارچوب موافقت‌نامه‌ها و تفاهمات دو و چندجانبه منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای بر مبنای اصول همگرایی منطقه ای و ترویج همکاری‌های اقتصادی به ویژه با کشورهای همسایه شکل می‌گیرند.

وی افزود: رونق این کریدورها علاوه بر تحکیم روابط اقتصادی و تجاری و سیاسی با کشورهای مشارکت‌کننده، نقش عمده‌ای در افزایش تولید ناخالص داخلی کشورها، اشتغال‌زایی و توسعه کسب و کارها و افزایش رفاه در کشورها دارد.

معاون حمل ونقل وزیر راه و شهرسازی خاطر نشان کرد: براساس تجربیات موفق در عرصه جهانی، دولت و بخش خصوصی دارای نقش‌ های کلیدی در توسعه کریدورهای ترانزیتی هستند.

وی افزود: مبادله موافقت‌نامه‌های بین‌دولتی در زمینه تجارت و همچنین تأسیس و فعالیت کریدورهای ترانزیتی، توسعه و تکمیل زیرساخت‌های ضروری به ویژه از طریق جذب سرمایه‌گذاری خارجی کشورهای ذینفع و تسهیل در خدمات حمل و نقل و لجستیک و کسب و کارها در این زمینه، از جمله نقش‌های کلیدی دولت محسوب می‌شود.

به گفته افندی زاده بخش خصوص نیز نقش اصلی را در ارتقای کیفیت خدمات حمل و نقل و لجستیک از طریق شیوه‌های نوین، برقراری جریان‌های مالی و تجاری و ایجاد و توسعه زنجیره‌های تأمین منطقه‌ای و بین‌المللی در کشور و فرآوری و ایجاد ارزش افزوده در کالاهای ترانزیتی ایفا می‌کند.

معاون حمل‌ونقل وزیر راه و شهرسازی گفت: مهم‌ترین شاخص‌های فنی پایش و ارزیابی عملکرد کریدورهای ترانزیتی شامل حجم و نوع بار ترانزیتی جابجا شده به تفکیک شقوق محتلف حمل‌ونقل یا ترکیب آن‌ها از قلمروی کشور، حجم کالای ترانزیتی جابجاشده فی مابین کشور با کشورهای هدف با شیوه‌های مختلف حمل‌ونقل، زمان‌های ترانزیت از قلمروی کشور و فاصله آن تا زمان‌های مطلوب قابل رقابت با کریدورهای رقیب، نحوه توزیع تأخیرها در اجزای مختلف کریدور نظیر پایانه های مرزی ورودی و خروجی، توقف ها، بازرسی ها و سیر در قلمروی کشور، تعرفه‌ها، عوارض و هزینه‌های حمل‌ونقل و لجستیک پرداختی از سوی شرکت‌های حمل ونقل و صاحبان بار و کیفیت، ظرفیت و کارآیی زیرساخت‌ها، تأسیسات و ناوگان ترانزیتی است.

وی افزود: بهبود این شاخص‌ها، به آن میزان که در حدود و ثغور تکالیف، وظایف و اختیارات وزارت راه و شهرسازی است، از طرق مختلف در اولویت قرار دارد و با عنایت به توجه روز افزون سایر بخش‌ها و دستگاه‌های ذی‌مدخل در امر ترانزیت در چارچوب اسناد بالادستی و اولویت‌های ملّی به اهمیت کریدورهای ترانزیتی که به آن‌ها اشاره شد و افق امیدوارکننده و قابل انتظار هم‌افزایی و همسویی حداکثری بخش‌ها و دستگاه‌های مذکور به ویژه در بستر اجرای برنامه هفتم توسعه، فرآیند بهبود این شاخص‌های عملکردی تا رسیدن به وضعیت مطلوب‌تر و رقابتی، با سرعت بیشتری طی خواهد شد.

افندی زاده درخصوص توسعه مناسبات دو و چندجانبه وزارت راه و شهرسازی با کشورهای هدف جهت رونق بیشتر کریدورهای ترانزیتی کشور گفت: برنامه راهبردی-عملیاتی ۵ ساله منطبق بر برنامه پیشنهادی هفتم توسعه در خصوص تقویت و ارتقای روابط حمل‌ونقلی و ترانزیتی با کشورهای هدف منطقه‌ای و بازیگران مؤثر فرامنطقه‌ای در امر ترانزیت با راهبری معاونت حمل‌ونقل این وزارت و همکاری سازمان‌ها و شرکت‌های تابعه و سایر بخش‌ها و دستگاه‌های ذیربط در حال تدوین است که در تهیه آن، از نقطه نظرات فعالان بخش خصوصی کشور بهره‌گیری خواهد شد.

وی سرفصل‌های کلیدی این برنامه راهبردی-عملیاتی را به شرح زیر برشمرد:

تبیین منافع مشترک ترانزیتی بر پایه روندها و جریان‌های تجارت، با کشورهای چین، هند، روسیه، جنوب خلیج فارس و دریای عمان، آسیای مرکزی، پاکستان و افغانستان، حوزه قفقاز، ترکیه، حاشیه دریای سیاه، عراق و سوریه در چارچوب کریدورهای ترانزیتی شمالی-جنوبی و شرقی-غربی اتصال‌دهنده قاره‌ای آسیا و اروپا از جمله شاخه‌های شرقی، مرکزی و غربی کریدور شمال-جنوب، کریدورهای سازمان همکاری اسلامی( اکو)، کریدورهای ابتکار کمربند و راه چین، مسیرهای تجارت ذیل سازمان همکاری شانگهای و اتحادیه اقتصادی اوراسیا، موافقت‌نامه چابهار،کریدور عشق آباد، کریدور خلیج فارس- دریای سیاه و کریدور ایران-عراق-کشورهای همسایه عراق تا دریای مدیترانه.

شناسایی اقدامات اولویت‌دار توسعه و تکمیل زیرساخت‌ها و تأسیسات کلیدی ترانزیتی کشور از جمله مراکز لجستیک، بنادر و تجهیزات بندری، پایانه‌های مرزی جاده‌ای و ریلی، راه‌ها، خطوط راه آهن و همچنین توسعه و نوسازی هدفمند ناوگان ترانزیتی و برنامه عملیاتی اجرایی‌سازی این اقدامات با رویکرد جذب سرمایه‌گذاری و تأمین مالی بخش خصوصی و نیز کشورهای خارجی ذینفع و حمایت و تشویق این دست سرمایه‌گذاری‌ها.

بهبود ترانزیت ناوگان جاده ای و ریلی کشور از قلمروی کشورهای هدف از طریق رفع موانع فعلی و بهره‌گیری از ظرفیت‌های کنواسیون‌های حمل‌ونقل بین‌المللی که کشورمان و کشورهای هدف عضو آن هستند.

بهبود مؤلفه های هزینه و زمان ترانزیت ناوگان خارجی از قلمروی جمهوری اسلامی ایران از طریق اقدامات روان‌سازی و توسعه ترانزیت با تأکید بر هوشمندسازی حمل‌ونقل و استفاده از ابزارهای نوین دیجیتالی ذیل تصمیمات شورای‌عالی هماهنگی ترابری کشور با مسئولیت وزارت راه و شهرسازی.

نظام‌مند نمودن فرآیند بازاریابی ترانزیتی و رقابتی نمودن تعرفه‌های ترانزیتی و هماهنگ‌سازی و ایجاد یکپارچگی تعیین تعرفه‌ها در کلیه شقوق دریایی، جاده‌ای و ریلی در قالب بسته‌های تعرفه‌ای واحد و قابل ارائه به صاحبان بار و شرکت‌های حمل‌ونقلی خارجی.

برنامه ریزی و اجرای طرح‌های ابتکاری حمل‌ونقل ترکیبی بار در ترانزیت از قلمروی کشور در همکاری با کشورهای هدف.

حمایت از کسب‌وکارهای مرتبط با ترانزیت و جذب همکاری شرکت‌های فناورانه و دانش‌بنیان جهت توسعه و بهبود فرآیندهای مدیریتی و عملیاتی ترانزیت از کشور.