همه آنهایی که با قلم می‌نویسند در ذهنشان پرنده تخیل دارند

به پیشنهاد انجمن قلم ایران از سال ۱۳۸۱ روز چهاردهم تیرماه در تقویم رسمی ایران به عنوان روز قلم شناخته شده و به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسیده است. در آن سال‌ها، اعضای انجمن قلم ایران مدت زمان زیادی بود که به دنبال اختصاص دادن و انتخاب یک روز خاص بودند تا بتوانند در این روز برنامه‌های فرهنگی خاصی را برای اهالی فرهنگ و قلم برگزار کنند که نهایتاً موفق به ثبت این روز در تقویم رسمی ایران به عنوان روز قلم شدند تا این روز، ریشه‌ای در فرهنگ و تاریخ ملی ایران داشته باشد. قبل از پرداختن به تاریخچه روز قلم بد نیست نگاهی به تاریخ نوشتن بیاندازیم که به حدود بیست هزار سال قبل بازمی‌گردد.

در زمان‌های گذشته نوشتن با قلم مطابق با آنچه ما امروزه می‌بینیم وجود نداشته و افراد از موادی چون سنگ، چوب، پوست حیوانات، برگ درختان، استخوان، موم، ابریشم، پنبه و کاغذ برای به جای گذاشتن آثاری از خود استفاده می‌کردند.

در واقع در زمان‌های قدیم با استفاده از ابزارهای تیزی چون چاقو اقدام به کنده‌کاری‌هایی به شکل خطوط روی سطوح می‌کردند تا پیام خود را به دیگران و به نسل‌های بعدی برسانند. به مرور زمان این ابزار جای خود را به قلم پر، قلم نی، قلم مو و... دادند که با استفاده از جوهر بر سطح ماده نوشتارهای خاصی را ترسیم می‌کردند.

در آغاز قرن بیستم استفاده از قلم و کاغذهای مدرن و امروزی به عنوان مهم‌ترین ابزارهای ذخیره سازی اطلاعات تبدیل شدند که حتی امروزه و با وجود پیشرفت علم در ذخیره اطلاعات از جمله استفاده از رایانه، فلش، ابزارهای الکترونیکی خاص و... نه تنها از ارزش قلم و صاحبان آن کاسته نشده است، بلکه به دلیل انتقال لحظه‌ای نوشته‌ها، و ماندگاری آنها برخلاف بیان زبانی که به مرور زمان کهنه می‌شود، هر آینه مسئولیت و وظیفه قلم را صدچندان کرده است.

اولین دلیل نامگذاری این روز ، جشن تیرگان و به رسمیت شناختن کاتبان در زمان هوشنگ، از پادشاهان پیشدادی است و دلیل دوم روز سیارۀ عطارد یا همان تیر است که به عنوان کاتب ستارگان شناخته می‌شود. روایت‌های متعددی درباره این روز وجود دارد از جمله اینکه گفته می‌شود در این روز آرش کمانگیر با پرتاب تیری از قله دماوند به سمت توران، مرز ایران و توران را مشخص کرده است.

«روز قلم» ذهن ما را هم به قلم به عنوان ابزار مهم نوشتن می‌برد و هم نوع نوشتن هر نویسنده را برای ما تداعی می‌کند. سبک نویسندگی هر نویسنده‌ای نوع قلم آن را مشخص می‌کند و قلمی که ممکن است بسیار ساده و روان و یا پیچیده و شاید هم تلخ باشد، قلم نویسنده می‌تواند زود به فراموشی سپرده شود و یا این‌که قرن‌ها و هزاران سال جالب و پرطرفدار بماند.

منشور حقوق بشر کوروش، شاهنامه، دیوان حافظ، گلستان و بوستان سعدی، مثنوی معنوی، کتب پزشکی ابوعلی سینا و کتب نجوم ابوریحان بیرونی و... از جمله این قلم‌ها محسوب می‌شود.روز قلم بهانه ای برای نوشتن است .همه ما انسان‌ها به خصوص افراد علاقه‌مند به نوشتن، پرنده ای در ذهنشان دارند، پرنده ای که شوق رهایی دارد؛ پرنده ای که منبع تخیلات و افکار ما است. برای رهایی و ارتباط با سایر پرنده‌هایی که در ذهن های دیگر هستند، نیاز است که ما هر آن چیزی را که در ذهنمان به پرواز درآمده است روی برگه ای یادداشت کنیم، در این مرحله است که ارتباط با مخاطب امکان پذیر می شود.

دانش آموز خبرنگار*