تاسیس مدرسه ای با قدمتی به بلندای یک قرن تنها در شش ماه

"ابراهیم ضیاءالواعظین" نماینده ایل قشقایی در مجالس پنجم، ششم و هفتم در مجلس شورای ملی، در سال ۱۳۰۶ ، با الهام از هنرستان‌های هند که آموزش تئوری همراه با کارگاههای عملی صورت می گیرد، تصمیم به ساخت هنرستانی در شیراز با عنوان "هنرستان صنعتی فارس" می کند.

مجید جاودانیان مدیر این هنرستان،در گفت و گو با پانا گفت: پس از تصویب ساخت مدرسه، هزینه ساخت آن از درآمد دولتی تجار آن زمان که مالیات بر درآمد داشتند تخصیص داده میشود و از ۹ قِران مالیات ۷ قِران به حساب دولت پرداخت می شد و ۲ قِران آن نیز برای ساخت هنرستان تخصیص داده شد و وقتی اعتباری نزدیک به ۱۳ هزار و ۸۰۰ تومان جمع آوری شد کار ساخت هنرستان در فروردین ماه ۱۳۰۶ آغاز شده است.

به گفته ی وی، کلنگ ساخت هنرستان صنعتی فارس، در گوشه ای از باغ ملی فعلی که بخشی از آرامگاه نوه کریمخان زند، پسر محمد رحیم خان بوده در فروردین ماه ۱۳۰۶ بر زمین زده شد و در کمتر از ۶ ماه در شهریور ماه همان سال مصادف با سالروز میلاد پیامبر اکرم (ص) این مدرسه گشایش یافت و مراسم بازگشایی مدرسه جشن گرفته شد.

او نخستین رشته های این هنرستان را با توجه به نیاز بازار شامل رشته رنگرزی، قالی بافی، کفاشی و آهنگری برشمرد و اظهار داشت: به مرور زمان و با توجه به نیاز بازار امروزه رشته ها عوض شده و در حال حاضر در این هنرستان ۶ رشته مکانیک خودرو، کامپیوتر ، الکتروتکنیک، ماشین ابزار ، متالوژی و صنایع فلزی به هنرجویان تدریس می شود.

جاودانیان افزود: برای هنرستانی که با ۱۳ هزار و ۸۰۰ تومان اعتبار، ساخته شد، در همان سال اول فعالیت بودجه سالانه ای بالغ بر ۱۶ هزار تومان در نظر گرفته شد که با واسطه گری موسس هنرستان "ابراهیم ضیا" در مجلس شورای ملی، این بودجه به ۲۰ هزار تومان افزایش یافت و همین موجب شد تا مدرسه توسعه پیدا کند.

نخستین هنرستان در سطح کشور هنرستان صنعتی تهران بوده که موسس آن آلمانی ها بودند و دومین هنرستان در تبریز و سومین آن در شیراز ساخته شده است؛ بیش از ۹۰ سال از عمر هنرستان صنعتی فارس می گذرد و امروز به نام هنرستان شهید آیت الله طالقانی در شیراز معروف است، این هنرستان امسال بیش از ۴۰۰ هنرجو دارد.

***احداث نخستین استخر فارس در هنرستان صنعتی شیراز

مدیر هنرستان طالقانی شیراز افزود: نخستین استخر فارس در هنرستان طالقانی ساخته شده که متاسفانه این استخر از سال ۸۲ تاکنون به دلایل مختلف از جمله بی مهری آموزش و پرورش و بها ندادن به آن توسط مسوولان و کوتاهی در تعمیرات دوره ای تقریبا به صورت متروکه و بلا استفاده شده است.

وی افزود: مخازن استخر احتیاج به تعمیر و چاه عمیقی که در کنار آن گذاشته شده نیاز به لایه روبی دارد و این میزانآبی هم که الان بیرون می آید جواب گوی استخر نیست و ما الان از آب چاه برای آبیاری درختان اطراف استفاده می کنیم.

وی در خصوص هزینه ی تعمیرات استخر گفت: هزینه تعمیرات بستگی دارد اگر بخواهیم آن را از روباز به سرپوشیده تغییر بدهیم قبل از گرانیهای اخیر برآورد هزینه ۱۳۰ تا ۱۴۰ میلیون شده بود.

نقشه و طرح این هنرستان از آلمانی هاست، ارتفاع سقف ها بلند و بعضی نقاط به ۶ متر نیز میرسد و عرض دیوارها ۸۰ سانتی متر است و در برخی نقاط به ۱متر و ۲۰ سانتی متر نیز میرسد.

وی افزود: با مصوبه شورای عالی آموزش و پرورش استان فارس قرار است که هنرستان به عنوان هنرستان ماندگار ثبت شود و فرم ها و مدارک آن نیز آماده است و اسامی افراد شاخصی هم که از این هنرستان فارغ التحصیل شدند را آماده کرده ایم و قرار است این طرح در شورای عالی آموزش و پرورش کشور هم تصویب شود تا هنرستان به هنرستان ماندگار تبدیل شود.

به گفته ی جاودانیان، شالوده ساختمان، شالوده خیلی محکمی است و آن زمانی که ساخته شد با بناهای دوران زندیه مقایسه میشد و چون اونها بناهای استخوان داری بودند در ساخت این هنرستان نهایت دقت شد.

وی با اشاره به اینکه این هنرستان در زمره میراث است افزود : تمام درختهای این هنرستان دارای پلاک است و ثبت آثار ملی هستند و ما اجازه شکستن حتی یک شاخه از آن را هم نداریم و بنا ارزش میراثی دارد و مدرسه نیازمند توجه بیشتر مسوولان میراث، آموزش و پرورش و نوسازی مدارس است.

هر کدام از رشته های تحصیلی این هنرستان دارای حداقل دو کارگاه هستند و کارگاهها نیز کاملا تخصصی و تعبیه شده برای همین منظور هستند و طوری نیست که آمده باشند و یک دبیرستان را هنرستان کرده باشند، این کارگاه ها سوله هستند مثلا کارگاه ماشین ابزارش به ۲ بخش تقسیم میشه یک بخش کارگاه تراش هست و حدود ۱۶ دستگاه تراش داخل آن است و نکته جالب اینجاست که این دستگاه ها مال ۱۹۶۴ میلادی هست ولی هنوز در حال استفاده هستند چون جنس خوبی دارند و در قسمت دیگر کارگاه، دستگاه های سنگ فرز داریم که ۱۶ مورد هستند و هنرجویان در این کارگاه به دو گروه تقسیم میشوند و هرکدام با یک هنر آموز وارد یک بخش کارگاه می شوند.

وی اظهار داشت: سمت دیگر کارگاه صنایع فلزی است که آن هم ۲ تا سوله دارد که در بخشی از آن خم کن ها قرار داده شد و در بخش دیگر دستگاههای جوشکاری، قیچی ها و میزهای سوهان کاری قرار داده شده است.

وی ادامه داد: برخی از کارگاههای این هنرستان نیازمند بازسازی هستند که ما اداره نوسازی و اداره کل را برای بازدید آوردیم و آنها هم گفتند ما توان بازسازی نداریم و فقط یک نامه مبنی بر تخلیه این کارگاهها به شما داده میشود.

بخش متالوژی این هنرستان مجهز ترین کارگاهها را در استان دارد و یک آزمایشگاه داخل زیر زمین کارگاه متالوژی است که امکانات آن نیز در جایگاه خود منحصر به فرد است.

این هنرستان در فضایی به مساحت ۱۶ هزار متر مربع برابر با یک هکتارو نیم و زیربنایی به مساحت ۲۲ هزار متر مربع ساخته شده است.