چگونه برای اولین بار 31 استان، 31 بودجه اختصاصی دریافت می‌کنند؟
عزیزی: نمی‌شود این همه ساختار و نهاد ایجاد کرد اما اختیار و اعتبار نداد/ بغزیان: در تخصیص‌ها از سیاسی بودن بودجه غفلت نکنیم
تهران (پانا) - یکی از ویژگی‌های مهم بودجه 1401 تخصیص بودجه استانی از محل طرح‌های استانی صندوق پیشرفت و عدالت است که پیش از این با نام صندوق کارآفرینی و امید فعالیت می‌کرد، نائب رئیس دوم کمیسیون تلفیق، کارآیی بیشتر صندوق عدالت را در فروش اموال ، کسب مالیات و استفاده این منابع در همان استان در جهت تحقق طرح‌های رشد اقتصادی عنوان می‌کند.
در لایحه بودجه ۱۴۰۱ برای نخستین‌بار استان‌ها به‌طور مستقیم درگیر بودجه بوده و نقش مهمی برای آن‌ها تعریف شده است. با مبنا قرارگرفتن آمایش سرزمین در تدوین نخستین لایحه بودجه دولت سیزدهم، تمرکززدایی و توسعه متوازن نیز در دستور کار قرار گرفته است. بدین ترتیب برای سال آینده و در قالب سند مالی دولت، سهم و نقش هر استان برای دستیابی به اهداف کلان، مشخص‌شده تا با قرار دادن تکه‌های پازل استانی در نهایت رشد اقتصادی ۸ درصدی برای کشور حاصل شود.
نمی‌شود این همه ساختار و نهاد ایجاد کرد اما اختیار و اعتبار نداد
«ابراهیم عزیزی» نائب رئیس دوم کمیسیون تلفیق در گفت‌وگو با پانا درباره استانی‌شدن بودجه عنوان کرد: «یکی از بحث‌های جدی که در کشور نیاز داریم و آن را دنبال می‌کنیم تا به اجرا برسد این است که موضوع تمرکززدایی در کشور اتفاق بیافتد و از اقدامات متمرکز پرهیز شود. کشورما به هر دلیلی یک کشور مرکزگرا شده است و تمام وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های اجرایی تلاش می‌کنند اختیارات را در قبضه خودشان داشته باشند و کمتر راضی می‌شوند اختیارات خود را به استان‌ها و شهرستان‌ها واگذار کنند. این در حالی است که باید برای دسترسی آحاد مردم از رویکردهای تمرکزی پرهیز کنیم و به رده‌های استانی و ساختارهای متعدد و فراوانی که ایجاد کرده‌ایم، اعتماد کنیم.»
وی افزود: «ما این همه سازمان و نهاد ایجاد کرده‌ایم اما به آن‌ها اختیار و اعتبار نمی‌دهیم. این موضوع که ما تشکیلات و رده داشته باشیم اما اختیارات و منابع نداشته باشیم به این معنی است که وجودشان غیرضروری است و به‌طور طبیعی دیگر هیچ‌گونه کارآمدی ندارند و بنابراین باید تلاش کنیم به سمت ساختارهای غیرمتمرکزتر برویم و اختیارات و مأموریت‌هایی برای استان‌ها تعریف کنیم تا از منابع‌شان به نحو مناسب استفاده کنند.»
عزیزی: وقتی مدیران استان و شهرستان بدانند که هر چه بیشتر تلاش کنند منابع بیشتری را برای حوزه مأموریتی خودشان می‌توانند تعریف کنند ناخودآگاه پیگیری و تلاش مستمرتری برای رسیدن به هدف دارند. استان‌ها پتانسیل اجرایی شدن این طرح را دارند و یکی از ضمانت‌های اجرایی‌اش همان نظارت مجلس و قانون‌گرایی مدیران است
بودجه استانی روزنه امید استان‌ها است
نائب رئیس دوم کمیسیون تلفیق اظهار کرد: «این اقدام یک حُسن دیگری که دارد این است که در واقع میل و رغبت و انگیزه را بالا می‌برد. وقتی مدیران استان و شهرستان بدانند که هر چه بیشتر تلاش کنند، منابع بیشتری را برای حوزه مأموریتی خودشان می‌توانند تعریف کنند ناخودآگاه پیگیری و تلاش مستمرتری برای رسیدن به هدف دارند.»
ابراهیم عزیزی درباره میزان توجیه‌شدن استان‌ها و شهرستان‌ها در موضوع بودجه استانی و مکانیزم اجرایی‌شدن این طرح و ضمانت اجرای آن گفت: «استان‌ها، پتانسیل اجرایی شدن این طرح را دارند و اگر در قوانین گنجانده شود، قاعدتاً یکی از ضمانت‌های اجرایی‌اش همان نظارت مجلس و قانون‌گرایی مدیران است.»
صندوق پیشرفت و عدالت ایران قانونی بودجه استانی را افزایش می‌دهد
وی درباره تفاوت کارآیی صندوق کارآفرینی امید که در گذشته وجود داشت و حالا به صندوق پیشرفت و عدالت ایران تغییر نام داده تا در اجرایی‌شدن طرح بودجه استانی کمک کند، اظهار کرد:«صندوق کارآفرینی امید بیشتر رویکردش به تأمین تسهیلات برای ایجاد اشتغال‌های خرد و کوچک است درحالی که این صندوق می‌تواند به موضوعات بیشتری ورود پیدا کند و در تأمین منابع برای برخی از پروژه‌های استانی فعال باشد و فراتر از اشتغال به موضوع نگاه کرد. درواقع اختیارات و منابع بیشتری می‌تواند به خودش اختصاص دهد. به لحاظ قانونی هم اگر رأی بیاورد قانونی است، البته بیشتر مجلس نسبت به این موضوع رویکرد مثبت دارند.»
«آلبرت بغزیان» کارشناس اقتصادی نیز در گفت‌وگو با پانا درباره روش‌های اقتصادی استانی‌شدن بودجه گفت: «قبلاً که بودجه استانی نبود هر بودجه‌ای قابلیت استانی شدن داشت. به‌طورکلی بودجه می‌تواند بر اساس نوع پروژه باشد و هزینه‌ها بر اساس مکان، استان و نوع فعالیت تعریف شوند. همچنین بودجه می‌تواند با محل تخصیص باشد یا با موضوع تخصیص بودجه باشد.»
شفاف کنیم هر استان چرا سهم بیشتر یا کمتری از بودجه استانی دارد
وی افزود: «به نظر من استانی شدن بودجه قدم خوبی است اگر بحث شیوه انتخاب در فضایی باشد که با ملاحظات اقتصادی و سیاسی و اجتماعی و فرهنگی همراه باشد. برای مثال استانی که بیشترین سهم را از بودجه استانی می‌برد براساس صنایعش این سهم را می‌برد یا بر اساس مالیاتی که از مردم آن استان گرفته می‌شود؟ یا اینکه براساس میزان محرومیت آن استان تخصیص بودجه تعریف می‌شود. نباید روش تخصیص بودجه استانی به‌گونه‌ای باشد که استان‌های برخوردار، برخوردارتر شوند.»
در تخصیص‌ها از سیاسی بودن بودجه غفلت نکنیم
این کارشناس اقتصادی درباره این موضوع که آیا در روش‌های اقتصادی امکان فراهم کردن زیرساخت‌های اجرایی شدن چنین طرح‌هایی وجود دارد یا خیر، گفت: «در روش بودجه‌ریزی علمی این امکان وجود دارد و همه روش‌های بودجه‌ریزی مشخص شده است، مخصوصاً در کشورهای سوسیالیستی بسته به توانایی‌های آن کشور و ضروریاتش شیوه بودجه‌ریزی خاصی اتخاذ می‌شود. آنچه در این نوع طرح‌ها مهم است این است که مشخص و شفاف باشد که بر چه اساسی به هر استانی یک‌درصدی تعلق گرفته است. نکته مهم دیگری که نباید از آن غفلت کرد این است که به‌هرحال بودجه ما وزنه سیاسی هم دارد و کشمکش‌ها سیاسی را هم در این موضوع باید لحاظ کرد.»
بغزیان گفت:«در تخصیص بودجه استانی شفاف و مشخص تعیین شود که برای مثال در شهرهای توسعه‌یافته‌ای مانند اصفهان باید برای آبش تدبیر شود و یا برای مثال اگر بخواهیم برای کرمان معدن بزنیم حتماً مسئله آب این استان را هم در نظر بگیریم. این یعنی عدالت در بودجه‌ریزی استانی که خب هم از نظر استانی تکنولوژی‌اش هست و هم روش‌های درستش وجود دارد.»
حال که برای اولین بار در بودجه ۱۴۰۱ قرار است شاهد جدی گرفتن استان‌ها در حق طبیعی‌شان باشیم چه بهتر که مسئله نظارت بر اجرای خوب این طرح هم‌زمان با ابزارهای قانونی مورد تاکید قرار گیرد تا در بلندمدت شاهد شکوفایی و اثرگذاری خوب این طرح در سطح استان‌ها باشیم.
ارسال دیدگاه