مدیر یک کتابخانه: گران شدن کاغذ آمار مراجعین کتابخانه ها را بالا برده است

کتابخانه دکتر شهیدی در سال ۱۳۷۴ در منطقه هشت افتتاح شد. ساختمان این کتابخانه منزل شخصی علامه سید جعفر شهیدی (ادیب، قرآن شناس و استاد دانشگاه) بود که توسط ایشان وقف سازمان فرهنگی تهران شد. اتاق موزه دکتر شهیدی هم یک سال بعد از فوت ایشان در سال ۱۳۸۷ توسط شهردار وقت قالیباف افتتاح شد و قابل استفاده است.
سیمین جقتایی حدود بیست سال سابقه ی کتابداری و مدیریت دارد و بعضا در کتابخانه های عمومی کار کرده است. او درمورد برنامه های کتابخانه ها این چنین گفت: کتابخانه کلا در جامعه به عنوان یک مرکز فرهنگی است. مرکز فرهنگی هم علاوه بر این که قرار باشد فقط فعالیت کتابی داشته باشد شاید برای دوستان و مخاطبان کتابخوانی کسل کننده شود و این نشان می دهد ذائقه ی مردم متفاوت است. یعنی درخواست و مطالبه ی مردم ما را همیشه در داشتن یک فعالیت جدیدتر و جمعی در کتابخانه کمک کرده است. براساس نیاز و درخواست مخاطب ما فعالیت های مختلف فرهنگی داریم؛ برای مثال در تابستان که اعضای کودک و نوجوان ما بیشترند ما در گذشته کارگاه های داستان نویسی، ادبی و گلستات سعدی داشته ایم.
وی درمورد انواع کتابخانه ها گفت: دسته بندی کتابخانه ها برای انتخاب کتاب دو نوع است. کتابخانه هایی که مخزن آنها بسته است و مخاطب نشانی کتاب را به کتابدار می دهد و کتابدار کتاب را برایش می آورد، ولی در کتابخانه های مخزن باز، و ما بیشتر کتابخانه های عمومیمان مخزن باز هستند، مخاطب میتواند منابع را از نزدیک ببیند و تجربه نشان داده است رضایتمندی به این شیوه بهتر است.
او درمورد تعداد و رده سنی اعضا چنین اظهار کرد: در کتابخانه های عمومی ما تمام موضوعات کتاب را در نظر می گیریم و به رده سنی مخاطب مان هم توجه می کنیم. با توجه به اینکه کتابخانه ی ما در یک جای محلی مثل نارمک واقع شده اما نزدیک به ۲۵۰۰ عضو فعال دارد که حدود ۶۰۰ نفرشان عضو کودک نوجوان هستند.
وی افزود: با توجه به بالا رفتن قیمت کتاب و کاغذ ما به جرئت می توانیم بگوییم که مخاطب کتابخانه افزایش داشته است. این به این خاطر است که مردم نیاز کتابخوانی را دارند و ما می توانیم این نیاز را تامین کنیم. خوشبختانه ما آمار روزانه ی امانت دادن حداقل صد کتاب کودک و نوجوان داریم و این آمار کمی نیست. ما در کتابخانه خیلی از عضوهایمان خانواده ها هستند؛ یعنی پدر و مادر و فرزند همگی عضو کتابخانه اند. پس ما از چهار سال عضو داریم تا نود و نه سال.
ایشان درمورد تازگی کتاب ها در کتابخانه گفت: اینکه بگوییم ما صد در صد به روز هستیم واقعیت قضیه نیست. ولی ما با بودجه ی محدودی که مدیریت فرهنگی محله ی کتابخانه تامین میکند بر اساس نیاز و درخواست مخاطب کتاب هایی را خریداری می کنیم. در کنار این قضیه ما دوستانی داریم که کتاب هایی که دیگر نمی خوانند اهدا میکنند و همچنین برنامه ای تحت عنوان هدیه ی دوست داریم که طرح مبادله ی کتاب هست.
او اظهارنظری هم درمورد افراد بی مجاورت با کتاب کرد و گفت: در گذشته ها بچه ها خیلی ابزار تفریحی نداشتند. ولی متاسفانه یا خوشبختاته نمی دانم، ولی بنظر من جای تاسف دارد، در این سالهای اخیر با توجه به اینکه فضای مجازی آمده و ارتباط نزدیکی را فراهم کرده کتابخانه را کنار گذاشته اند. ما حتی در زمینه ی بزرگسال هم چنین تجربه ای را داشتیم. برای اینکه می گفتند ما از طریق گوشی و تبلت و غیره کتاب را دانلود می کنیم و اینگونه بهتر است. ولی ثابت شد که بعد یکی دو سال همین عضوها برگشته اند زیرا لذتی که خواندن کتاب، در دست گرفتن کتاب، آن ارتباط خاص روحی با کتاب که مخاطب زمانی که کتاب را می خواند و در دست نگه داشته دارد در هیچ کدام از این فضاها پیدا نمی شود. بچه های نوجوان هم چون تجربه ی کمی در این زمینه دارند اغلب مجاورتی ندارند. در این مرحله شیوه ی تهیه ی کتاب مهم نیست، همین که بگوییم یک نوجوان کتابخوان است، ارزشمند است.
در آخر ایشان به عنوان حرف آخر این چنین گفت: من کوچکتر از این هستم و تجربه ام در حدی نیست که بخواهم پیامی را بگذارم برای دوستان و این فقط حرف دل هست. من فکر میکنم مراکز و برنامه های فرهنگی یک فرصت هستند. هر کس در هر رده ی شغلی که است، مثلا خانم خانه دار که خیلی از زمانش را می گذارد برای ایجاد شرایط مناسبی برای خانواده اگر بتواند مدیریت کند نیم ساعتی، یک ربعی به مطالعه بپردازد، می تواند خانواده را هم به همین سمت سوق بدهد. ما الان در منطقه ی هشت که یک منطقه ی اغلب کارمند نشین است ۹ عدد کتابخانه داریم که اگر نگوییم صد در صد نیاز مخاطب را تامین می کند اما حداقل کفایت میکنند. ما مکان های مناسبی داریم و خودمان باید از این فرصت استفاده کنیم.

*محمدحسین عبدی، خبرنگار دانش‌آموز منطقه۸