اوراق گام؛ حمایت غیر تورمی از تولید و تامین سرمایه در گردش بنگاه‌ها
تهران (پانا) - بانک مرکزی انتشار اوراق گام را به عنوان راهکاری برای حمایت از تولید و تامین سرمایه در گردش بنگاه‌ها بدون خلق نقدینگی و آثار تورمی اجرایی کرد که از بهمن ۱۳۹۹ تا اسفند ۱۴۰۱ به میزان ۵۸ هزار میلیارد تومان اوراق گام منتشر شده که از این رقم ۴۹ هزار میلیارد تومان مربوط به سال ۱۴۰۱ است.
به گزارش ایرنا، بانک مرکزی جهت حل مشکل نقدینگی سرمایه در گردش زنجیره‌های تولید، اقدام به معرفی ابزار جدید تأمین مالی سرمایه در گردش به نام اوراق گواهی اعتبار مولد (اوراق گام) کرده است. اوراق گام ابزار تامین مالی اعتباری در بازار پول تلقی می‌شود و به عنوان اوراق بهاداری است که بر مبنای عقد ضمان، به عاملیت و ضمانت یک بانک یا موسسه اعتباری صادر خواهد شد.
در این میان بانک یا موسسه اعتباری بازپرداخت مبلغ اسمی این اوراق را در سررسید تضمین می‌کند و اگر واحد تولیدی برای خرید مواد اولیه با کمبود نقدینگی مواجه باشد، می‌تواند ضمن هماهنگی و گرفتن فاکتور از بنگاه فروشنده مواد اولیه به بانک عامل مراجعه و با ارائه فاکتور درخواست انتشار اوراق گام کند. بانک عامل نیز پس از بررسی صلاحیت و ظرفیت بنگاه متقاضی اقدام به انتشار اوراق گام خواهد کرد.
لذا اوراق گام یک ابزار تامین مالی کارآمد برای بنگاه‌های اقتصادی به حساب می‌آید که با استفاده از آن می‌توان سرمایه در گردش بنگاه‌های اقتصادی را بدون آثار تورمی تامین کرد.
بر اساس این گزارش اوراق گام در زنجیره تولید از یک بنگاه به بنگاه دیگر قابل انتقال است و در نتیجه از ایجاد تورم بیشتر در فضای اقتصاد کشور جلوگیری می‌کند.
این اوراق توسط بانک‌های عامل و در سررسید یک تا ۱۲ ماه منتشر می‌شود و بازپرداخت آن نیز توسط بانک‌ها در سررسید تضمین می‌شود. کارمزد صدور این اوراق همانند کارمزد ضمانت‌نامه است و بانک‌ها مجازند به مشتریان خود در کارمزد صدور اوراق تخفیف بدهند.
ذی‌نفع اوراق سه گزینه دارد: انتقال به ذی‌نفع جدید بابت خرید کالا و خدمت تنزیل در بازار سرمایه و نگهداری اوراق و تسویه در سررسید.
حد اعتباری بالاتر در مقایسه با تسهیلات بانکی، امکان انتقال به بازار سرمایه در هر زمان توسط ذی‌نفع، امکان انتقال در زنجیره به سهولت و بدون کارمزد و معافیت‌های موثر جهت تشویق بنگاه‌ها از جمله مزایای اوراق گام است.
در ابتدای انتشار اوراق گام خدمات این اوراق تنها توسط دو یا سه بانک عامل ارائه می‌شد، اما با افزایش استقبال بنگاه‌های اقتصادی از اوراق گام به ۱۵ بانک عامل افزایش یافت. همچنین این اوراق در ابتدای انتشار تنها در چند رشته محدود قابلیت استفاده داشت در حالی که هم اکنون در ۱۵ رشته قابل استفاده است که شامل فعالیت‌های تولیدی نظیر دارو، صنایع غذایی و کشاورزی، صنعت خودرو و قطعات، فلزات اساسی، مصنوعات فلزی، صنایع شیمیایی، صنایع الکتریکی و الکترونیکی، لوازم خانگی، بازرگانی، مصالح ساختمانی و تاسیسات و انرژی می‌شود.
به منظور تأمین مالی سرمایه در گردش بنگاه‌های تولیدی، از بهمن ۱۳۹۹ تا کنون به میزان ۵۸ هزار میلیارد تومان اوراق گام توسط بانک‌های کشور منتشر شده است. از این میزان، ۴۹ هزار میلیارد تومان مربوط به عملکرد سال گذشته است.
رشته فعالیت‌های بهره‌مند از اوراق گام، طیف متنوعی از فعالیت‌های اقتصادی از قبیل زنجیره دارو، صنایع غذایی، فلزات اساسی، صنایع معدنی، خودروسازی، قطعات خودرو، لوازم خانگی، صنایع شیمیایی، زنجیره ساختمان، صنایع الکتریکی و الکترونیکی و فروشگاه‌های زنجیره‌ای را شامل می‌شود.
گفتنی است که صدور یا انتقال اوراق گام صرفاً از طریق سامانه گام بانک مرکزی و توسط بانک‌های عامل دارای مجوز انجام می‌شود. در مجموع ۲۵ بانک عامل، از طرف بانک مرکزی مجوز صدور اوراق گام را دارند.
ستاد اقتصادی دولت در شصت و یکمین جلسه خود در تاریخ ۱۷ خرداد سال گذشته، به منظور تأمین مالی تولید و با هدف شفاف‌سازی منابع پرداخت‌شده در نظام بانکی، هدف‌گذاری نمود که حداقل ۲۰ درصد کل تسهیلات بخش تولید از طریق تأمین مالی زنجیره‌ای از جمله اوراق گام صورت پذیرد.
در این راستای هدف مذکور، طی سال ۱۴۰۱، اقدامات متعددی به منظور توسعه استفاده از ابزار گام در راستای حمایت از تولید انجام شد که اهم آن عبارت‌اند از: آموزش گسترده شبکه بانکی، تشکیل کارگروه‌های مشترک با دستگاه‌های اجرایی، طراحی الگوهای آزمایشی در زنجیره‌های فولاد، نساجی، دارو و کشاورزی، گسترش کاربرد گام در حوزه‌هایی مانند تسویه اعتباری معاملات بورس کالا، زنجیره دارو و درمان، طرح‌های پیمانکاری شهری و شبکه خرده‌فروشی. علاوه بر آن، از جمله تمهیدات برای حمایت از بنگاه‌های تولیدی، گسترش کاربرد گام برای پرداخت دیون بنگاه‌های اقتصادی به سازمان‌های دولتی بابت مالیات و سایر حقوق دولتی است که اقدامات اولیه در این زمینه، حسب مصوبه ۱۰ مهرماه ۱۴۰۱ ستاد هماهنگی اقتصادی دولت انجام شده و در سال جدید نیز با جدیت پیگیری خواهد شد.
رویکرد اصلی در توسعه ابزار، کاهش میزان تنزیل اوراق در بازار ثانویه و افزایش گردش اعتبار در زنجیره‌های تأمین و افزایش شفافیت و رصد پذیری جریان مالی می‌باشد. بر این اساس و به منظور ارتقای مدیریت ریسک و افزایش کارایی ابزار در تأمین مالی بنگاه‌های اقتصادی، اقداماتی در جهت ارتقای ضوابط کنترل و مدیریت اوراق در دستور کار قرار گرفته است که تغییرات جدید به‌زودی و پس از تکمیل فرایند تصویب، جهت اجرا ابلاغ خواهد شد.
با توجه به نتایج حاصله از اجرای طرح‌های آزمایشی تأمین مالی زنجیره‌ای، اجرای این شیوه در سال ۱۴۰۲ نیز با جدیت بیشتر و در زنجیره‌های مختلف تولیدی تداوم خواهد یافت.
تأمین مالی زنجیره‌ای، مجموعه‌ای از شیوه‌ها و عملیات تامین مالی است که منجر به بهبود مدیریت سرمایه در گردش بنگاه‌های تولیدی می‌شود. در این شیوه‌ها، انواع زیرساخت‌ها و ابزارهای مالی (مانند گام، برات الکترونیک، کارت اعتباری، اعتبار اسنادی و...) مورداستفاده قرار می‌گیرد. در این میان، «اوراق گام» یکی از انواع ابزارهای مالی است که می‌تواند برای تأمین مالی بنگاه‌های اقتصادی استفاده شود. در این خصوص، در نظر است که با اصلاح و رفع نواقص دستورالعمل گام، در آینده نزدیک از این ابزار به طور گسترده‌تری در تأمین مالی زنجیره‌ای استفاده شود.
لذا ابزارهایی مانند برات الکترونیکی، سفته الکترونیکی، کارت اعتباری، اعتبار اسنادی داخلی مدت‌دار، اوراق گواهی اعتبار مولد (گام) و سایر ابزارهای مالی و تجاری مجازی هستند که مؤسسه اعتباری با به‌کارگیری آنها می‌تواند اقدام به ارائه خدمات تأمین مالی زنجیره‌ای و گردش اعتبار در طول زنجیره‌های تأمین کند.
بر اساس آخرین داده‌ها در یک سال و نیم منتهی به خردادماه ۱۴۰۱ تنها ۱۸ فقره اوراق گام منتشر شده بود، اما پس از اجرای سیاست‌های جدید بانک مرکزی و طبق این آمار انتشار این اوراق با افزایش ۱۰ برابری مواجه بوده است.
«حمید آذرمند» مدیر اداره تامین مالی زنجیره تولید بانک مرکزی اعلام کرد تا پایان آذرماه سال گذشته بیش از ۴۵ هزار میلیارد تومان اوراق گام توسط پانزده بانک منتشر شده است.
ارسال دیدگاه