استقرار تشکل های آب بران راهکاری برای نجات آب های زیرزمینی یزد

به گزارش روابط عمومی شرکت آب منطقه ای یزد، برداشت های بی رویه از سفره های آب زیرزمینی طی دهه های اخیر موجب افت روز افزون کمی و کیفی این سفره ها شده به طوری که عدم کاهش برداشت و ادامه روند فعلی، آن ها را در معرض نابودی قرار می دهد.

اجرای پروژه «ایجاد و توانمندسازی تشکل های آب بران آب زیرزمینی با هدف پیاده سازی و توسعه مدیریت مشارکتی منابع آب» یکی از مهمترین بخش های طرح احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی است، که نقشی موثر در دوام آبخوان ها و بهره برداری پایدار از آن ها دارد.

«محمدعلی فهیمی» با اشاره به این که نقش آفرینی مردم کشور در مدیریت منابع و مصارف آب از سابقه زیادی برخوردار است، اظهار کرد: در ایران و به وِیژه استان یزد از روزگاران بسیار دور، استحصال آب های زیرزمینی با محوریت مردم بومی رواج داشته به گونه ای که جوامع محلی در فرآیند احداث، بهره برداری و حفاظت از سازه های آبی و همچنین در مدیریت توزیع ومصرف آب نقشی محوری داشته اند.

وی مدیریت مشارکتی منابع آب زیرزمینی را مشارکت کشاورزان صاحب چاه ها و قنوات در مدیریت و حفاظت از منابع آب زیرزمینی دانست و بیان کرد: این مدیریت باید منجر به توقف افت کمی و کیفی آبخوان، اصلاح الگوی مصرف آب ، افزایش بهره وری آب کشاورزی، تامین و ارتقاء معیشت کشاورزان گردد.

کارشناس تخصیص آب شرکت آب منطقه ای یزد، با بیان این که برای پایداری منابع آب و اراضی کشاورزی سرمایه گذاری کلانی در کشور صورت گرفته است، گفت: با وجود این سرمایه گذاری ها، ضعف هایی در توانمند سازی نیروی انسانی در جوامع کشاورزی و بسترسازی برای تعامل و مشارکت آنان در مدیریت منابع آب وجود دارد که قرار گرفتن ذینفعان اصلی در کانون مدیریت بهره برداری از منابع آب می تواند این ضعف ها را برطرف نماید.

فهیمی افزود: از این رو وزارت نیرو در نظر دارد به منظور افزایش توانمندی و ظرفیت کشاورزان بهره بردار منابع آب زیرزمینی نسبت به استقرار و توسعه الگوی مدیریت مشارکتی آب در محدوده های بهره برداری از منابع آب زیرزمینی اقدام نماید.

وی با اشاره به این که مدیریت مشارکتی آب در عمل منجر به افزایش احساس تعلق خاطر و مالکیت کشاورزان نسبت به کل آبخوان به عنوان منبع آبی مشترک و در نتیجه مشارکت فعال آنها در مدیریت و حفاظت از منابع آب می گردد، گفت: در رویکرد مدیریت مشارکتی برخلاف رویکردهای اقتدار گرایانه دولتی فعلی، تصمیمات و سیاست ها از پایین به بالا اتخاذ می شود و از ضمانت اجرایی کافی برخوردار است.

کارشناس تخصیص آب شرکت آب منطقه ای یزد، ادامه داد: قطعا کشاورزان که مالکین واقعی آبخوان ها هستند با دلسوزی بیشتری نسبت به بخش دولتی از این منابع حیاتی حفاظت و مراقبت خواهند نمود.

وی با بیان این که در طی سال های گذشته دستگاه های متولی آب و کشاورزی تلاش نمودند با تدوین اسناد بالادستی و قوانین خاص، مشارکت بهره برداران را در قالب الگوهای مختلف نظام بهره برداری سازماندهی نمایند، تصریح کرد: آغاز این رویکرد سبب ابلاغ طرح ایجاد و توانمندسازی تشکل های آب بران آب زیرزمینی شده است.

این مسئول با اشاره به این که شرکت آب منطقه ای یزد از سال ۱۳۹۱ مطالعات خود راجهت بررسی چگونگی ایجاد تشکل آب بران آب زیرزمینی در دشت بهادران آغاز نموده است، گفت: با پیگیری ها و اقدامات انجام شده از سوی شرکت آب منطقه ای یزد، تشکل آب بران دشت بهادران با مشارکت کشاورزان و مالکین چاه های کشاورزی در سال ۱۳۹۳ ایجاد و تاکنون اقدامات موثری در جهت حفاظت از سفره های آب زیرزمینی در این منطقه انجام داده است.

وی در ادامه، همکاری در اجرای طرح خاموشی منسجم چاه های کشاورزی در فصول سرد سال را یکی از مهمترین اقدامات در این زمینه عنوان کرد و گفت: اطلاع رسانی و فرهنگ سازی جهت افزایش آگاهی کشاورزان در مورد سفره های آب زیرزمینی، همچنین افزایش بهره وری آب کشاورزی، همکاری جهت نصب کنتورهای هوشمند، مشارکت فعال در جلسات شورای حفاظت منابع آب شهرستان و ارائه پیشنهادات مفید جهت حفاظت بهتر از آبخوان از دیگر اقدامات صورت گرفته از سوی تشکل آب بران بهادران است.

فهیمی همچنین افزود: در حال حاضر شرکت آب منطقه ای یزد انجام مطالعات جهت توانمند سازی بیشتر تشکل آب بران دشت بهادران، بررسی امکان واگذاری بعضی از امور غیرحاکمیتی شرکت آب منطقه ای و سازمان جهاد کشاورزی به تشکل مذکور و انجام مطالعات جهت ایجاد تشکل آب بران آب زیرزمینی در دشت ابرکوه را در دست اقدام دارد.

این کارشناس در پایان یادآور شد: ایجاد و توانمند سازی تشکل های آب بران آب زیرزمینی در کلیه دشت های استان در دستور کار سال های آتی این شرکت است.