طرح شیرین سازی و انتقال آب از خلیج فارس به ثمر نشست

رضا اردکانیان شنبه شب با حضور در برنامه نگاه یک سیمای جمهوری اسلامی ایران افزود: پویشی با عنوان «هر هفته- الف- ب- ایران» با سرمایه گذاری حدود ۵۰ هزار میلیارد تومانی به راه افتاده و متعهد شدیم تا پایان امسال ۲۵۰ طرح بزرگ آب و برق و فاضلاب را در قالب این پویش به بهره برداری برسانیم.

وی با بیان اینکه طرح شیرین سازی و انتقال آب از خلیج فارس به فلات مرکزی نیز جزو این پویش است، ادامه داد: به جز این طرح، تا کنون ۱۲۶ طرح از ۲۵۰ طرح را با سرمایه گذاری ۲۷ هزار میلیارد تومان به پایان رساندیم که با احتساب این طرح، ۱۲۸ پروژه با سرمایه گذاری حدود ۴۳ هزار میلیارد تومان به انجام رسیده است.

وزیر نیرو افزود: اجرای این پویش با وجود همه محدودیت ها، با اتکا به ظرفیت های موجود و توانمندی شرکت های مدیریتی، مهندسین مشاور، پیمانکاران و ظرفیت بخش های دولتی و خصوصی در حال اجراست.

وی با بیان اینکه تا کنون اجرای هفت سد مخزنی، هشت طرح شبکه آبیاری و زهکشی، چهار تصفیه خانه بزرگ آب، هفت تصفیه خانه بزرگ فاضلاب و آبرسانی به ۴۴۸ روستا و هفت شهر بزرگ انجام شده، اضافه کرد:همچنین در قالب این پویش ۹ نیروگاه حرارتی، ۱۳ نیروگاه تجدید پذیر، پنج نیروگاه مقیاس کوچک و ۳۳ طرح پست و خطوط انتقال نیز به ثمر رسیده است.

اردکانیان با اشاره به اینکه علاوه بر این طرح های ساخت و سازی، هفت طرح ساز وکاری نیز به بهره برداری رسیده است، توضیح داد: طرح های ساز وکاری، طرح هایی هستند که هم تأثیر خود را در بهتر اجرا شدن طرح های ساخت و سازی نشان می دهند و هم موجب تسهیل خدمت رسانی به مردم می شوند که از جمله آنها، بی نیاز کردن مردم از مراجعه به شرکت های توزیع برق است.

وی گفت: هم اینک بیش از ۴۰ خدمت که مردم باید با مراجعه، آن خدمات را دریافت می کردند، با استفاده از فناوری تلفن های همراه و یا ارتباطات تلفنی، قابل انجام است و اجرای طرح های مشابه آن نیز جزو برنامه های امسال این وزارتخانه قرار دارد.

وزیر نیرو ادامه داد: در دو سال گذشته به علت شرایط خوب بارشی، حدود یک میلیارد مترمکعب بیلان منفی سفره های آب زیرزمینی جبران و تالاب های زیادی سیراب شده است.
وی با اشاره به این که شواهد تغییر اقلیم، زیاد شده و جدی است، افزود: در شرایط فعلی در مناطقی شبیه منطقه کشورمان، شرایط حدی حاکم است یعنی شرایطی که کمتر سال های معتدل پیش خواهد آمد که سالانه حدود ۲۴۰ تا ۲۵۰ میلی متر بارش داشته باشیم.
اردکانیان با اشاره به این که شرایط حدی به این معناست که یا سال های بسیار خشک یا ترسالی های شدید داشته باشیم، گفت: در سه سال اخیر شرایط حدی را تجربه کردیم و سال آبی ۹۶ و ۹۷، خشک ترین در پنجاه سال اخیر بود و سال آبی ۹۷ و ۹۸ و سال آبی ۹۸ و ۹۹ از پرباران ترین سال های پنج دهه اخیر بودند.
وی اضافه کرد: نوع مدیریتی که در شرایط حدی باید اعمال شود با مدیریت منابع آب در شرایط معتدل و متوسط متفاوت است؛ به این معنا که هم باید امکان ذخیره بارش و سیلاب ها را داشته باشیم و از خطرات سیلاب مصون باشیم و هم ظرفیت آب شیرین را برای شرایط خشک و کم آبی نگهداری کنیم و هم باید در ترسالی ها؛ امکان گذر سیل را فراهم کنیم تا خسارات کمتری ببینیم و لایروبی و مهندسی رودخانه، بحث های مهمی است.
وزیر نیرو با بیان این که امسال بر اساس پیش بینی های سازمان هواشناسی، پاییز به ترسالی سال های گذشته نیست، گفت: بر اساس آمارها، تا دیروز بارش در سال آبی جدید از اول مهر حدود ۱۹ میلی متر بود که در مقایسه با متوسط درازمدت حدود ۱۶ درصد و در مقایسه با پارسال هم حدود ۱۷ درصد کمتر است؛ امیدواریم در سه ماهه دوم سال آبی جاری این وضع بهتر شود.
وی با اشاره به سابقه فناوری شیرین سازی آب دریا گفت: در منطقه خلیج فارس ۶۷ سال پیش، کویت نخستین آب شیرین ها را نصب و استفاده کرد. سپس بقیه کشورهای همسایه نیز در منطقه این کار را انجام دادند.
اردکانیان افزود: اکنون بیش از ۸۵۰ آب شیرین کن در این منطقه فعال است که از این تعداد، حدود ۲۵ آب شیرین کن، بزرگ و دارای ظرفیت بیش از ۱۰۰ هزار مترمکعب در شبانه روز هستند و پروژه ما در خلیج فارس هم از ثمره این آب شیرین کن هاست.
وی با بیان اینکه به طور کلی ۷۵ درصد نمک زدایی دنیا در این منطقه انجام می شود، ادامه داد: اتکای اصلی کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس برای تأمین آب شیرین مورد نیاز خود به آب شیرین کن هاست.
وزیر نیرو گفت: این که از صفر تا صد طرح شیرین سازی و انتقال آب از خلیج فارس به فلات مرکزی کشورمان در این دولت در حال اجراست و با سرمایه و ظرفیت های بخش خصوصی داخلی اجرا شده از اهمیت زیادی برخوردار است اما اهمیت بیشتر آن در این است که اجرای این طرح، صفحه جدیدی در پایداری حیات در منطقه فلات مرکزی ایران باز کرده است.
وی با اشاره به خشک و نیمه خشک بودن اقلیم کشورمان افزود: در حالی که یک درصد جمعیت دنیا در کشور ما وجود دارد، کمتر از سه دهم درصد منابع آب شیرین کن دنیا؛ سهم کشورمان است و این که کشور ما به آب دریا در شمال و جنوب دسترسی دارد و بتواند به این فناوری دسترسی پیدا کند و آب دریا را شیرین و به اعماق کشور منتقل کند؛ از اهمیت زیادی برخوردار است و امید به زندگی را در فلات مرکزی ایران افزایش می دهد.
اردکانیان با اشاره به این که «از سال ها پیش کار مطالعاتی وسیعی را برای ۱۷ استان کشور شامل استان های ساحلی و مرکزی آغاز کردیم» گفت: حدود ۶۰ میلیارد مترمکعب در سال مصرف آب این استان هاست.
وی با بیان این که «در افق سال ۱۴۲۵، نهصد میلیون مترمکعب کسری آب برای صنایع داریم» ادامه داد: ۲۶ میلیارد مترمکعب آب دریا را در جنوب به مصارفی که نیاز به نمک زدایی ندارند اختصاص دادیم و بخشی از آب دریا را هم با نمک زدایی استفاده می کنیم.
وزیر نیرو با اشاره به این که همه استان های مناطق مرکزی کشورمان بر اساس شرایطی که تدوین کردیم می توانند از آب دریا استفاده کنند، گفت: طرح شیرین سازی و انتقال آب از خلیج فارس به فلات مرکزی از سال ۱۳۹۲ آغاز شد و بیش از ۱۹۰ شرکت سازنده ایرانی به ظرفیت حدود ۱۶ هزار نیروی انسانی در طول این سال ها برای اجرای این طرح مشغول کار بودند.
آقای اردکانیان با بیان این که تا کنون در این مرحله ای که اجرا شده است؛ حدود ۱۶ هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان سرمایه گذاری شده است، افزود: تعداد قابل ملاحظه ای ایستگاه های پمپاژ، پست برق و خطوط انتقال ساخته شده است.
وی اضافه کرد: سالانه حدود ۴۰ میلیون مترمکعب آب شیرین برای گل گهر، ۳۰ میلیون مترمکعب برای مس،سرچشمه، ۲۰ میلیون مترمکعب برای چادرملو و ۵۰ میلیون مترمکعب در استان هرمزگان و ۱۰ میلیون مترمکعب آب شیرین برای روستاهای در مسیر؛ تدارک دیده می شود.
وزیر نیرو با اشاره به این که مصرف این آب برای کشاورزی نیست، گفت: بنا به گفته آقای رزم حسینی وزیر صمت، قیمت تمام شده این آب در گل گهر سیرجان، قیمت مناسب و حدود دو یورو در مترمکعب است.
وی با تأکید بر این که مناسب ترین و پایدارترین آب برای صنایع بزرگ و معادن کشور، استفاده از آب دریا و استفاده نکردن از آب شیرین مصرفی مردم است، افزود: طرح شیرین سازی و انتقال آب از خلیج فارس به فلات مرکزی، پنجره جدیدی را بر روی صنایع بزرگ و معادن کشور گشوده است.
اردکانیان خاطرنشان ساخت: با اجرای این طرح، ذخیره آب در سفره های زیرزمینی بیشتر و حفظ حیات در مناطق مرکزی کشور پایدارتر می شود.
وی اظهار کرد: مجوز استفاده از آب دریا را به استان هایی می دهیم که طرح های سازگاری با کم آبی آن استان ها تضمین شده و به تصویب کارگروه ملی رسیده باشد.
وزیر نیرو ادامه داد: تهیه این طرح ها به این معناست که فکر انتقال آب از دریا، به تنهایی نباید موجب این شود که ما روش های مناسب تری برای استفاده از آب موجود را پیگیری نکنیم.

وی با تأکید بر اینکه «بر اساس طرح برق امید، برآورد ما رایگان شدن مصرف برق ۳۰ میلیون نفر از هموطنان است» خاطرنشان ساخت: بهای برق مشترکانی که مصرف آنها کمتر از ۳۰۰ وات ساعت در ماه است، رایگان می شود.
اردکانیان گفت: جزئیات این طرح روی قبض برق و سامانه وزارت نیرو قرار می گیرد و امیدواریم با فصل گرم سال آینده با همکاری مردم در اجرای این طرح ۱۰ درصد مصرف برق خانگی را کاهش دهیم.
وی افزود: قبض دوره ابتدای آبان تا آخر آذر و عدد دقیق مصرف استان به استان رو تارنمای شرکت توانیر قرار می گیرد.
وزیر نیرو گفت: در بخش انرژی چالش اصلی ما اصلاح الگوی مصرف است و بر اساس برنامه های توسعه پنج‌ساله در حالی که باید هر سال به ظرفیت نصب شده نیروگاه ها اضافه کنیم، الگوی مصرف نیز باید مناسب سازی شود.
وی افزود: در دو سه سال اخیر اوج بار در تابستان را از رشد ۵ درصد به یک درصد کاهش دادیم و در بخش خانگی به دلیل شیوع بیماری کرونا حساسیت داریم که اختلالی در تأمین برق ایجاد نشود.

اردکانیان گفت: طرح برق امید، گروه پرمصرف را هدف قرار داده است و در پی جریمه کردن برای تامین منابع مالی نیست.
وی افزود: با اجرای این طرح ۱۰ درصد گروه پرمصرف به خوش مصرف تبدیل می شوند.
وزیر نیرو گفت: پر مصرف ها کسانی هستند که در مناطق معتدل مانند تهران بیش از ۳۰۰ کیلو وات و در مناطق گرمسیر بیش از ۳ هزار کیلو وات ساعت در ماه برق مصرف می کنند.
وی ادامه داد: با اجرای این طرح به خانواده های پر مصرف اطلاع می دهیم و روش های کاهش مصرف برق را به آنها می آموزیم و تسهیلاتی برای استفاده آنها از پنل های خورشیدی در پشت بام ها فرآهم می کنیم اما اگر توجه نکردند، مشمول ۱۰ درصد افزایش بهای مصرف برق خواهند شد.
اردکانیان اضافه کرد: طرح سازگاری با کم آبی برای استان های هرمزگان، سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، فارس، بوشهر، کرمان، یزد، اصفهان و سمنان مطالعه شده است اما این طرح در قالب طرح آمایش سرزمینی برای برخی استان ها تصویب و برای بهره مندی آنها از آب دریا تصمیم هایی اتخاذ شده است.
وی ادامه داد: در هرمزگان و بوشهر با سرمایه گذاری بخش خصوصی آب شیرین شده دریا را می خریم و با قیمت یارانه ای در اختیارمردم قرار می‌دهیم.
وزیر نیرو با بیان اینکه کمترین بهای پرداختی برای آب داخل بطری در هر متر مکعب دو تا سه میلیون تومان است، افزود: اما برای همین میزان آب و با همین کیفیت در شبکه آبرسانی در شهرها ۵۰۰ تومان و در روستاها ۲۵۰ تومان پرداخت می شود.
وی درباره جدا سازی آب شرب از آب مورد نیاز برای موارد بهداشتی، گفت: برای اجرای این طرح، نیازمند منابع مالی هنگفتی هستیم و به عنوان نمونه در شهر تهران ۹ هزار کیلومتر شبکه وجود دارد و با مطالعات اقتصادی، امکان پذیری اجرای این طرح ها را استخراج کردیم و مشخص شد مانع اجرای طرح جدا سازی آب شرب از آب بهداشتی فناوری نیست بلکه منابع اقتصادی است.
اردکانیان افزود: البته با شهرداری تهران توافق کرده ایم برای فضای سبز به جای استفاده از منابع آب زیر زمینی که قابل شرب است از پساب های تصفیه شده استفاده کنند.
وی گفت: تا ۲۰ سال آینده امیدواریم بیش از ۱۴۰ میلیون متر مکعب در سال پساب تصفیه شده در اختیار شهرداری قرار دهیم و به میزان آب سد امیرکبیر منابع آب زیر زمینی ذخیره شود.
وزیر نیرو افزود: بخش برق اتکایی به بودجه عمومی ندارد و در این بخش، چهار میلیارد و یکصد میلیون یورو و ۲۸ هزار میلیارد تومان سرمایه گذاری شده است اما در بخش آب وابستگی به بودجه عمومی وجود دارد زیرا در این بخش ۲ میلیارد و ۶۰۰ میلیون یورو و ۳۱ هزار میلیارد تومان سرمایه گذاری شده است.
وی گفت: امسال ۲۵۰ طرح با سرمایه گذاری ۵۰ هزار میلیارد تومان در وزارت نیرو به بهره برداری می رسد.
او با بیان اینکه موضوع آب عرصه تک وزاتخانه ای نیست و مسأله ای بین بخشی است، افزود: نباید دستگاه های مختلف در زمینه آب، جدا جدا فعالیت کنند.
اردکانیان گفت: باید طرح آمایش سرزمینی وجود داشته باشد تا همه دستگاه ها یکپارچه درباره موضوع آب برای هر منطقه تصمیم گیری کنند.
وی افزود: طرح آمایش سرزمینی پیش شرط نگاه بین بخشی به مسأله آب است و سازمان برنامه و بودجه وعده داده این طرح را تا پایان سال آماده کند.
وزیر نیرو گفت: به عنوان نمونه با اجرای طرح شیرین سازی آب دریا و انتقال آن به کرمان، ۱۰۰ میلیون متر مکعب آب در اختیار صنعت این استان قرار داده شد و از محل دیگری نیز برای شرب ۱۵۰ میلیون مترمکعب آب تامین می شود اما در این استان در برخی سال ها ۶ میلیارد متر مکعب آب برای کشاورزی استفاده می شود.
وی افزود: با کشورهای همسایه معاهداتی داریم و آنها باید حقابه ما را رعایت کنند که از جمله آنها حقابه ایران از هیرمند بوده و دولت افغانستان به آن پایبند است.
او گفت: با ساز وکارهایی که وجود دارد هر نوع طرح سازه ای در هیرمند با رعایت حقوق قانونی ما از آب این رودخانه اجرا می شود .
وزیر نیرو افزود: کمیساریای هیرمند در معاهده حقابه ما از آب این رودخانه ایجاد شده است و اعضای آن هفته آینده در کابل جلسه ای برگزار می کنند.
اردکانیان با اشاره به راه اندازی راه آهن خواف به هرات در آینده نزدیک، نهایی شدن سند جامع راهبردی همکاری دو کشور در آینده را یاداور شد و اضافه کرد: افغانستان به این موضوع توجه دارد که رعایت حقابه قانونی ما از هیرمند اصل و شرط است.
وی گفت: ما ظرفیت های مهندسی داریم که با اجرای طرح های آنها در هیرمند خدشه ای به حقابه ما وارد نشود.
اردکانیان افزود: ایجاد سدهایی در ترکیه و سرشاخه های ارس نیز طرح های بالا دستی که در حوزه های آبریزی غیر مشترک اجرا می شود تابع مقررات کلان و جامعه بین المللی است و به وسیله سازمان های جهانی دنبال می شود.
وزیر نیرو گفت: در این باره آخرین برداشت ها و تحلیل های خود را به دستگاه دیپلماسی کشور ارائه میدهیم و آنها موضوع را دنبال می کنند اما در بخش آبریزهای مشترک قوانین دو طرفه ای وجود دارد.
وی درباره همکاری وزارت نیرو با قطر نیز گفت: هفته آینده اجلاس کمیسیون مشترک دو کشور پس از سال ها در ایران برگزار می شود و طرح هایی را آماده کرده ایم و می دانیم بخش خصوصی قطر برای سرمایه گذاری از آنها استقبال می کنند.
اردکانیان افزود: طرحی برای ایجاد مرکزی برای آب شیرین کن در ایران نیز داریم.
او با بیان اینکه در زمینه انرژی های تجدید پذیر کارهای خوبی انجام داده ایم، گفت: در سیستان و بلوچستان ظرفیت تولید ۳۰ هزار مگاوات با انرژی باد داریم.
وزیر نیرو افزود: امکان صادرات انرژی های حاصل از انرژی های تجدید پذیر را فرآهم کرده ایم.