وضعیت تولید خودرو توسط غول‌های خودروساز ایرانی
تهران (پانا) - روند رو به رشد تولید ماهانه سه خودروساز بزرگ کشور، در بهمن ماه متوقف شد، اتفاقی که به نظر می‌رسد ریشه در تغییر تاکتیک خودروسازان (در اولویت قرار گرفتن محصولات ناقص) و کمبود قطعات داخلی دارد. بنابر اطلاعات ارائه شده به سامانه کدال بورس توسط ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو، این سه خودروساز وابسته به دولت در مجموع ۸۰۴هزار و ۹۹۵ دستگاه انواع محصول سواری را در ۱۱ ماه امسال به تولید رسانده‌اند که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته حدود ۹درصد افزایش نشان می‌دهد.
به گزارش دنیای‌اقتصاد، طبق صورت‌های مالی خودروسازان اما تولید ماهانه آنها در بهمن، تنها ۶۶هزار و ۵۰۳ دستگاه بوده که در مقایسه با دی، افت ۲۵درصدی را نشان می‌دهد. این افت در حالی رخ داده که خودروسازان توانسته بودند در دی ماه به قله تولید ماهانه رسیده و تیراژی نزدیک به ۸۹هزار دستگاهی را به ثبت برسانند. حالا آمار نشان می‌دهد خودروسازان در بهمن از قله تولید سرازیر شده‌اند. به این ترتیب پس از فروردین، اردیبهشت و مرداد، کمترین تیراژ ماهانه در بهمن به ثبت رسیده است.
با توجه به روند تولید در بهمن و با در نظر گرفتن این احتمال قوی که اوضاع در اسفند نیز به همین شکل است، برنامه وزارت صمت برای تولید خودرو در سال‌جاری محقق نخواهد شد. طبق برنامه وزارت صمت، قرار بود امسال نزدیک به یک‌میلیون و ۱۰۰هزار دستگاه محصول سواری توسط سه خودروساز بزرگ کشور به تولید برسد. این در حالی است که با توجه به میزان تولید ۱۱ ماهه (حدودا ۸۰۵هزار دستگاه)، سه خودروساز بزرگ کشور باید در آخرین ماه سال حدود ۳۰۰هزار دستگاه تولید داشته باشند، اتفاقی که قطعا رخ نخواهد داد. با در نظر گرفتن روند تولید ماهانه خودروسازان طی امسال، به نظر می‌رسد در بهترین حالت ۱۰۰هزار دستگاه خودرو در اسفند به تولید برسد (که تازه تحقق این رقم هم با توجه به تغییر تاکتیک خودروسازان و مشکل کمبود قطعه، بعید خواهد بود).
بنابراین میزان کل تولید سه خودروساز بزرگ کشور در سال‌جاری نهایتا به حدود۹۰۰هزار دستگاه خواهد رسید. این پیش‌بینی نشان می‌دهد در بهترین حالت، خودروسازان ۲۰۰هزار دستگاه از برنامه تولید امسال وزارت صمت عقب خواهند ماند.
این موضوع نشان می‌دهد سیاست‌های وزارت صمت در خودروسازی جواب نداده و نیاز به تغییراتی اساسی به‌خصوص در حوزه قیمت‌گذاری است. سیاست‌هایی مانند قیمت‌گذاری دستوری و همچنین اصل حضور دولت در خودروسازی، دومین صنعت بزرگ کشور ر ا در شرایط سختی قرار داده، به نحوی که نه‌تنها سطح کیفی محصولات تولیدی رضایت‌بخش نیست، بلکه تولید و عرضه نیز شرایط مناسبی ندارد.
اما در باب اینکه چرا خودروسازان دچار چنین افت سنگینی در بهمن شده‌اند، دو دلیل مطرح می‌شود؛ یکی تغییر تاکتیک خودروسازان و دیگری کمبود قطعات. دلیل اصلی اما ظاهرا به همین موضوع تغییر تاکتیک شرکت‌های خودروساز برمی‌گردد.
گفته می‌شود خودروسازان از چند هفته پیش، تکمیل و تجاری‌سازی محصولات ناقص را در اولویت قرار داده‌اند و به همین دلیل، نه‌تنها رشد تیراژ متوقف شده، بلکه سرعت تولید نیز افتی قابل‌توجه را به خود می‌بیند. منظور از محصولات ناقص، خودروهایی هستند که در انبار خودروسازان به دلیل عدم‌تامین قطعه دپو و عرضه نشده‌اند. در مورد چرایی دپوی این خودروها دو ادعا مطرح است؛ یکی از سوی خودروسازان و دیگری از جانب نهادهای نظارتی. خودروسازان می‌گویند محصولات دپویی، کسری قطعه دارند و تا تکمیل نشوند، امکان عرضه آنها به بازار نیست.
این در حالی است که نهادهای نظارتی مانند سازمان بازرسی کل کشور احتمال احتکاری بودن این خودروها را مطرح کرده‌اند. هرچه هست، عدم‌عرضه این خودروها به بازار، در افزایش قیمت بی‌تاثیر نبوده و طبعا با تجاری‌سازی آنها، احتمال کاهش یا حداقل کنترل قیمت خودرو در بازار وجود دارد.
تا همین چند هفته پیش، اولویت وزارت صنعت، معدن و تجارت و به تبع آن، خودروسازان، بالا بردن آمار تولید بود، ولو به قیمت تولید محصولات ناقص. در واقع وزارت صمت اصرار داشت در راستای آمارسازی، تولید بی‌وقفه ادامه یابد و این وسط، افزایش تیراژ ناقصی‌ها نیز چندان اهمیتی نداشت. این در حالی بود که ناگهان حساسیت روی پارکینگ‌های مملو از محصولات خودروسازان بسیار زیاد شد و با ورود دستگاه قضا و همچنین مجلس شورای اسلامی به این ماجرا، وزارت صمت، خودروسازان را ملزم به تغییر تاکتیک کرد. تاکتیک جدید خودروسازان اما در اولویت قرار گرفتن محصولات ناقص است، به نحوی که آنها از تولید روزانه خود کاسته و تکمیل و تجاری‌سازی ناقصی‌ها را در اولویت قرار داده‌اند.
با توجه به اینکه این تغییر تاکتیک از چند هفته پیش آغاز شده، اثرات آن خود را در آمار تولید بهمن نشان داده است. این تاکتیک هرچند به ضرر تولید تمام شده و وزارت صمت و خودروسازان نیز از سر ناچاری به آن تن داده‌اند، با این حال به نظر می‌رسد روشی صحیح در پیش گرفته شده است. در اولویت قرار گرفتن محصولات ناقص از جهات مختلف می‌تواند به نفع خودروسازان و البته مشتریان تمام شود. نفع خودروسازان در این ماجرا، کاهش فشارهای بیرونی مبنی بر دپوی محصولات است، به‌نحوی که اتهام احتکار از پیشانی آنها برداشته خواهد شد.
نفع در اولویت قرار گرفتن خودروهای ناقص برای مشتریان نیز افزایش عرضه به بازار است که خود را در قالب تقویت فروش هفتگی خودروسازان نشان می‌دهد. طبعا هرچه خودروی بیشتری در قالب فروش هفتگی عرضه شود، از تقاضا در بازار آزاد کاسته خواهد شد و این موضوع می‌تواند به کنترل قیمت تا حدی کمک کند (هرچند البته بازار خودرو همچنان متناسب با انتظارات تورمی و قیمت ارز، افت و خیز قیمت را تجربه می‌کند).
اما معضل دیگری که خودروسازان در مسیر تولید با آن مواجه شده‌اند، کمبود قطعات داخلی است. همین چند روز پیش نامه‌ای از سوی انجمن قطعه‌سازان تهران انتشار یافت که در آن به نوعی عنوان شده بود با توجه به مطالبات عقب افتاده شرکت‌های قطعه‌ساز، روند تامین قطعات دچار اختلال شده است. گفته می‌شود قطعه‌سازان بالغ بر ۴۵هزار میلیارد تومان از خودروسازان طلب دارند و این موضوع با توجه به قرار داشتن در هفته‌های پایانی سال، حساسیت بیشتری پیدا کرده است.
قطعه‌سازان معمولا در انتهای هر سال بیش از پیش، روی مطالبات معوق خود مانور می‌دهند و از هر حربه‌ای برای دریافت آن استفاده می‌کنند. یکی از این حربه‌ها، کند کردن روند ارسال قطعات به خطوط تولید خودروسازان است که شنیده می‌شود از چندی پیش رخ داده و همچنان ادامه خواهد داشت.
این موضع قطعا تاثیر منفی روی تولید خودرو داشته و خواهد داشت و باید منتظر ماند و دید واکنش خودروسازان به آن چه خواهد بود.
افت و خیز تولید خودروسازان
به سراغ جزئیات آمار تولید ۱۱ ماه امسال برویم و ببینیم خودروسازان چه افت و خیزی در تولید طی این بازه زمانی داشته‌اند. با توجه به صورت‌های مالی منتشره، بیشترین تیراژ ۱۱ ماه امسال به ایران‌خودرو مربوط می‌شود که توانسته ۴۲۹هزار و ۸۰۲ دستگاه انواع محصول سورای را به تولید برساند. در مقایسه با ۱۱ ماه سال گذشته، حدود ۲۲۰۰ دستگاه محصول بیشتری در ایران‌خودرو به تولید رسیده است. تولید بهمن ماه ایران‌خودرو نیز ۴۸هزار و ۴۹۴ دستگاه بوده است. در بین محصولات ایران‌خودرو، گروه پژو بیشترین تیراژ را در ۱۱ ماه امسال داشته است. تولید ۲۸۸هزار و ۸۴۲ دستگاهی محصولات پژویی ایران‌خودرو در ۱۱ ماه امسال، کاهش بیش از ۸درصدی را نسبت به مدت مشابه سال گذشته به دنبال داشته است. ایران‌خودرویی‌ها اما ۴۶هزار و ۵۲۷ دستگاه سمند را تا پایان بهمن تولید کرده‌اند که نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدودا ۲هزار دستگاه کمتر است.
آبی‌های جاده مخصوص در تولید دنا نیز افتی حدودا ۴هزار دستگاهی در ۱۱ ماه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته داشته‌اند، چه آنکه در این مدت ۴۶هزار و ۳۹۹ دستگاه از این محصول به تولید رسیده است. اما افت تولید ایران‌خودرو در پژو، دنا و سمند با رانا جبران شده، به نحوی که در ۱۱ ماه امسال تولید این محصول از ۱۱هزار و ۶۶۴ دستگاه به ۳۳هزار و ۲۸۷ دستگاه رسیده است، یعنی رشدی تقریبا سه برابری.
در آمار ایران‌خودرو، تولید ۷هزار و ۹۵۱ دستگاهی برای تارا نیز به ثبت رسیده، ضمن آنکه این شرکت در ۱۱ ماه امسال ۶هزار و ۶۹۳ دستگاه هایما هم به تولید رسانده است. تولید هایما در مقایسه با ۱۱ ماه سال گذشته بیش از دو برابر شده است.
به سراغ سایپا برویم و ببینیم اوضاع تولید در این شرکت طی ۱۱ ماه امسال به چه شکل بوده است. دومین خودروساز بزرگ ایران نزدیک به ۲۷۰هزار دستگاه محصول سواری در ۱۱ ماه امسال به تولید رسانده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۵/ ۱درصد افزایش نشان می‌دهد. تولید ماهانه این شرکت در بهمن نیز فقط ۱۲هزار و ۷۴۷ دستگاه بوده است.
پرتیراژترین محصول سایپا در ۱۱ ماه امسال تیبا بوده که نزدیک به ۲۵۰هزار دستگاه از آن به تولید رسیده است. در مقایسه با ۱۱ ماه سال گذشته، تولید این محصول بیش از ۱۶درصد افزایش را نشان می‌دهد.
سایپا همچنین ۱۹هزار و ۶۵۳ دستگاه شاهین را تا پایان بهمن امسال به تولید رسانده، خودرویی که در مدت مشابه سال گذشته کمتر از هزار دستگاه تیراژ داشت. دیگر محصول تولیدی سایپا در بازه زمانی تحت بررسی، آریو بوده که تیراژی تنها ۱۳۰ دستگاهی داشته است.
اما پارس‌خودرو به عنوان سومین خودروساز بزرگ ایران، کمترین تیراژ و بیشترین‌درصد رشد را طی ۱۱ ماه امسال به نام خود ثبت کرده است. کل تولید این شرکت تا پایان بهمن، ۱۰۵هزار و ۴۱۳ دستگاه بوده که نسبت به ۱۱ ماه سال گذشته افزایش ۱۳درصدی نشان می‌دهد. پارس‌خودرویی‌ها اما در بهمن نیز تنها ۵هزار و ۲۶۲ دستگاه تولید داشته‌اند.
بیشترین تولید پارس‌خودرو در بازه زمانی تحت بررسی، کوییک بوده که بالغ بر ۸۶هزار دستگاه تیراژ داشته است.
در مقایسه با ۱۱ ماه سال گذشته، تولید کوییک در پارس‌خودرو حدودا ۵۴ درصد بالا رفته است. این شرکت همچنین بالغ بر ۱۸هزار دستگاه ساینا در ۱۱ ماه امسال به تولید رسانده که تقریبا ۳ برابر مدت مشابه سال گذشته است. دیگر محصول تولیدی پارس‌خودرو در ۱۱ ماه امسال، برلیانس بوده که تیراژی ۵۹۴ دستگاهی به نام آن ثبت شده است.
ارسال دیدگاه