آغاز فصل اول مرمت و ساماندهی مجموعه عمارت نصریه (حسن پادشاه) تا پایان سال جاری

مجموعه صاحب آباد تنها مجموعه تاریخی به جا مانده از دوران آق قویونلوها (اجداد شاه اسماعیل اول) است. این مجموعه الگوی اولیه ساخت میدان نقش جهان اصفهان به شمار می آید.

متاسفانه اکنون به دلیل فرسایش ناشی از گذشت زمان و زلزله های ویرانگر تبریز در ادوار گذشته، از این مجموعه تاریخی تنها یک مسجد و مدرسه باقی مانده است، این مجموعه در ابتدای حیات خود با بناهای حکومتی و تشریفاتی همچون دولتخانه و میدان حکومتی، مسجد و مدرسه حسن پادشاه، کوشک هشت بهشت سلطان یعقوب، بیمارستان، مقبره و کلیسای سنت هلنا احاطه شده بود.

مسجد تاریخی حسن پادشاه تبریز (اوزون حسن) واقع در مجموعه صاحب آباد، که قدمت آن به حدود سال ۸۷۰ هجری قمری باز می گردد، به عنوان یکی از شاهکارهای تمدن جهان اسلامی در ایران محسوب می شود. از اسناد تاریخی و آثار جهانگردان خارجی مشخص می شود که این مسجد یکی از شاهکارهای معماری جهان اسلام بوده و گنبدهای کاشی کاری شده آن با ظرافت خاص هنری و معماری و الهام از مکتب معماری تبریز از بناهای باشکوه سده های گذشته ایران محسوب می شده است .

"مرتضی آبدار" مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی با بیان اینکه احیای میدان تاریخی صاحب‌الامر و نقش آن در تعادل زندگی و حرکت بازار تاریخی تبریز از اهمیت زیادی برخوردار است، ادامه داد: با توجه به اینکه این مجموعه تاریخی یکی از شاخص ترین ظرفیت های گردشگرپذیری مجموعه میراث جهانی بازار تبریز محسوب می شود، لذا بازسازی و احیای این بنای فاخر در حرکت اقتصادی و توسعه گردشگری بازار تاریخی تبریز، نقش بسزایی خواهد داشت.

وی ادامه داد: این مجموعه تاریخی، نقش مهمی در تحولات فرهنگی و اجتماعی کشور در قرون نهم و دهم هجری شمسی داشته و با توجه به شاخص‌های فرهنگی، تاریخی و اقتصادی مورد نظر مدیریت استان به عنوان برنامه بازآفرینی شهری در صدر اهداف شهر تبریز قرار دارد.

مدیرکل میراث فرهنگی استان با اشاره براینکه این مجموعه تاریخی قابلیت ثبت مستقل در فهرست آثار ملی کشور را دارا است، افزود: مجموعه تاریخی حسن پادشاه در مجموع کلی بازار تاریخی تبریز ثبت ملی و جهانی شده است، لذا با توجه به قدمت و تاریخچه فرهنگی این مجموعه در تاریخ ایران، می توان با ارائه پرونده این بنا به سازمان مرکزی، خواستار ثبت مستقل این مجموعه در فهرست آثار ملی کشور باشیم که این امر در اولویت های معاونت میراث فرهنگی استان، قرار گرفته است.

آبدار در ادامه با اشاره بر اخبار و تصویر منتشره از یک سر ستون بنای تاریخی در میان نخاله های شهری به عنوان سرستون مسجد حسن پادشاه، تاکید کرد: روزهای اخیر شاهد انتشار تصویری مبنی بر یافتن سر ستون مسجد حسن پادشاه در میان نخاله های شهری بودیم، شایان ذکر است که با توجه به سبک معماری مجموعه صاحب آباد و بلاخص مسجد حسن پادشاه که متعلق به دوره آق قویونلوها می باشد، این سرستون در هیج یک از نقشه معماری مسجد حسن پادشاه و همچنین مدرسه تاریخی این مجموعه، قرار نگرفته و متعلق به این بنا نیست.

وی ادامه داد: شایان ذکر است که قرار گیری این اثر تاریخی در این شرایط نامناسب، امری نکوهیده و از طریق کارشناسان میراث فرهنگی استان درحال پیگیری است، لذا باید توجه داشت که منطقه مرکزی تبریز مملو از بافت های تاریخی اعم از اماکن و خانه های تاریخی است، که این سر ستون می تواند به یکی از مکان هایی که دارای تملک شخصی بوده، تعلق داشته باشد.

آبدار در پایان با بیان اینکه مراحل اجرایی، بازسازی و مرمت مدرسه تاریخی مجموعه حسن پادشاه تا پایان سال جاری آغاز خواهد شد، اظهار کرد: عملیات بازسازی و مرمت مجموعه تاریخی حسن پادشاه با توجه به تفاهم نامه منعقد شده با تیم متخصص با نظارت کارشناسان میراث فرهنگی، با سه رویکرد بازسازی، محافظت و همچنین مرمت-حفاظتی، در بخش مدرسه این مجموعه تاریخی و تمرکز بر حجره های این مدرسه تا پایان سال جاری آغاز خواهد شد.